E ve K Vitaminlerinin Faydaları ve Kullanımı
E VİTAMİNİ
E vitamini yağda eriyen bir vitamin olup vücudumuzda 8 farklı şekilde bulunur. Gıdalarda bulunan gama-tokoferol iken dokularda ve ilaçlarda alfa-tokeferol bulunur. Vücudumuzda etkili olan ve dolaşımda bulunan alfa tokoferoldür.
E vitamininin Alfa-tokoferol tipi bir antioksidandır yani vücutta çeşitli nedenlerle oluşan zararlı oksijen ürünlerini yok eder. Bu nedenle vücudumuzu sigara ve çevreden alınan zehirli maddelerin hasarından korumaya çalışır. E vitamini bu antioksidan özelliği sayesinde kalp; damarlar; beyin ve sinir fonksiyonları düzenler ve yaraların iyileşmesinde faydalı olur.Gama tokoferol isimli E vitamini türü ise; prostat kanserinden bizi korur.
Günde 15 mg (22.5 ünite) E vitamini alınmalıdır.
E Vitamini hangi Gıdalarda Bulunur?
Zeytinyağı; ayçiçeği yağı; ayçiçeği çekirdeği; ceviz; badem; tereyağı; kırmızı et; ıspanak;brokoli gibi yeşil yapraklı sebzeler ve kivi; mango ve muzda E vitamini vardır.
E Vitamini Yetmezliği
Vitamin E yetmezliği nadir görülür çünkü günlük diyette tokoferol çok fazladır. Serumda E vitamini azlığı kan seviyesi 0.5 mg/d’den az olunca oluşur ve genellikle yağ emilimin bozulduğu siroz; safra tıkanması; kistik fibrozis; pankreas yetmezliği; chrohn hastalığı gibi durumlarda oluşur. Kandaki kırmızı kan hücreleri (eritrosit) E vitamini eksikliği kısa sürede ölür. Hemolitik kan hastalıkları denen talessemi; sikle cell anemi; sferositoz ve glukoz 6 fosfat dehidrogenaz yetmezliği hastalarında kanda E vitamini düzeyi düşüktür. Bu hastalar E vitasmini tedavisinden fayda görürler. Erken doğan prematüre bebeklerde de E vitamini hemolilitik anemiden bebekleri korur.
E Vitamininin Faydaları:
E vitamini kandaki kötü kolesterolün (LDL kolesterol) damar sertliği yapmasını önler. Bu etkisi C vitamini ve A vitamini gibi diğer antioksidan vitaminlerin varlığında daha da kuvvetlenir. Koroner kalp hastalığı olanlarda ilave E vitamini alınması; kandaki iltihap yapıcı CRP isimli protein düzeyini azaltarak faydalı olmaktadır. CRP vücutta iltihap olduğunu gösterdiği gibi; kanda yüksek olması kalp hastalığı riski olduğunu da gösterir. . E vitamini alanlarda şeker hastalığı gelişme riski daha azdır.
E vitaminin gama tokoferol cinsiyle birlikte diğer formları birlikte karışık olarak alındığında prostat kanser hüclerini yok edebilmektedir.
E Vitamini Ne Kadar Alınmalı?
E vitamini günde 800 üniteden fazla alınırsa kanı sulandırıcı ilaçların (Aspirin; Coumadin; Plavix gibi) etkisini artırabilir. En iyisi günde 400 ünite kadar almaktır. 400 üniteden fazla alınan E vitamini uzun sürede ölüm olaylarını artırır.
E vitaminini ilave olarak alması gereken hastalar şunlardır:
· Bağırsaklardan yağ emiliminin bozuk olduğu hastalar
· Kistik fibrozis isimli hastalığı olanlar
· Mide ameliyatı geçirenler
· Bağırsaklarında Crohn hastalığı olanlar
· Kas zayıflığı olanlar
· Gözlerinde retina dejenerasyonu denen hastalığı olanlar
· Çinko eksikliği olanlar
· Düşük ağırlıklı bebekler
K VİTAMİNİ
K vitamini kanın pıhtılaşmasını ve kemiklerin gelişmesini sağladığı gibi bazı kanserleri önleyici etkisi vardır. Bitkiler K1 vitamini yaparken bağırsaktaki bakteriler K2 vitamini (menoqinone) yapar ve buna MK-4 adı da verilir. K vitamini kanın pıhtılaşması olayında rol alır ve pıhtılaşmayı sağlayan bir vitamindir. Lahana; ıspanak; brokoli; karnabahar; mısır; patates; meyveler; yumurta sarısı; koyu yeşil yapraklı sebzeler ve bitkisel yağlarda K1 vitamini vardır. Günlük ihtiyaç 10 mikrogram kadardır.
K vitamini eksikliği çok nadir görülür. Bunun nedeni yeşil sebzelerde K vitamini olması ve bağırsakta üretilebilmesidir. Vitamin K yertmezliği bazen uzun süre antibiyotik kullanımı sonrası olabilir veya damardan beslenen hastalarda gelişebilir. Bu durumlarda K vitamini verilmesi gerekebilir. Uzun süren açlık durumunda da K vitamini yetmezliği gelişebilir. Yenidoğan bebeklerde ilk hafta içinde K vitamini eksikliğine bağlı kanamalar olabilir. Bu tür kanamalar genelde annenin gebelik süresince antibiyotik ve epilepsi ilaçları kullanmalrda olur. Kanda-plazmada des-gamma-carboksiprotrombin (DCP) ölçümü K vitamini yetmezliği tanısı için hassas bir yöntemdir. Normal k;işilere DCP sıfır buklunurken; K vitamini yertmezliğinde yükselir. K vitamini yetmezliğini ölçmenin indirek(dolaylı) bir ölçümü kanda protrombin; Faktör VII; IX veyaX veya protein C ölçmektir. Bunlar K vitamini yertmezliğinde normalden % 50 daha az çıkar. Yeni doğan bebeklere K1 vitamini 0.5-1 mg dozunda intramuskuler (kas içine) enjeksiyon tarzında verilir.
K vitamini proteinlerin fonksiyonunda önemli rol oynayan gama karboksiglutamik asit sentezinde rol almaktadır. Bu protein de pıhtılaşmada rol alır. K vitamini eksikliğinde bacaklarda varis gelişiminin arttığı saptanmıştır. Yeni çalışmalar K vitaminin kemik sağlığında önemli rol oynadığını göstermiştir. Kalsiyumun kemiğe yapışmasını sağlayan osteokalsin isimli protein üzerinde K vitaminin büyük etkisi vardır. Farelerde ise osteokalsin eksikliğinde diabet gelişmiştir. K vitamini alan kişilerde pıhtılaşmada artma olduğundan coumadin türü ilaç kullannlarda dikkat etmek gerekmektedir. K vitamini alımı arttıkça INR 0.2 azalır.
Kaynak: Prof Dr Metin Ozata; Vitamin Mineral Bitkisel Urun Kullanim Rehberi; Gurur yayınları; 2008
E vitamini yağda eriyen bir vitamin olup vücudumuzda 8 farklı şekilde bulunur. Gıdalarda bulunan gama-tokoferol iken dokularda ve ilaçlarda alfa-tokeferol bulunur. Vücudumuzda etkili olan ve dolaşımda bulunan alfa tokoferoldür.
E vitamininin Alfa-tokoferol tipi bir antioksidandır yani vücutta çeşitli nedenlerle oluşan zararlı oksijen ürünlerini yok eder. Bu nedenle vücudumuzu sigara ve çevreden alınan zehirli maddelerin hasarından korumaya çalışır. E vitamini bu antioksidan özelliği sayesinde kalp; damarlar; beyin ve sinir fonksiyonları düzenler ve yaraların iyileşmesinde faydalı olur.Gama tokoferol isimli E vitamini türü ise; prostat kanserinden bizi korur.
Günde 15 mg (22.5 ünite) E vitamini alınmalıdır.
E Vitamini hangi Gıdalarda Bulunur?
Zeytinyağı; ayçiçeği yağı; ayçiçeği çekirdeği; ceviz; badem; tereyağı; kırmızı et; ıspanak;brokoli gibi yeşil yapraklı sebzeler ve kivi; mango ve muzda E vitamini vardır.
E Vitamini Yetmezliği
Vitamin E yetmezliği nadir görülür çünkü günlük diyette tokoferol çok fazladır. Serumda E vitamini azlığı kan seviyesi 0.5 mg/d’den az olunca oluşur ve genellikle yağ emilimin bozulduğu siroz; safra tıkanması; kistik fibrozis; pankreas yetmezliği; chrohn hastalığı gibi durumlarda oluşur. Kandaki kırmızı kan hücreleri (eritrosit) E vitamini eksikliği kısa sürede ölür. Hemolitik kan hastalıkları denen talessemi; sikle cell anemi; sferositoz ve glukoz 6 fosfat dehidrogenaz yetmezliği hastalarında kanda E vitamini düzeyi düşüktür. Bu hastalar E vitasmini tedavisinden fayda görürler. Erken doğan prematüre bebeklerde de E vitamini hemolilitik anemiden bebekleri korur.
E Vitamininin Faydaları:
E vitamini kandaki kötü kolesterolün (LDL kolesterol) damar sertliği yapmasını önler. Bu etkisi C vitamini ve A vitamini gibi diğer antioksidan vitaminlerin varlığında daha da kuvvetlenir. Koroner kalp hastalığı olanlarda ilave E vitamini alınması; kandaki iltihap yapıcı CRP isimli protein düzeyini azaltarak faydalı olmaktadır. CRP vücutta iltihap olduğunu gösterdiği gibi; kanda yüksek olması kalp hastalığı riski olduğunu da gösterir. . E vitamini alanlarda şeker hastalığı gelişme riski daha azdır.
E vitaminin gama tokoferol cinsiyle birlikte diğer formları birlikte karışık olarak alındığında prostat kanser hüclerini yok edebilmektedir.
E Vitamini Ne Kadar Alınmalı?
E vitamini günde 800 üniteden fazla alınırsa kanı sulandırıcı ilaçların (Aspirin; Coumadin; Plavix gibi) etkisini artırabilir. En iyisi günde 400 ünite kadar almaktır. 400 üniteden fazla alınan E vitamini uzun sürede ölüm olaylarını artırır.
E vitaminini ilave olarak alması gereken hastalar şunlardır:
· Bağırsaklardan yağ emiliminin bozuk olduğu hastalar
· Kistik fibrozis isimli hastalığı olanlar
· Mide ameliyatı geçirenler
· Bağırsaklarında Crohn hastalığı olanlar
· Kas zayıflığı olanlar
· Gözlerinde retina dejenerasyonu denen hastalığı olanlar
· Çinko eksikliği olanlar
· Düşük ağırlıklı bebekler
K VİTAMİNİ
K vitamini kanın pıhtılaşmasını ve kemiklerin gelişmesini sağladığı gibi bazı kanserleri önleyici etkisi vardır. Bitkiler K1 vitamini yaparken bağırsaktaki bakteriler K2 vitamini (menoqinone) yapar ve buna MK-4 adı da verilir. K vitamini kanın pıhtılaşması olayında rol alır ve pıhtılaşmayı sağlayan bir vitamindir. Lahana; ıspanak; brokoli; karnabahar; mısır; patates; meyveler; yumurta sarısı; koyu yeşil yapraklı sebzeler ve bitkisel yağlarda K1 vitamini vardır. Günlük ihtiyaç 10 mikrogram kadardır.
K vitamini eksikliği çok nadir görülür. Bunun nedeni yeşil sebzelerde K vitamini olması ve bağırsakta üretilebilmesidir. Vitamin K yertmezliği bazen uzun süre antibiyotik kullanımı sonrası olabilir veya damardan beslenen hastalarda gelişebilir. Bu durumlarda K vitamini verilmesi gerekebilir. Uzun süren açlık durumunda da K vitamini yetmezliği gelişebilir. Yenidoğan bebeklerde ilk hafta içinde K vitamini eksikliğine bağlı kanamalar olabilir. Bu tür kanamalar genelde annenin gebelik süresince antibiyotik ve epilepsi ilaçları kullanmalrda olur. Kanda-plazmada des-gamma-carboksiprotrombin (DCP) ölçümü K vitamini yetmezliği tanısı için hassas bir yöntemdir. Normal k;işilere DCP sıfır buklunurken; K vitamini yertmezliğinde yükselir. K vitamini yetmezliğini ölçmenin indirek(dolaylı) bir ölçümü kanda protrombin; Faktör VII; IX veyaX veya protein C ölçmektir. Bunlar K vitamini yertmezliğinde normalden % 50 daha az çıkar. Yeni doğan bebeklere K1 vitamini 0.5-1 mg dozunda intramuskuler (kas içine) enjeksiyon tarzında verilir.
K vitamini proteinlerin fonksiyonunda önemli rol oynayan gama karboksiglutamik asit sentezinde rol almaktadır. Bu protein de pıhtılaşmada rol alır. K vitamini eksikliğinde bacaklarda varis gelişiminin arttığı saptanmıştır. Yeni çalışmalar K vitaminin kemik sağlığında önemli rol oynadığını göstermiştir. Kalsiyumun kemiğe yapışmasını sağlayan osteokalsin isimli protein üzerinde K vitaminin büyük etkisi vardır. Farelerde ise osteokalsin eksikliğinde diabet gelişmiştir. K vitamini alan kişilerde pıhtılaşmada artma olduğundan coumadin türü ilaç kullannlarda dikkat etmek gerekmektedir. K vitamini alımı arttıkça INR 0.2 azalır.
Kaynak: Prof Dr Metin Ozata; Vitamin Mineral Bitkisel Urun Kullanim Rehberi; Gurur yayınları; 2008