Konuşma ve Dil Terapisi Nedir?
Konuşma ve dil terapisi ;bireylerin iletişim alanında yasadıkları problemleri azaltmak ya da ortadan kaldırmak için uygulanan terapilere denir. Konuşma ve dil terapistleri ilgili üniversitelerin dört yıllık bölümlerini bitirilen kişilerdir. Kişiler yüksek lisans eğitimini tamamladığı zaman konuşma ve dil patologu unvanını alırlar. Terapistler yetişkin ve çocuk olmak üzere her yaş grubundaki bireylerle çeşitli ortamlarda çalışırlar.Bu ortamlar okul;rehabilitasyon merkezleri;hastaneler ve özel merkezler olabilir.Çalışmalar gruplar ya da bireysel eğitimler şeklinde uygulanabilir.Bireyler çeşitli nedenlerden dolayı bu terapiye ihtiyaç duyarlar.Bu gruplardan bazıları şunlardır:otizm;artikülasyon;kekemelik;genetik sendromlar;gecikmiş konuşma;gelişim geriliği;afazi;apraksi gibi.
Konuşma bozuklukları grubuna kekemelik; artikülasyon bozuklukları ve ses bozuklukları girer. Dil terapisi ise dili anlama ve ifade etme konusunda yapılan çalışmaları içerir. Birey konuşulan şeyleri anlama ve anladıklarını uygulamakta sıkıntı yaşıyorsa ya da isteklerini sözel olarak ifade etmede problemler yaşıyorsa dil terapisi alması gereklidir.
Bireyler konuşma ve dil terapisi alanında sıkıntı yaşıyorsa en kısa zamanda terapiye başlamalıdırlar. Erken eğitimle var olan sıkıntıların giderilmesi bireyin yaşadığı topluma uyum sürecini hızlandıracaktır. Kendini ifade etmekte zorlanan bir birey topluma uyum sağlamada; öz güvenini kazanmakta ve bunu göstermekte sıkıntılar yasayabilir. Bunun sonucunda davranış problemleri ya da psikolojik sıkıntılar ortaya çıkabilir. Ayrıca eğitimime erken yaşta başlanması problemin büyümeden ortadan kaldırılmasını; yerleşmemesini sağlayacaktır.
Konuşma ve dil terapisi alanında bir problem olduğu düşünülüyorsa en kısa zamanda konuşma ve dil terapisi alanında eğitim almış bir uzmana başvurmak gereklidir. Ülkemizde bu alanda çalışan çok az sayıda uzman olduğundan; kişilerin özgeçmişlerine bakarak bu alandan olduklarına dikkat edilmelidir.
Terapilerin süresi bireyin yaşına; durumuna ve terapilere gelme sıklığına bağlı olarak değişmektedir. Terapilerden sonuç alınabilmesi için terapilere düzenli devam edilmesi; ilerleme görülebilmesi için de belli bir sure beklenmesi önemlidir. Ayrıca alınan başka eğitimler varsa bunların hepsinin bir merkezde alınması (örn: bireysel özel eğitim ) eğitimin verimliliğini arttıracak; eğitimde sürekliliği sağlayacaktır. Ama ülkemizde bu tür merkezlerin ve uzman personelin az olması nedeniyle aileler tercihlerini dikkatli bir şekilde yapmalıdır.
ÇOCUĞUNUZUN KONUŞMA VE DİL BECERİLERİNİ GELİŞTİRMEK İÇİN ÖNERİLER
Konuşma bozuklukları grubuna kekemelik; artikülasyon bozuklukları ve ses bozuklukları girer. Dil terapisi ise dili anlama ve ifade etme konusunda yapılan çalışmaları içerir. Birey konuşulan şeyleri anlama ve anladıklarını uygulamakta sıkıntı yaşıyorsa ya da isteklerini sözel olarak ifade etmede problemler yaşıyorsa dil terapisi alması gereklidir.
Bireyler konuşma ve dil terapisi alanında sıkıntı yaşıyorsa en kısa zamanda terapiye başlamalıdırlar. Erken eğitimle var olan sıkıntıların giderilmesi bireyin yaşadığı topluma uyum sürecini hızlandıracaktır. Kendini ifade etmekte zorlanan bir birey topluma uyum sağlamada; öz güvenini kazanmakta ve bunu göstermekte sıkıntılar yasayabilir. Bunun sonucunda davranış problemleri ya da psikolojik sıkıntılar ortaya çıkabilir. Ayrıca eğitimime erken yaşta başlanması problemin büyümeden ortadan kaldırılmasını; yerleşmemesini sağlayacaktır.
Konuşma ve dil terapisi alanında bir problem olduğu düşünülüyorsa en kısa zamanda konuşma ve dil terapisi alanında eğitim almış bir uzmana başvurmak gereklidir. Ülkemizde bu alanda çalışan çok az sayıda uzman olduğundan; kişilerin özgeçmişlerine bakarak bu alandan olduklarına dikkat edilmelidir.
Terapilerin süresi bireyin yaşına; durumuna ve terapilere gelme sıklığına bağlı olarak değişmektedir. Terapilerden sonuç alınabilmesi için terapilere düzenli devam edilmesi; ilerleme görülebilmesi için de belli bir sure beklenmesi önemlidir. Ayrıca alınan başka eğitimler varsa bunların hepsinin bir merkezde alınması (örn: bireysel özel eğitim ) eğitimin verimliliğini arttıracak; eğitimde sürekliliği sağlayacaktır. Ama ülkemizde bu tür merkezlerin ve uzman personelin az olması nedeniyle aileler tercihlerini dikkatli bir şekilde yapmalıdır.
ÇOCUĞUNUZUN KONUŞMA VE DİL BECERİLERİNİ GELİŞTİRMEK İÇİN ÖNERİLER
0-2 YAŞ
- Bebeğiniz "ma;" "da;" and "ba" gibi sessiz ve sesli harflerden oluşan heceleri çıkarması için destekleyin
- Göz kontağı kurmasını sağlayın;onunla konuşurken değişik ses tonları kullanın.
- Bebeğinizin gülümsemesini ve değişik yüz ifadelerini taklit edin.
- Bebeğinize sizin hareketlerinizi taklit etmesini öğretin.(ce oyunu gibi).
- Bebeğinizi yıkarken;beslerken ve giydiriken onunla konuşun ;ayrıntıları anlatın.
- Renkleri belirtin.
- Etrafınızdaki nesneleri sayın.
- Merhaba;güle güle gibi ifadeleri gösterin..
- Hayvanları ve seslerini öğretin.
- İletişime geçme çabalarını dikkatli izleyin ve destekleyin.
- Bebeğinizin kullandığı tek kelimeden yola çıkarak cümleler kurun: "Anne burada. Anne seni çok seviyor. Bebek nerede? Bebek burada."
- Çocuğunuza içinde büyük resimler olan ; az yazılı kitaplar alın ve bu kitapları beraber okuyun.
2 - 4 Yaş
- Çocuğuzun model alması için basit ve anlaşılır cümleler kullanın.
- Çocuğunuzun söylediğini ona tekrarlayarak onu anladığınızı gösterin.
- Bebek konuşmasını sadece gerekli durumlarda kullanın ve muhakkak yetişkin kelimeleri ekleyin:” In-ına binip gideceğiz ama sen arabada arkada oturacaksın”
- Resimlerden oluşan bir kitap hazırlayın.Resimleri kategorilerine göre ayırın.Ayrıca resimleri birleştirerek anlamsız resimler yaratın;örneğin:direksiyon resminin arkasına köpek resmi yerleştirin ve bu resimde yanlış olan ne ve nasıl olmalı diye sorun.Kitaptaki resimleri sayın.
- Çocuğunuzun soru sormasını ve soruları anlamasını sağlayın. Evet-hayır oyunu oynayın.
- Seçim gerektiren sorular sorun. "Elma mı istersin portakal mı?"
- Kelime hazinesini genişletin.
4- 6 Yaş
- Çocuğunuz konuşmaya başladığında onu dinleyin.
- Siz konuşmaya başladığınızda onun sizi dinlediğinden emin olun.
- İleşime geçme çabalarını iyi değerlendirin ve destekleyin.
- Konuşmanız bitince susun;çocuğunuzun cevap vermesini ve diyaloga geçmesini bekleyin.
- Kelime hazinesini geliştirmeye devam edin.
- Zıtlıklar;eş anlamlılar hakkında konuşun
- Kategoriler üzerinde çalışın. Örneğin:Elma ve araba aynı kategride olmaz ;çünkü biri meyva diğeri taşıttrır.
- Oyun oynarken direktifler vermesini sağlayın.Siz onun yönergelerini takip edin.
- Çeşitli oyunlar oynayın;rolleri değişin.
- Televizyon izlerken sorular sorun;neler olup bittiğini anlatmasını isteyin..
- Alışveriş yaparken konuşun;bilgiler verin.
- Ne alacağınızı;ne kadar alacağınızı anlatın; nesnelerin;boyutlarından(büyük-küçük);şekilerinden(yuvarlak-uzun-kısa );ağırlıklıklarından (hafif-ağır) bahsedin