Ergenlik Dönemi ile İlgili Bilmemiz Gerekenler
ERGENLİK ÇAĞI
Ergenlik dönemi insan yaşamının en gergin;en buhranlı dönemi olarak adlandırılabilmektedir.bu yüzden halk arasında “buhran çağı” “delikanlılık” “ateşli gençlik” “kabına sığmazlık” olarak adlandırılabilmektedir.ergenlik sürekli bir değişimi ifade eder.aslında her bir değişim gelişimi;bir diğer basamağa çıkmayı ifade eder.peki ergenlik ne zaman başlar?bu sürekli tartışılır ve net bir söylem açıkçası zordur ama ortalama 11-12li yaşlarda başlar ve 20li yaşlara kadar devam eder. Bu sebeplerden 3 evreye ayrılır:
1) buluğ(erinlik): kızlarda 11-13;erkeklerde 13-15 yaşları arasında belirgin olarak fark edilir.
2) Orta dönem:13-15 li yaşlardan 17li yaşlara kadar devam eder.
3) Son dönem:18li ve 20li yaşlarda görülür.
İlk dönem:
Buluğ dönemi fizyolojik değişikliklerin en çok olduğu dönemdir.boy uzar;kızlarda göğüsler belirginleşir;erkeklerde ses kalınlaşır;vücut hatları belirir.kızlardaki hatlar daha kıvrımlı ve kadınsı;erkeklerde ise omuzlar geniş ve kalça dar olur.koltuk altı ve cinsel organ bölgelerinde tüylenmeler oluşur.özellikle cinsiyetle ilgili bir takım değişiklikler olur.kızlarda östrojen;erkelerde androjen hormonu salgılanır.kızlarda mens dönemi;erkeklerde erkeklik organının gelişmesi oluşur.bu durum gencin vücuduna yönlenmesine ve sürekli vücuduyla ilgilenmesine sebep olur.böylece genç kendiyle yer yer çelişir.bir yandan gelişmeleri görürken bir yandan bu durumun güzel-çirkin yanlarıyla çelişir;kaygı yaşar;sıkılıp üzülür.hatta utanır;içine kapanır;çevreden uzaklaşır.bir yandan da kendini yetişkin grubunda görüp gururlanır;değişiklikler onun hoşuna gider.göğüslerini ortaya çıkara dargiysiler giyer.aynı yönden erkek sakalından iğrenirken bir yandan da daha güçlü çıkması için traş olmak ister.sürekli bir çelişki içerisindedir.
Orta dönem:
Durumları kendi açısından değerlendirir.agresiftir;benmerkezcidir.yaşadığı problemleri gözünde büyütür.HEP EN KÖTÜYÜ O YAŞIYORDUR(!).hep o olumsuzlukla o karşılaşıyordur(!) ya da hep onun annesi ya da babası en kötüdür(!)…çabuk kızar;saldırganlaşabilir.her şeyi en uçta yaşar.başka birinin bir gülümsemesi onu mutluluğun doruklarına çıkarabilirken asık bir yüz onu kaygının;mutsuzluğun en uç noktasına taşır.kendisi evrenin merkezindedir ve çok etkindir.en pasif olanlar ise anne-babadır.anne-babayı aşağılar-küçümser.derslere ilgisi azdır.aşırı özgürdür;sorumluluk yüklenmek istemez.yiyeceğine ;eve giriş çıkış saatlerine karışılmasını istemez.alabildiğince özgür ve sorumsuzdur..
Son dönem:
Bu farklılığını fark etmeye başlar.kendine hedefler koyar ve hedeflerinin peşinden gider.maratoryum(arayış)dan uzaklaşmıştır.fakat şimdi de yeni çıkmaya başladığı bu dönemde yoğun kaygılar yaşar.güven-güvensizliği gelişir.fakat bu dönemde dini kimliği ile ilgili sorgulamaya geçer;kişisel görüşleri oluşmaya başlar ve bazı şeylerde netleşir.yavaş yavaş gençlik dönemine girer.
Vücuttaki değişikliklerin etkisi:
Ergen vücudundaki değişiklikleri fark etmesiyle bir bocalama dönemine girer.ayna onun en sevdiği ;en yakın arkadaşıdır.odası ise onun dünyası olmaya başlamıştır.bu değişikliklerle birlikte bazı gelişim dönemleri beraberinde gelir.
1)zihinsel gelişim:
Çok yönlü düşünür;projeler üretir.sürekli bir arayışta olmasına rağmen yavaş yavaş ideallerini ortaya koyar.hedefler planlar;problem çözme becerisine sahip olmaya başlar.kendi ve toplumla ilgili ilgi-yetenekleriyle ilgili farkındalığı artar.doğru-yanlışı değerlendirir;ayırır.
2)sosyal gelişim:
Toplumla bütünleşir;çabalar.aileden bağımsızdır;ayrı bir ferttir.anne-baba dışında herkesle iyi bağ kurmaya gayret eder.kendini yeni gruplara ait hisseder.anne-babaya meydan okuma dönemidir.giyim zevki gelişir.dostları olur.konuşma değişir;üslup değişir.
3)fiziksel gelişim:
Dengeli beslenme onlar için önemlidir.gelişigüzel beslenme büyüme –gelişme çağında olduklarından çok önem arzeder.kızlar ergenliğe erkeklere oranla daha önce girerler;daha erken gelişirler.
Dış görünüşe fazla önem verilir(anoreksiya-nervoza bu dönemde yoğun görülebilir)sivilceleri çıkar;terlemeler başlar;öz bakım önemlidir.sakarlıklar ;kamburluklar;vücut posturunda farklılaşmalar olur.
Pınar ERSÖZ
Ergenlik dönemi insan yaşamının en gergin;en buhranlı dönemi olarak adlandırılabilmektedir.bu yüzden halk arasında “buhran çağı” “delikanlılık” “ateşli gençlik” “kabına sığmazlık” olarak adlandırılabilmektedir.ergenlik sürekli bir değişimi ifade eder.aslında her bir değişim gelişimi;bir diğer basamağa çıkmayı ifade eder.peki ergenlik ne zaman başlar?bu sürekli tartışılır ve net bir söylem açıkçası zordur ama ortalama 11-12li yaşlarda başlar ve 20li yaşlara kadar devam eder. Bu sebeplerden 3 evreye ayrılır:
1) buluğ(erinlik): kızlarda 11-13;erkeklerde 13-15 yaşları arasında belirgin olarak fark edilir.
2) Orta dönem:13-15 li yaşlardan 17li yaşlara kadar devam eder.
3) Son dönem:18li ve 20li yaşlarda görülür.
İlk dönem:
Buluğ dönemi fizyolojik değişikliklerin en çok olduğu dönemdir.boy uzar;kızlarda göğüsler belirginleşir;erkeklerde ses kalınlaşır;vücut hatları belirir.kızlardaki hatlar daha kıvrımlı ve kadınsı;erkeklerde ise omuzlar geniş ve kalça dar olur.koltuk altı ve cinsel organ bölgelerinde tüylenmeler oluşur.özellikle cinsiyetle ilgili bir takım değişiklikler olur.kızlarda östrojen;erkelerde androjen hormonu salgılanır.kızlarda mens dönemi;erkeklerde erkeklik organının gelişmesi oluşur.bu durum gencin vücuduna yönlenmesine ve sürekli vücuduyla ilgilenmesine sebep olur.böylece genç kendiyle yer yer çelişir.bir yandan gelişmeleri görürken bir yandan bu durumun güzel-çirkin yanlarıyla çelişir;kaygı yaşar;sıkılıp üzülür.hatta utanır;içine kapanır;çevreden uzaklaşır.bir yandan da kendini yetişkin grubunda görüp gururlanır;değişiklikler onun hoşuna gider.göğüslerini ortaya çıkara dargiysiler giyer.aynı yönden erkek sakalından iğrenirken bir yandan da daha güçlü çıkması için traş olmak ister.sürekli bir çelişki içerisindedir.
Orta dönem:
Durumları kendi açısından değerlendirir.agresiftir;benmerkezcidir.yaşadığı problemleri gözünde büyütür.HEP EN KÖTÜYÜ O YAŞIYORDUR(!).hep o olumsuzlukla o karşılaşıyordur(!) ya da hep onun annesi ya da babası en kötüdür(!)…çabuk kızar;saldırganlaşabilir.her şeyi en uçta yaşar.başka birinin bir gülümsemesi onu mutluluğun doruklarına çıkarabilirken asık bir yüz onu kaygının;mutsuzluğun en uç noktasına taşır.kendisi evrenin merkezindedir ve çok etkindir.en pasif olanlar ise anne-babadır.anne-babayı aşağılar-küçümser.derslere ilgisi azdır.aşırı özgürdür;sorumluluk yüklenmek istemez.yiyeceğine ;eve giriş çıkış saatlerine karışılmasını istemez.alabildiğince özgür ve sorumsuzdur..
Son dönem:
Bu farklılığını fark etmeye başlar.kendine hedefler koyar ve hedeflerinin peşinden gider.maratoryum(arayış)dan uzaklaşmıştır.fakat şimdi de yeni çıkmaya başladığı bu dönemde yoğun kaygılar yaşar.güven-güvensizliği gelişir.fakat bu dönemde dini kimliği ile ilgili sorgulamaya geçer;kişisel görüşleri oluşmaya başlar ve bazı şeylerde netleşir.yavaş yavaş gençlik dönemine girer.
Vücuttaki değişikliklerin etkisi:
Ergen vücudundaki değişiklikleri fark etmesiyle bir bocalama dönemine girer.ayna onun en sevdiği ;en yakın arkadaşıdır.odası ise onun dünyası olmaya başlamıştır.bu değişikliklerle birlikte bazı gelişim dönemleri beraberinde gelir.
1)zihinsel gelişim:
Çok yönlü düşünür;projeler üretir.sürekli bir arayışta olmasına rağmen yavaş yavaş ideallerini ortaya koyar.hedefler planlar;problem çözme becerisine sahip olmaya başlar.kendi ve toplumla ilgili ilgi-yetenekleriyle ilgili farkındalığı artar.doğru-yanlışı değerlendirir;ayırır.
2)sosyal gelişim:
Toplumla bütünleşir;çabalar.aileden bağımsızdır;ayrı bir ferttir.anne-baba dışında herkesle iyi bağ kurmaya gayret eder.kendini yeni gruplara ait hisseder.anne-babaya meydan okuma dönemidir.giyim zevki gelişir.dostları olur.konuşma değişir;üslup değişir.
3)fiziksel gelişim:
Dengeli beslenme onlar için önemlidir.gelişigüzel beslenme büyüme –gelişme çağında olduklarından çok önem arzeder.kızlar ergenliğe erkeklere oranla daha önce girerler;daha erken gelişirler.
Dış görünüşe fazla önem verilir(anoreksiya-nervoza bu dönemde yoğun görülebilir)sivilceleri çıkar;terlemeler başlar;öz bakım önemlidir.sakarlıklar ;kamburluklar;vücut posturunda farklılaşmalar olur.
Pınar ERSÖZ