İyod Eksikliği ile Zeka; Gebelik; Düşük ve Kısırlık Araslındaki İlişki
TIROID HORMONU YAPAN İYOT MINERALI
İyot; vücudumuzda çok az bulunan ve toplam miktarı 15-20 miligramı geçmeyen bir mineraldir. İyot;tiroid hormonlarının yapımında kullanılan bir mineraldir ve eksikliğinde guatr denilen tiroit bezinde büyüme oluşur. İyot su ve gıdalarla alındıktan sonra bağırsaklardan emilerek kana karışır ve boyun bölgesinde bulunan tiroit bezi tarafından alınarak tiroit hormonları (T4 ve T3) üretilmesinde kullanılır. T4 hormonunun yapısında 4 tane iyot molekülü vardır ve ağırlığının % 60’nı oluşturur. T3 hormonunda ise 3 tane iyot molekülü vardır. Yeteri kadar iyot almadığımızda T3 ve T4 adını verdiğimiz tiroit hormonları yapılamaz. Hormonlar az yapılınca daha çok hormon yapılması için tiroit bezinde büyüme olur. Tiroit bezinin bu büyümelerine guatr adı verilir. İyot eksikliği çok fazlaysa bu defa tiroit bezi yetmezliği oluşur. Bu hastalıkta tiroit bezi tiroit hormonları yapamaz ve metabolizmamız yavaşlar. Bu hastalarda unutkanlık; elde ve yüzde şişme; kan yağlarında yükseklik olur. Eğer iyot yetmezliği çocukluk döneminde çok şiddetli olarak varsa beyin gelişimi iyi olmadığından zeka geriliği olabilir.İyot yetmezliği olan çocukların zeka derecesi (IQ) 13 puan daha düşüktür. İyot yetmezliğinin fazla olduğu kadınlarda düşük sayısında artma veya gebe kalmada zorluk meydana gelir. Gebe kalamayan kadınlarda iyot yetmezliği olup olmadığının da araştırılması gerekir. İyot yetmezliği yumurtlamayı bozabilmektedir.
İdrar iyot atılımına göre iyot yetmezliğinin dereceleri şöyledir:
Okul çağındaki çocuklarda idrardaki iyot atılımına göre iyot yetmezliği şu şekilde sınıflandırılır:
a) İdrar iyodu <20 mg/dl ise şiddetli iyot yetmezliği;
b) İdrar iyodu 20-49 arası orta derecede iyot yetmezliği;
c) İdrar iyodu 50-99 arası hafif iyot yetmezliği;
d) İdrar iyodu 100-199 arası ise normal;
e) İdrarda iyot >200 ‘den fazlaysa aşırı iyot alımı vardır; denir.
Türkiye’de orta derecede bir iyot yetmezliği vardır ve bu nedenle ülkemizin coğrafi bölgelerine göre değişmek üzere % 5 ile % 45 arasında değişen oranlarda guatr saptanmıştır.
Türkiye’de de guatrı önlemek için 1999 yılından bu yana tüm tuzlar iyotlanmaktadır. İyotlu tuz kullanırken dikkat edilecek önemli bir husus vardır: tiroit hastalığınız varsa; ki bu tiroit yetmezliği; tiroit bezinin aşırı çalışması veya bez içinde nodüllerin olması şeklinde olabilir; o zaman iyotlu tuz yemeyiniz. Tiroit hastalığı olanların iyotsuz tuz yemeleri gerekir.
Tiroit hastalığı olmayanlar ise iyotlu tuz yemelidir. Günlük iyot ihtiyacı 150 mikrogramdır. Gebelikte ve emzirirken iyot ihtiyacı artar. İyotun fazla alınması da zararlı olmaktadır. İyotlu tuz yiyenler eğer multivitamin ilaç kullanıyorsa ve bunların içerisinde de iyot varsa aşırı iyot almış olurlar. Bu nedenle multivitamin ilaç alırken içinde iyot olup olmadığına dikkat ediniz. İyotlu tuzların her gramında 77 mikrogram iyot vardır.
Balık; diğer deniz ürünleri ve iyotlu tuz zengin iyot kaynağıdır. Süt; patates; bezelye ve yumurta da iyot vardır.
Kara lahana; kabak; turp; şalgam ve karnabahar gibi sebzeler guatr yapmaz. Bu nedenle güvenle yenilebilir. Soya fasulyesinin guatr yapıcı etkisi olmamakla birlikte iyot yetmezliği durumunda guatra neden olabilir. Ülkemiz; iyot yetmezliği olan bir ülke olduğundan tiroid sağlığı için soya ve ürünlerini fazla tüketmeyiniz. Yine soyadan elde edilen isoflovan isimli ilaç menopoz sıkıntılarını azaltmak için sık kullanılmaktadır. İyot eksikliğiniz yoksa bu ilacı güvenle kullanabilirsiniz. Ancak iyot eksikliğiniz varsa isoflovan ilacının guatr ve tiroid hormonlarında bozukluk yapabileceğini unutmayınız.
KAYNAK: Prof Dr Metin Ozata; Vitamin; Mineral ve Bitkisel Urun Rehberi; Gurer Yayınları; 2008
İyot; vücudumuzda çok az bulunan ve toplam miktarı 15-20 miligramı geçmeyen bir mineraldir. İyot;tiroid hormonlarının yapımında kullanılan bir mineraldir ve eksikliğinde guatr denilen tiroit bezinde büyüme oluşur. İyot su ve gıdalarla alındıktan sonra bağırsaklardan emilerek kana karışır ve boyun bölgesinde bulunan tiroit bezi tarafından alınarak tiroit hormonları (T4 ve T3) üretilmesinde kullanılır. T4 hormonunun yapısında 4 tane iyot molekülü vardır ve ağırlığının % 60’nı oluşturur. T3 hormonunda ise 3 tane iyot molekülü vardır. Yeteri kadar iyot almadığımızda T3 ve T4 adını verdiğimiz tiroit hormonları yapılamaz. Hormonlar az yapılınca daha çok hormon yapılması için tiroit bezinde büyüme olur. Tiroit bezinin bu büyümelerine guatr adı verilir. İyot eksikliği çok fazlaysa bu defa tiroit bezi yetmezliği oluşur. Bu hastalıkta tiroit bezi tiroit hormonları yapamaz ve metabolizmamız yavaşlar. Bu hastalarda unutkanlık; elde ve yüzde şişme; kan yağlarında yükseklik olur. Eğer iyot yetmezliği çocukluk döneminde çok şiddetli olarak varsa beyin gelişimi iyi olmadığından zeka geriliği olabilir.İyot yetmezliği olan çocukların zeka derecesi (IQ) 13 puan daha düşüktür. İyot yetmezliğinin fazla olduğu kadınlarda düşük sayısında artma veya gebe kalmada zorluk meydana gelir. Gebe kalamayan kadınlarda iyot yetmezliği olup olmadığının da araştırılması gerekir. İyot yetmezliği yumurtlamayı bozabilmektedir.
İdrar iyot atılımına göre iyot yetmezliğinin dereceleri şöyledir:
Okul çağındaki çocuklarda idrardaki iyot atılımına göre iyot yetmezliği şu şekilde sınıflandırılır:
a) İdrar iyodu <20 mg/dl ise şiddetli iyot yetmezliği;
b) İdrar iyodu 20-49 arası orta derecede iyot yetmezliği;
c) İdrar iyodu 50-99 arası hafif iyot yetmezliği;
d) İdrar iyodu 100-199 arası ise normal;
e) İdrarda iyot >200 ‘den fazlaysa aşırı iyot alımı vardır; denir.
Türkiye’de orta derecede bir iyot yetmezliği vardır ve bu nedenle ülkemizin coğrafi bölgelerine göre değişmek üzere % 5 ile % 45 arasında değişen oranlarda guatr saptanmıştır.
Türkiye’de de guatrı önlemek için 1999 yılından bu yana tüm tuzlar iyotlanmaktadır. İyotlu tuz kullanırken dikkat edilecek önemli bir husus vardır: tiroit hastalığınız varsa; ki bu tiroit yetmezliği; tiroit bezinin aşırı çalışması veya bez içinde nodüllerin olması şeklinde olabilir; o zaman iyotlu tuz yemeyiniz. Tiroit hastalığı olanların iyotsuz tuz yemeleri gerekir.
Tiroit hastalığı olmayanlar ise iyotlu tuz yemelidir. Günlük iyot ihtiyacı 150 mikrogramdır. Gebelikte ve emzirirken iyot ihtiyacı artar. İyotun fazla alınması da zararlı olmaktadır. İyotlu tuz yiyenler eğer multivitamin ilaç kullanıyorsa ve bunların içerisinde de iyot varsa aşırı iyot almış olurlar. Bu nedenle multivitamin ilaç alırken içinde iyot olup olmadığına dikkat ediniz. İyotlu tuzların her gramında 77 mikrogram iyot vardır.
Balık; diğer deniz ürünleri ve iyotlu tuz zengin iyot kaynağıdır. Süt; patates; bezelye ve yumurta da iyot vardır.
Kara lahana; kabak; turp; şalgam ve karnabahar gibi sebzeler guatr yapmaz. Bu nedenle güvenle yenilebilir. Soya fasulyesinin guatr yapıcı etkisi olmamakla birlikte iyot yetmezliği durumunda guatra neden olabilir. Ülkemiz; iyot yetmezliği olan bir ülke olduğundan tiroid sağlığı için soya ve ürünlerini fazla tüketmeyiniz. Yine soyadan elde edilen isoflovan isimli ilaç menopoz sıkıntılarını azaltmak için sık kullanılmaktadır. İyot eksikliğiniz yoksa bu ilacı güvenle kullanabilirsiniz. Ancak iyot eksikliğiniz varsa isoflovan ilacının guatr ve tiroid hormonlarında bozukluk yapabileceğini unutmayınız.
KAYNAK: Prof Dr Metin Ozata; Vitamin; Mineral ve Bitkisel Urun Rehberi; Gurer Yayınları; 2008