Gebelikte Beslenme Önerileri
MİDE EKŞİMESİ
Özellilke gebeliğin son üç ayı boyunca birçok kadın mide ekşimesinden şikayetçidir. Sindirim organları üzerine bebeğin baskıda bulunması mide ekşimesine neden olabilir.
Rahatsızlıkları hafifletmek için aşağıda belirtilen yolları deneyin:
GEBELİKTE ALINMASI GEREKEN BESİN GRUPLARI VE BESİN ÖĞELERİNİN ÖNEMİ
SÜT-YOĞURT
Gebelik döneminde kalsiyum gereksinimi artmaktadır. Yetersiz kalsiyum alımı anne sütünün kalsiyum içeriğinin azalmasına ve bebekte kemik gelişiminin bozulmasına neden olmaktadır.
TAHILLAR
Gebelik de fetusun büyüme ve gelişmesi için annenin günlük enerji ve besin öğesi gereksinimi artmaktadır. Günlük enerjinin %55-60’ının karbonhidratlardan alınması gerekir. Yetersiz alınması beyin gelişimini olumsuz etkiler. En iyi B1 vitamin kaynağıdır.
KURUBAKLAGİLLER
Posa açısından zengin olması gebelikte oluşan kabızlığı önler. B1; B2; B6 niasin; potasyum; kalsiyum; fosfor; folik asit en iyi kaynaklarıdır.
ET VE ET ÜRÜNLERİ
Gebelik de protein ihtiyacı artar. Günlük enerjinin %15’inin proteinden alınması gerekir. Yetersiz protein alımına bağlı ödem oluşabilir. Proteinlerin en iyi kaynağı hayvansal kaynaklardır. Yetersiz alımı kansızlık; büyüme geriliği; doğumsal anormalliklere neden olmaktadır. Çinko; demir; B12; folik asit; B6 açısından zengindir.
MEYVE
Günlük şeker ihtiyacının bir bölümünü karşılar. Kansızlığı engeller; bağışıklık sistemini güçlendirir; enfeksiyonlara ve toksinlere karşı korur.
YAĞ
Günlük enerjinin %30’unun yağlardan alınması gerekir. E vitamini ihtiyacını karşılar. Anttioksidant özelliği vardır.
BULANTI OLDUĞUNDA YİYECEK SEÇİMİ
Gebelikte Dikkat Edilmesi Gereken Kurallar
· Kızartma besinler yerine fırında ve ızgarada yapılan besinler tercih edin
· Tam yağlı süt ürünleri yerine yağsız veya az yağlı süt ; yoğurt ; penir ürünlerini ve yağsız kırmızı et ; kümes hayvanları ; balığı tercih edin
· Şekerleme ; kek ; pasta ve tatlılar gibi besin öğeleri düşük ; yağ ve kalori içeriği yüksek besinlerden uzak durun.
· Kuru fasulye; nohut; mercimek ve bulgur karışımı yemekleri; portakal; mandalina; domates; maydanoz; yeşil biber; taze soğan gibi C vitamini yönünden zengin sebze ve meyvelerle birlikte tüketilmelidir.
· Vitaminlerden zengin sebze ve meyveler diyette her öğün olmalıdır.
· Salam; sosis; sucuk gibi katı maddesi içeren diğer hazır besinler mümkün olduğu kadar yenmemelidir
· Yemeklerde mutlaka iyotlu tuz kullanılmadır. Doğal besinlerde yeterince alınmayan iyot; ancak iyotlu tuzun kullanılması ile anne sütünden bebeğe geçer
· Kuru meyveler ve kuru yemişler yoğun enerjileri yanında; demir ve kalsiyum gibi minerallerden de zengindir. Ağırlık kontrolü de yapılarak bu besinler tüketilebilir.
· Kansızlığa neden olduğundan yemeklerde birlikte çay içilmemelidir. Çayı; kuşluk; ikindi gibi öğün aralarında; yani yemek yendikten 1-2 saat sonra açık olarak içilmeli; çaylara limon-limon suyu eklenmelidir. İçecek olarak ıhlamur; ; kuşburnu gibi bitki çayları tercih edilmelidir.
· Hazır meyve suları; gazoz ve kolalı içecekler yerine taze sıkılmış meyve suları; ayran; limonata yeğlenmelidir.
· Pekmez kan yapıcıdır; şeker boş enerji kaynağıdır. Şeker yerine tatlı olarak pekmez yenmesi kansızlığa karşı alınacak önlemlerden birisidir.
· Tarım ürünlerine haşere öldürücü ilaçlar atıldığından; sebze ve meyveler iyice yıkanmalıdır.
· Yiyecekler hazırlanırken ellerin temiz olmasına dikkat edilmelidir. Eller sık sık sabunla su ile yıkanmalıdır.
· Sigara ve alkol kullanılmamalıdır.
· Doktora danışılmadan ilaç kullanılmamalıdır.
GEBELİK VE KİLO ARTIŞI
Gebelik insan yaşamında beslenmenin en önemli olduğu devrelerden biridir. Gebelikte fazla beslenme de yetersiz beslenme kadar anne ve bebek sağlığına zarar verir.
Gebelik döneminde yetersiz ve dengesiz beslenmenin annede oluşabilecek zararlar.
GEBELİK DÖNEMİNDE AĞIRLIK KAZANIMI
Gebelik döneminde yetersiz ağırlık kazanımı prematüre veya düşük doğum ağırlıklı bebeklerin doğmasına neden olmaktadır.Gebelik döneminde bazal metabolizma hızı normalin ortalama %202si kadar artar.Yapılan çalışmalarda eğer anne zayıfsa BKİ 20’nin altında ise ağırlık kazanımının 2. ve 3.trimester süresince haftada 500g’ın altında düşmemesi gerekmektedir.
Ağırlık artışının kaynağı Ağırlık kazanımı (kg)
Bebek 3;5–4
Plasenta 0;5–1
Amniyotik sıvı 1
ANNE
Göğüsler 0;5
Uterus 1
Kan hacminde artış 1;5
Vücut yağı 2;5 veya daha fazla
Artan kas dokusu ve sıvı 2–3;5
TOPLAM 12;5 kg
GEBELİK DÖNEMİ İÇİN KİLO KAZANIM ÖNERİLERİ
Gebeliği izleyen ilk 3-4 aylık dönemde ağırlık kazanımı 20.haftada 3;5 kg gebeliğin sonuna kadar haftada 300-500g’lık artışlarda toplam 10-12 kg ağırlık kazanımına ulaşır.Bunun sonucunda da 3-3;3kg ağırlığında bir bebek dünyaya gelebilir
.
Eğer kişinin BKİ 30’un üstünde ise doktor ve diyetisyen gözetiminde ilk 3 ayda kilo kazanımı engellenir ve gebelik sonuna kadar toplam 7 kg alması önerilir.
Gebelik döneminde beslenme kişiye özgü olmalıdır.Her anne farklı bir dönem geçirmektedir.Beslenme önerileri annesin yaşam koşullarına göre olmalı;hazırlaması zor besin önerileri olmamalı esnek ; kolay ve stres yapmayacak besinler verilmelidir.Bu beslenme şekli annenin daha rahat ve kolay kilo kazanımı sağlayacak ve gereğinden fazla kilo almasını engelleyecektir .
Gebelik Öncesi BKI
BKI <19;8
BKI 19;8- 26;0
BKI 26;0–29;0
1.Institute of Medicine. Nutrition During Pregnancy; 1990
Özellilke gebeliğin son üç ayı boyunca birçok kadın mide ekşimesinden şikayetçidir. Sindirim organları üzerine bebeğin baskıda bulunması mide ekşimesine neden olabilir.
Rahatsızlıkları hafifletmek için aşağıda belirtilen yolları deneyin:
- Yemeklerinizi azar azar ve sık sık tüketin.
- Soslu ve yağlı besinlerden kaçının.
- Kafeinli içecekleri kesin.
- Mide özsuyunu bastırmak için yemek sonrası yürüyüş yapın.
- Uyurken başınızı yüksekte tutun.
- Rahat elbiseler giyin.
- Antasit kullanımıyla ilgili olarak hekiminize başvurun.
GEBELİKTE ALINMASI GEREKEN BESİN GRUPLARI VE BESİN ÖĞELERİNİN ÖNEMİ
SÜT-YOĞURT
Gebelik döneminde kalsiyum gereksinimi artmaktadır. Yetersiz kalsiyum alımı anne sütünün kalsiyum içeriğinin azalmasına ve bebekte kemik gelişiminin bozulmasına neden olmaktadır.
TAHILLAR
Gebelik de fetusun büyüme ve gelişmesi için annenin günlük enerji ve besin öğesi gereksinimi artmaktadır. Günlük enerjinin %55-60’ının karbonhidratlardan alınması gerekir. Yetersiz alınması beyin gelişimini olumsuz etkiler. En iyi B1 vitamin kaynağıdır.
KURUBAKLAGİLLER
Posa açısından zengin olması gebelikte oluşan kabızlığı önler. B1; B2; B6 niasin; potasyum; kalsiyum; fosfor; folik asit en iyi kaynaklarıdır.
ET VE ET ÜRÜNLERİ
Gebelik de protein ihtiyacı artar. Günlük enerjinin %15’inin proteinden alınması gerekir. Yetersiz protein alımına bağlı ödem oluşabilir. Proteinlerin en iyi kaynağı hayvansal kaynaklardır. Yetersiz alımı kansızlık; büyüme geriliği; doğumsal anormalliklere neden olmaktadır. Çinko; demir; B12; folik asit; B6 açısından zengindir.
MEYVE
Günlük şeker ihtiyacının bir bölümünü karşılar. Kansızlığı engeller; bağışıklık sistemini güçlendirir; enfeksiyonlara ve toksinlere karşı korur.
YAĞ
Günlük enerjinin %30’unun yağlardan alınması gerekir. E vitamini ihtiyacını karşılar. Anttioksidant özelliği vardır.
BULANTI OLDUĞUNDA YİYECEK SEÇİMİ
- Kızarmış ekmek; kraker; gevrek; simit ve bunlarla beyaz peynir yiyebilirsiniz.
- Spagetti; makarna
- Kaymaksız sütle hazırlanmış tahıllı yemek ve tahıllar
- Düşük kalorili (yağsız) kekler veya tatlılar
- Fırında pişmiş ya da haşlanmış; derisiz tavuk
- Kuru meyveler
- Meyveli dondurmalar
- Yağlı besinler; kızartmalar
- Şekerleme; kağıt şeker; vb
- Baharatlı ya da sıcak yiyecekler
- Ağır kokulu yiyecekler
- Az; sık ve yavaş yiyiniz.
- Açlık hissederseniz öğün aralarında yiyiniz.
- İçecekleri oda sıcaklığında; yavaş yavaş ve yudum yudum içiniz.
- Sevdiğiniz yiyecekler bulantı yapıyorsa onları yemeyiniz.
- Yemeklerden hemen sonra 1 saat ya da daha fazla dinleniniz.
- Sabah kalktığınızda bulantınız oluyorsa; yataktan çıkmadan önce kraker ya da kızarmış ekmek yiyiniz.
- Rahat giysiler giyiniz.
- Kusma geçmeden hiçbirşey yemeyiniz ve içmeyiniz.
- Kusma tekrar kontrol altına alındıktan sonra az miktarda su veya hafif sıvı yiyecek; içecekler alınız. Her 10-20 dakikada 1 çorba kaşığı ile başlayınız; 20-30 dakikada bir 2-3 çorba kaşığına çıkarınız. Hafif sıvılarla başladıktan sonra tamamen sıvı ya da hafif yiyecekler yemeye çalışınız.
- Derin ve ritmik nefes alma
- Gazete; dergi; kitap okuma ya da müzik dinleme
- Sessiz konsantrasyonlu herhangi bir yerde dinlenme
Gebelikte Dikkat Edilmesi Gereken Kurallar
· Kızartma besinler yerine fırında ve ızgarada yapılan besinler tercih edin
· Tam yağlı süt ürünleri yerine yağsız veya az yağlı süt ; yoğurt ; penir ürünlerini ve yağsız kırmızı et ; kümes hayvanları ; balığı tercih edin
· Şekerleme ; kek ; pasta ve tatlılar gibi besin öğeleri düşük ; yağ ve kalori içeriği yüksek besinlerden uzak durun.
- Vitaminlerden zengin sebze ve meyveler diyette her öğün olmalıdır
- Sebzelerin; makarna ve eriştenin haşlama suları dökülmemelidir. Kuru fasulye; nohut ve barbunya gibi kuru baklagiller iyice yıkandıktan sonra ıslatılmalı ve haşlama suları dökülmemelidir
- Kalsiyum yönünden zengin olan süt;yoğurt ve peynir belirtilen miktarlarda düzenli olarak tüketilmelidir
· Kuru fasulye; nohut; mercimek ve bulgur karışımı yemekleri; portakal; mandalina; domates; maydanoz; yeşil biber; taze soğan gibi C vitamini yönünden zengin sebze ve meyvelerle birlikte tüketilmelidir.
· Vitaminlerden zengin sebze ve meyveler diyette her öğün olmalıdır.
· Salam; sosis; sucuk gibi katı maddesi içeren diğer hazır besinler mümkün olduğu kadar yenmemelidir
· Yemeklerde mutlaka iyotlu tuz kullanılmadır. Doğal besinlerde yeterince alınmayan iyot; ancak iyotlu tuzun kullanılması ile anne sütünden bebeğe geçer
· Kuru meyveler ve kuru yemişler yoğun enerjileri yanında; demir ve kalsiyum gibi minerallerden de zengindir. Ağırlık kontrolü de yapılarak bu besinler tüketilebilir.
· Kansızlığa neden olduğundan yemeklerde birlikte çay içilmemelidir. Çayı; kuşluk; ikindi gibi öğün aralarında; yani yemek yendikten 1-2 saat sonra açık olarak içilmeli; çaylara limon-limon suyu eklenmelidir. İçecek olarak ıhlamur; ; kuşburnu gibi bitki çayları tercih edilmelidir.
· Hazır meyve suları; gazoz ve kolalı içecekler yerine taze sıkılmış meyve suları; ayran; limonata yeğlenmelidir.
· Pekmez kan yapıcıdır; şeker boş enerji kaynağıdır. Şeker yerine tatlı olarak pekmez yenmesi kansızlığa karşı alınacak önlemlerden birisidir.
· Tarım ürünlerine haşere öldürücü ilaçlar atıldığından; sebze ve meyveler iyice yıkanmalıdır.
· Yiyecekler hazırlanırken ellerin temiz olmasına dikkat edilmelidir. Eller sık sık sabunla su ile yıkanmalıdır.
· Sigara ve alkol kullanılmamalıdır.
· Doktora danışılmadan ilaç kullanılmamalıdır.
GEBELİK VE KİLO ARTIŞI
Gebelik insan yaşamında beslenmenin en önemli olduğu devrelerden biridir. Gebelikte fazla beslenme de yetersiz beslenme kadar anne ve bebek sağlığına zarar verir.
Gebelik döneminde yetersiz ve dengesiz beslenmenin annede oluşabilecek zararlar.
- Artan enerji ve protein gereksiniminin karşılanmaması annede ağırlık azalmasına neden olabilir.
- Artan gereksinmeler karşılanmadığı zaman anemi diş çürüklüğü;kemik yumuşaması gibi hastalıklar ortaya çıkabilir.
- Yetersiz ve dengesiz beslenen gebelerde toksemi görülme riski daha fazladır.
- Yetersiz protein alımına bağlı ödem oluşur.
GEBELİK DÖNEMİNDE AĞIRLIK KAZANIMI
Gebelik döneminde yetersiz ağırlık kazanımı prematüre veya düşük doğum ağırlıklı bebeklerin doğmasına neden olmaktadır.Gebelik döneminde bazal metabolizma hızı normalin ortalama %202si kadar artar.Yapılan çalışmalarda eğer anne zayıfsa BKİ 20’nin altında ise ağırlık kazanımının 2. ve 3.trimester süresince haftada 500g’ın altında düşmemesi gerekmektedir.
Ağırlık artışının kaynağı Ağırlık kazanımı (kg)
Bebek 3;5–4
Plasenta 0;5–1
Amniyotik sıvı 1
ANNE
Göğüsler 0;5
Uterus 1
Kan hacminde artış 1;5
Vücut yağı 2;5 veya daha fazla
Artan kas dokusu ve sıvı 2–3;5
TOPLAM 12;5 kg
GEBELİK DÖNEMİ İÇİN KİLO KAZANIM ÖNERİLERİ
Gebeliği izleyen ilk 3-4 aylık dönemde ağırlık kazanımı 20.haftada 3;5 kg gebeliğin sonuna kadar haftada 300-500g’lık artışlarda toplam 10-12 kg ağırlık kazanımına ulaşır.Bunun sonucunda da 3-3;3kg ağırlığında bir bebek dünyaya gelebilir
.
Eğer kişinin BKİ 30’un üstünde ise doktor ve diyetisyen gözetiminde ilk 3 ayda kilo kazanımı engellenir ve gebelik sonuna kadar toplam 7 kg alması önerilir.
Gebelik döneminde beslenme kişiye özgü olmalıdır.Her anne farklı bir dönem geçirmektedir.Beslenme önerileri annesin yaşam koşullarına göre olmalı;hazırlaması zor besin önerileri olmamalı esnek ; kolay ve stres yapmayacak besinler verilmelidir.Bu beslenme şekli annenin daha rahat ve kolay kilo kazanımı sağlayacak ve gereğinden fazla kilo almasını engelleyecektir .
Gebelik Öncesi BKI
Toplam Kilo Kazanımı
(Kg)
BKI <19;8
12;5–18;0
BKI 19;8- 26;0
11;5–16;0
BKI 26;0–29;0
7;0–11;5
1.Institute of Medicine. Nutrition During Pregnancy; 1990