Endoskopi Hakkında Pratik Bilgiler ve Uyutarak Endoskopi
ENDOSKOPİ HAKKINDA PRATİK BİLGİLER
Endoskopi içi boş olan organların gözle incelenmesi işlemidir.Endoskopi genel bir adlandırma olup incelenen organa göre ismi değişmektedir.Örneğin yemek borusu-mide-oniki parmak barsağının birlikte incelendiği durumda Gastroskopi adını alır.Bazı endoskopistler bu tetkiki Üst GİS (üst gastrointestinal sistem) Endoskopisi olarakta tanımlarlar.Gastroskopide endoskop denilen ışıklı ve esnek cihazla ağızdan sindirim sistemine girilerek duodenum denen ve halk arasında oniki parmak barsağı olarak bilinen kısma kadar ilerlenmektedir.Endoskopi kalın barsaklar için yapıldığında ise adı kolonoskopi olarak özgülleşir.Kolonoskopide makattan esnek ve gastroskopa göre daha uzun olan endoskopla girilir ve yaklaşık 70-120cm kadar bir mesafe gözlenerek kalın barsaklarla ilgili hastalıklar araştırılır.Şayet makattan girildiğinde endoskopik inceleme kalın barsakların son 30-40cm’lik bölümüne yapılırsa bunada flexible rektosigmoidoskopi denmektedir.Ohalde sindirim sisiteminin endoskopik tetkikleri değişik isimlerde ve sindirim sisteminin farklı kesimlerini hedefleyerek yapılmaktadır.Bununla birlikte toplumda endoskopi dendiğinde genellikle yemek borusu-mide-oniki parmak barsağını görmek üzere yapılan Gastroskopi kastedilmektedir.Bu bilgilendirme yazısında bende kavram kargaşası yaratmamak adına Gastroskopi ile ilgili bilgiler verirken ENDOSKOPİ ismini kullanacağım.
Endoskopi cihazları tek tip midir ?
Eski yıllarda kullandığımız endoskopi cihazları cihazın hasta dışındaki mercekli ucuna gözümüzü dayayarak sindirim sisteminin iç duvarlarını renkli olarak görebildiğimiz tipte idiler ve bu grup endoskopi cihazlarına Fiberoptik endoskopi cihazları denmekte idi.Günümüzde artık bu tip cihazların kullanımı neredeyse ortadan kalkmıştır diyebiliriz.Son on yıldır Videoendoskop denilen ve endoskopi görüntülerinin monitör ekranına renkli olarak aktarıldığı tip endoskopi cihazları kullanmaktayız.Bu tip cihazlarla incelenen organa ait alanlar gerçek ölçüsüne oranla 10-15 kat daha büyük olarak görüntüye gelmekte ve neredeyse endoskopiste hiç hata yapma imkanı tanımamaktadır.
Endoskopide cihaz hastaya nasıl yutturulmaktadır ?
Çoğu zaman ve çoğu merkezde hastalar uyutulmadan; yalnızca boğazlarına uyuşturucu sprey sıkılarak endoskopiye tabi tutulduğundan ; endoskopi esnasında olayı tümüyle fark etmektedirler.Endoskopist endoskop gırtlaktan geçeceği sırada hastadan yutkunmasını istemektedir.Bu yutkunma işlemi sırasında hekimin cihazı ileri itişi hastanın yutkunmasına tam denk düşmez ise hasta müteaddit kereler hekimin yutkun komutunu yerine getirmek mecburiyetinde kalmaktadır.Oysa bizimde uyguladığımız üzere uyutularak yapılan endoskopide hasta hiçbir şey fark etmemekte; sadece uyumaktadır.Bu uykunun verdiği rahatlık sayesinde hekim hiçbir sorun yaşamadan gırtlaktan aşağıya geçebilmektedir.Yani uyutularak yapılan endoskopide cihazı yutma kabusu yoktur.Ayrıca bu yöntemle gırtlaktan aşağıya hiçbir zorluk yaşanmadan geçilebildiği için endoskopi sonrasında da hastalar herhangi bir boğaz rahatsızlığı veya ağrısı çekmemektedir.
Endoskopik inceleme ne kadar sürmektedir ?
Uyutularak yapılan endoskopide gerek hasta gerekse hekim son derece rahat olduklarından inceleme uyutulmadan yapılan endoskopik tetkiklere oranla daha kısa sürmektedir.Endoskopla ağza girişten itibaren yaklaşık 4 dakika içerisinde yemek borusu (özefagus); mide ; pilor kanalı (midenin ince barsaklara açıldığı kanal) ve duodenum (on iki parmak barsağı) gözlenmekte ; gereken vakalarda incelenen kesimlerin şüpheli alanlarından hasta hiç farkına varmadan ve ağrı yaşamadan biyopsiler alınabilmektedir.
Endoskopi yapıldıktan ne kadar sonra uyanılmakta ve yemek yenebilmektedir ?
İşlem bitiminden 5-10 dakika sonra hastalar oturtulmakta ve yine endoskopi bittikten yarım saat sonra yemek yeme ve sıvıların içilmesi serbest hale gelmektedir.
Endoskopi sırasında biyopsi almak dışında yapılması mümkün başka
girişimlerde söz konusu mudur ?
Evet.Biyopsi işlemi dışında kanser temayülü yaratan özel doku değişikliklerinin mevcut olup olmadığını saptamak amacıyla Chromoscopy ;sitolojik tetkik için materyal toplamak; sindirim sistemine kaçmış yabancı cisimleri çıkartmak; polip keserek almak (polipektomi); kanayan alanı bularak kanamanın durdurulması amacıyla bu alana dondurucu ilaçlar enjekte etmek; daralmış bölümleri genişletmek (dilatasyon); stent yerleştirmek ve tümör kitlesini küçültmeye dönük muhtelif tedavi seçeneklerini kullanmak gibi girişimlerde söz konusu olabilmektedir.
Endoskopi cihazları yeteri kadar temiz midir ?
Endoskopi yapıldıktan hemen sonra özel dezenfektan solüsyonları içerisine konmakta ve en az 20 dakika o ortamda bekletilmektedir.Sonrasında endoskopi cihazlarının hem dış yüzeyleri ve hem de iç kanalları distile su ile durulanmakta; böylece hastadan hastaya herhangi bir bakteri; virüs yahut parazitin geçmesi imkansız hale gelmektedir.
Endoskopi hangi durumlarda yapılmalıdır ?
Yutma güçlüğü mevcudiyetinde
Ağrılı yutma mevcudiyetinde
Yemek borusu kanseri şüphesinde
Reflü hastalığı şüphesinde
Sık veya şiddetli kusma varlığında
Karın ağrısı mevcudiyetinde
Yemek Borusu enfeksiyonu şüphesinde
Dispepsi (hazımsızlık) varlığında
Üst sindirim sistemi kanaması mevcudiyetinde
Sindirim sistemine kaçmış yabancı cisimlerin çıkarılması gereğinde
Kostik hasar (yakıcı sıvı yahut katıların yutulmuş olması) şüphesinde
Kullanılmış ilaçların hasar yapmış olması ihtimalinde
Mide ve duodenumda polip varlığından şüphelenilmesi halinde
endoskopi yapılmalıdır.
Endoskopi öncesinde özel hazırlık gerektiren bir durum var mıdır ?
Endoskopi yapılacak hastalar daha evvelce kalp kapaklarına ait hastalık geçirmişlerse; hastaya suni kapak takılmışsa endoskopi öncesinde ve sonrasında enjeksiyon ve tabletler tarzında antibiyotik kullanımı gerekli olabilir.Ayrıca endoskopi yapılacak hastalar endoskopi olacakları günün sabahında erken saatte tüm ilaçlarını (tansiyon ilacı dahil) mutlaka almalıdırlar.Astım problemi olan hastalar sprey şeklindeki ilaçlarını
endoskopiye gelirken mutlaka yanlarında getirmelidir.
Uyutarak endoskopi neden tercih edilmelidir ?
Hastalar damar içi uyutucularla uyutularak yapılan gastroskopi (endoskopi) ve kolonoskopilerde hasta son derece rahat olduğu için endoskopist incelemeyi rahat bir şekilde tamamlamakta ve böylece kati teşhis imkanı mümkün hale gelmektedir.Uyutarak endoskopi terimi hastalar tarafından sıklıkla anestezi yani narko zalmak şeklinde anlaşılmaktadır.Oysaki uyutarak endoskopi Amerika Birleşik Devletleri ve tüm Avrupa ülkelerinde damar içi narkotik ilaçlar kullanılarak yapılmaktadır.Yani endoskopide uyutma anestezi ; narkoz işlemleri ile yapılmamaktadır.Damar içi kullanılan iki çeşit ilaç mevcut olup hastadan hastaya değişmekle beraber; çoğu hastada her iki tip ilaç birlikte ve hastanın yaşı; kilosu göz önüne alınarak hesaplanan dozlarda kullanıldığında hastalar evlerinde derin uykuda oldukları şekilde endoskopik işlem tamamlanmaktadır. Uyutarak yapılan endoskopilerde hastalar tetkik bitiminden 10-15 dakika sonra refakatçilerinin gözetiminde yürüyerek gidebilecek hale gelmektedirler.
Endoskopi içi boş olan organların gözle incelenmesi işlemidir.Endoskopi genel bir adlandırma olup incelenen organa göre ismi değişmektedir.Örneğin yemek borusu-mide-oniki parmak barsağının birlikte incelendiği durumda Gastroskopi adını alır.Bazı endoskopistler bu tetkiki Üst GİS (üst gastrointestinal sistem) Endoskopisi olarakta tanımlarlar.Gastroskopide endoskop denilen ışıklı ve esnek cihazla ağızdan sindirim sistemine girilerek duodenum denen ve halk arasında oniki parmak barsağı olarak bilinen kısma kadar ilerlenmektedir.Endoskopi kalın barsaklar için yapıldığında ise adı kolonoskopi olarak özgülleşir.Kolonoskopide makattan esnek ve gastroskopa göre daha uzun olan endoskopla girilir ve yaklaşık 70-120cm kadar bir mesafe gözlenerek kalın barsaklarla ilgili hastalıklar araştırılır.Şayet makattan girildiğinde endoskopik inceleme kalın barsakların son 30-40cm’lik bölümüne yapılırsa bunada flexible rektosigmoidoskopi denmektedir.Ohalde sindirim sisiteminin endoskopik tetkikleri değişik isimlerde ve sindirim sisteminin farklı kesimlerini hedefleyerek yapılmaktadır.Bununla birlikte toplumda endoskopi dendiğinde genellikle yemek borusu-mide-oniki parmak barsağını görmek üzere yapılan Gastroskopi kastedilmektedir.Bu bilgilendirme yazısında bende kavram kargaşası yaratmamak adına Gastroskopi ile ilgili bilgiler verirken ENDOSKOPİ ismini kullanacağım.
Endoskopi cihazları tek tip midir ?
Eski yıllarda kullandığımız endoskopi cihazları cihazın hasta dışındaki mercekli ucuna gözümüzü dayayarak sindirim sisteminin iç duvarlarını renkli olarak görebildiğimiz tipte idiler ve bu grup endoskopi cihazlarına Fiberoptik endoskopi cihazları denmekte idi.Günümüzde artık bu tip cihazların kullanımı neredeyse ortadan kalkmıştır diyebiliriz.Son on yıldır Videoendoskop denilen ve endoskopi görüntülerinin monitör ekranına renkli olarak aktarıldığı tip endoskopi cihazları kullanmaktayız.Bu tip cihazlarla incelenen organa ait alanlar gerçek ölçüsüne oranla 10-15 kat daha büyük olarak görüntüye gelmekte ve neredeyse endoskopiste hiç hata yapma imkanı tanımamaktadır.
Endoskopide cihaz hastaya nasıl yutturulmaktadır ?
Çoğu zaman ve çoğu merkezde hastalar uyutulmadan; yalnızca boğazlarına uyuşturucu sprey sıkılarak endoskopiye tabi tutulduğundan ; endoskopi esnasında olayı tümüyle fark etmektedirler.Endoskopist endoskop gırtlaktan geçeceği sırada hastadan yutkunmasını istemektedir.Bu yutkunma işlemi sırasında hekimin cihazı ileri itişi hastanın yutkunmasına tam denk düşmez ise hasta müteaddit kereler hekimin yutkun komutunu yerine getirmek mecburiyetinde kalmaktadır.Oysa bizimde uyguladığımız üzere uyutularak yapılan endoskopide hasta hiçbir şey fark etmemekte; sadece uyumaktadır.Bu uykunun verdiği rahatlık sayesinde hekim hiçbir sorun yaşamadan gırtlaktan aşağıya geçebilmektedir.Yani uyutularak yapılan endoskopide cihazı yutma kabusu yoktur.Ayrıca bu yöntemle gırtlaktan aşağıya hiçbir zorluk yaşanmadan geçilebildiği için endoskopi sonrasında da hastalar herhangi bir boğaz rahatsızlığı veya ağrısı çekmemektedir.
Endoskopik inceleme ne kadar sürmektedir ?
Uyutularak yapılan endoskopide gerek hasta gerekse hekim son derece rahat olduklarından inceleme uyutulmadan yapılan endoskopik tetkiklere oranla daha kısa sürmektedir.Endoskopla ağza girişten itibaren yaklaşık 4 dakika içerisinde yemek borusu (özefagus); mide ; pilor kanalı (midenin ince barsaklara açıldığı kanal) ve duodenum (on iki parmak barsağı) gözlenmekte ; gereken vakalarda incelenen kesimlerin şüpheli alanlarından hasta hiç farkına varmadan ve ağrı yaşamadan biyopsiler alınabilmektedir.
Endoskopi yapıldıktan ne kadar sonra uyanılmakta ve yemek yenebilmektedir ?
İşlem bitiminden 5-10 dakika sonra hastalar oturtulmakta ve yine endoskopi bittikten yarım saat sonra yemek yeme ve sıvıların içilmesi serbest hale gelmektedir.
Endoskopi sırasında biyopsi almak dışında yapılması mümkün başka
girişimlerde söz konusu mudur ?
Evet.Biyopsi işlemi dışında kanser temayülü yaratan özel doku değişikliklerinin mevcut olup olmadığını saptamak amacıyla Chromoscopy ;sitolojik tetkik için materyal toplamak; sindirim sistemine kaçmış yabancı cisimleri çıkartmak; polip keserek almak (polipektomi); kanayan alanı bularak kanamanın durdurulması amacıyla bu alana dondurucu ilaçlar enjekte etmek; daralmış bölümleri genişletmek (dilatasyon); stent yerleştirmek ve tümör kitlesini küçültmeye dönük muhtelif tedavi seçeneklerini kullanmak gibi girişimlerde söz konusu olabilmektedir.
Endoskopi cihazları yeteri kadar temiz midir ?
Endoskopi yapıldıktan hemen sonra özel dezenfektan solüsyonları içerisine konmakta ve en az 20 dakika o ortamda bekletilmektedir.Sonrasında endoskopi cihazlarının hem dış yüzeyleri ve hem de iç kanalları distile su ile durulanmakta; böylece hastadan hastaya herhangi bir bakteri; virüs yahut parazitin geçmesi imkansız hale gelmektedir.
Endoskopi hangi durumlarda yapılmalıdır ?
Yutma güçlüğü mevcudiyetinde
Ağrılı yutma mevcudiyetinde
Yemek borusu kanseri şüphesinde
Reflü hastalığı şüphesinde
Sık veya şiddetli kusma varlığında
Karın ağrısı mevcudiyetinde
Yemek Borusu enfeksiyonu şüphesinde
Dispepsi (hazımsızlık) varlığında
Üst sindirim sistemi kanaması mevcudiyetinde
Sindirim sistemine kaçmış yabancı cisimlerin çıkarılması gereğinde
Kostik hasar (yakıcı sıvı yahut katıların yutulmuş olması) şüphesinde
Kullanılmış ilaçların hasar yapmış olması ihtimalinde
Mide ve duodenumda polip varlığından şüphelenilmesi halinde
endoskopi yapılmalıdır.
Endoskopi öncesinde özel hazırlık gerektiren bir durum var mıdır ?
Endoskopi yapılacak hastalar daha evvelce kalp kapaklarına ait hastalık geçirmişlerse; hastaya suni kapak takılmışsa endoskopi öncesinde ve sonrasında enjeksiyon ve tabletler tarzında antibiyotik kullanımı gerekli olabilir.Ayrıca endoskopi yapılacak hastalar endoskopi olacakları günün sabahında erken saatte tüm ilaçlarını (tansiyon ilacı dahil) mutlaka almalıdırlar.Astım problemi olan hastalar sprey şeklindeki ilaçlarını
endoskopiye gelirken mutlaka yanlarında getirmelidir.
Uyutarak endoskopi neden tercih edilmelidir ?
Hastalar damar içi uyutucularla uyutularak yapılan gastroskopi (endoskopi) ve kolonoskopilerde hasta son derece rahat olduğu için endoskopist incelemeyi rahat bir şekilde tamamlamakta ve böylece kati teşhis imkanı mümkün hale gelmektedir.Uyutarak endoskopi terimi hastalar tarafından sıklıkla anestezi yani narko zalmak şeklinde anlaşılmaktadır.Oysaki uyutarak endoskopi Amerika Birleşik Devletleri ve tüm Avrupa ülkelerinde damar içi narkotik ilaçlar kullanılarak yapılmaktadır.Yani endoskopide uyutma anestezi ; narkoz işlemleri ile yapılmamaktadır.Damar içi kullanılan iki çeşit ilaç mevcut olup hastadan hastaya değişmekle beraber; çoğu hastada her iki tip ilaç birlikte ve hastanın yaşı; kilosu göz önüne alınarak hesaplanan dozlarda kullanıldığında hastalar evlerinde derin uykuda oldukları şekilde endoskopik işlem tamamlanmaktadır. Uyutarak yapılan endoskopilerde hastalar tetkik bitiminden 10-15 dakika sonra refakatçilerinin gözetiminde yürüyerek gidebilecek hale gelmektedirler.