Mavidil Hastalığı
MAVİDİL HASTALIĞI
Mavidil Hastalığı özellikle koyunlarda görülen Clucoides spp. cinsi sokucu sineklerle nakledilen (bulaştırılan ) viral bir hayvan hastalığıdır. Mevsime bağlı olarak görülür;özellikle sokucu sineklerin sayısının arttığı rutuıbetli zamanlarla ; yağmurlu yaz günleri hastalığın en çok görüldüğü zamanlardır. Bir sürüde Mavidil Hastalığı şekillendiğinde hayvanların büyük bir kısmaının hastalanmasına rağmen Ölüm oranı oldukça düşüktür.. Ölümlerin yanı sıra Et ve Yapağıda verim düşüklüğü nedeniyle ekonomik yönden önemli bir hayvan hastalığıdır.Ancak kuzularda ölüm oranı yüksektir. Koyunlardan başka Sığırlar ;Keçiler ve yabani gevişgetiren hayvanlarda hastalığa yakalanırlar.
MAVİDİL HASTALIĞINDA ETKEN :
Mavidil Hastalığının etkeni Reoviridae familyasından Orbivirus cinsi bir virustur. Virusun 24 antigenik serotipi tespit edilmiştir.
Virus kimyasallara ve dezenfektanlara karşı dayanıksızdır.Ancak sıcaklığı 10 derecenin altına düşmeyen yerlerde uzun süre canlılığını devam ettirebilmektedir.
MAVİDİL HASTALIĞINDA BULAŞMA ŞEKLİ :
Mavidil Hastalığı başlıca Clucoides spp. Cinsi sokucu sineklerin hayvanı sokması ile ; enfekte kan ve enfekte sperma ( Cinsel yolla ) bulaşmaktadır.
HASTALIĞIN MEYDANA GELMESİ :
Mavidil hastalığı ; halkarasında tatarcık olarak bilinen sokucu sineklerin (Clucoides spp.) hasta hayvanları emerek aldıkları kanda bulunur ve aynı sineğin sağlıklı bir hayvandan kan emmesi sonucu sağlam hayvanlara bulaşır.
Bu sinekler özellikle yağmurlu yaz günlerinin ardındaki rutubetli gecelerde aktiftirler.Hasta boğaların spermalarıyla da virus sağlıklı ineklere bulaşabilmektedir ki bulaşmada dikkate edilmesi gereken önemli bulaşma yollarından birisidir.Sığırlar belirgin bir hastalık belirtisi göstermeksizin virusu kanlarında taşırlar ve hastalığın koyunlara bulaşmasında önemli rol oynarlar.Hastalık etken sokucu sineklerin olmadığı zamanlarda dahi sığır kanında 14 hafta aktif olarak kalabilmekte ve hastalık yapma gücünü taşımaktadır.Koyunlarda Mortalite oranı normalde düşüktür ancak bazıo salgınlarda % 10 un altındadır. Hastalık İnsanlara bulaşmamaktadır.
MAVİDİL HASTALIĞINDA BELİRTİLER :
Sokucu sinek tarafından kan emme sırasında virusu alan hayvanda ilk belirtiler 7 gün sonra görülmeye başlar.Bu süre hayvanın ırkına ve bireysel direncine göre uzayıp kısalabilmektedir.Örneğin Merinos ırkı koyunlar diğer koyun ırklarına göre hastalığa daya duyarlıdırlar ve çok daha fazla etkilenirler.Kuzular da koyunlardan daha duyarlıdır. Mavidil hastalığında Koyunlardaki ilk belirtiler : yüksek ateş ( 40-41 C ) ; depresyon ; ateşin başlamasından sonra görülen dudak emme hareketleri ; sindirim ve solunum mukozasında yangı ; ödem ; konjesyon;nekroz ve ülserasyonlar ; dil ve dudakta ödemler ve hastalığın en önemli ve adını verdiği dilde mavileşme –morarma ;önce sulu daha sonra irinli burun akıntısı ; ağızda ve burun girişinde ülser ve kabuklu yaralar ; bunun sonucu solunum güçlüğü ve yem alımının durması ; pneumoni komplikasyonları ; ayaklarda coroner bant ve toynak laminasında konjesyon ve tırnak aralarındaki yaralara bağlı topallık ; lenf düğümlernde hipertrofi ; dalakta büyüme ; deride kırmızılıklar; yapağıda kırılma ve dökülme; zayıflama ; dölveriminde düşme ;gelişme geriliği; genç hayvanlarda ishal ve belirtilerin görülmeye başlamsından 8- 10 gün içerisinde ölüm ; ancak bazı durumlarda ölüm çok daha uzun zaman sonra görülebilir.
Sığırlarda benzer belirtiler görülmekle beraber belirtiler çok hafiftir ve bazen fark edilmeyebilir.Ancak gebe ineklerde AH sendromu denilen anomalili buzağı doğumları ve ölü doğumlar da görülebilmektedir.
MAVİDİL HASTALIĞINDA TEŞHİS :
Hastalığın kesin teşhisi için Canlı hayvanlardan alınan Heparinli kanın Laboratuara gönderilmesi gerekmektedir.Yeni ölmüş hayvanlardan ise ; dalak ; karaciğer ; kalp kanı ; lenf düğümleri ve kırmızı kemik iliği ;alınarak soğuk zincir içerisinde (+4 C da ) dondurulmadan Laboratuara ulaştırılır.
Klinik bulgular yani hastalığın belirtileri ve otopsi bulguları her ne kadar yol gösterici olsa da kesin teşhis ancak Laboratuar muayenesi ile konur.
Bulaşıçı Ektima ; Şap Hastalığı ; Işığa duyarlılık ; Polyarthritis;ayak iltihapları;ayak çürüklüğü;bitki zehirlenmeleri;PPR Coenurosis; geyiklerin epizootik hemarajik hastalığı ile karışabilmektedir.
MAVİDİL HASTALIĞINDA MÜCADELE :
Mavidil Hastalığıyla mücadelenin esasını ; karantina ; hasta hayvanların imhası ve sokucu sineklerle mücadele ile birlikte Aşılamalar oluşturur.
Aşılar ilkbaharda ve kırkımdan 3-6 hafta önce uygulandığında daha fazla bağışıklık sağlar.Ancak aşının koçlarda gecici kısırlık yapması nedeniyle koçlar ; koç katımından sonra aşılanmalıdır. Mavidil hastalığını geçiren hayvanlar 2 yıl kadar bağışıklık kazanır. Bu hayvanlar ağız sütü (kolostrum ) aracılığı ile bağışıklığı sağlayan antikorlarını yavrularına da geçirebilirler.Bu yavrulart 6 aya kadar bağışık kalırlar.Be nedenle hastalığa karşı yapılan aşıların eğer hastalığı daha önceden geçirdi ise 6 aylıktan küçük kuzulara yapılmaması gerekir. Damızlıkta kullanılan boğa ve koçların özellikle suni tohumlamada kullanılanların belirli zaman aralıklarıyla muayenelerinin yapılması ve Mavidil Hastalığı yönünden negatif olan hayvanların kullanılmaları gereklidir.Aksi takdirde hastalığın çok geniş sahalara yayılması önlenemeyecektir.Hastalığın tamamen ortadan kalkması başka bir deyişle eradikasyonu için hasta hayvanların kesime gönderilmesi de uygun bir çözüm yoludur
LİYOFİLİZXZE KOYUN MAVİDİL MONOVALAN AŞISI :
Mavidil aşısı ; koyunların Mavidil hastalığına karşı koyun böbreği hücre kültüründe hazırlanan canlı attenüe liyofilize bir aşıdır.Her yaş ve ağırlıktaki koyun ve kuzulata deri altı (S.C.) yolla 1 cc uygulanır. Ve aşı her yıl tekrar edilir.
Sağlıklı Günler Dileği ile…..
Mavidil Hastalığı özellikle koyunlarda görülen Clucoides spp. cinsi sokucu sineklerle nakledilen (bulaştırılan ) viral bir hayvan hastalığıdır. Mevsime bağlı olarak görülür;özellikle sokucu sineklerin sayısının arttığı rutuıbetli zamanlarla ; yağmurlu yaz günleri hastalığın en çok görüldüğü zamanlardır. Bir sürüde Mavidil Hastalığı şekillendiğinde hayvanların büyük bir kısmaının hastalanmasına rağmen Ölüm oranı oldukça düşüktür.. Ölümlerin yanı sıra Et ve Yapağıda verim düşüklüğü nedeniyle ekonomik yönden önemli bir hayvan hastalığıdır.Ancak kuzularda ölüm oranı yüksektir. Koyunlardan başka Sığırlar ;Keçiler ve yabani gevişgetiren hayvanlarda hastalığa yakalanırlar.
MAVİDİL HASTALIĞINDA ETKEN :
Mavidil Hastalığının etkeni Reoviridae familyasından Orbivirus cinsi bir virustur. Virusun 24 antigenik serotipi tespit edilmiştir.
Virus kimyasallara ve dezenfektanlara karşı dayanıksızdır.Ancak sıcaklığı 10 derecenin altına düşmeyen yerlerde uzun süre canlılığını devam ettirebilmektedir.
MAVİDİL HASTALIĞINDA BULAŞMA ŞEKLİ :
Mavidil Hastalığı başlıca Clucoides spp. Cinsi sokucu sineklerin hayvanı sokması ile ; enfekte kan ve enfekte sperma ( Cinsel yolla ) bulaşmaktadır.
HASTALIĞIN MEYDANA GELMESİ :
Mavidil hastalığı ; halkarasında tatarcık olarak bilinen sokucu sineklerin (Clucoides spp.) hasta hayvanları emerek aldıkları kanda bulunur ve aynı sineğin sağlıklı bir hayvandan kan emmesi sonucu sağlam hayvanlara bulaşır.
Bu sinekler özellikle yağmurlu yaz günlerinin ardındaki rutubetli gecelerde aktiftirler.Hasta boğaların spermalarıyla da virus sağlıklı ineklere bulaşabilmektedir ki bulaşmada dikkate edilmesi gereken önemli bulaşma yollarından birisidir.Sığırlar belirgin bir hastalık belirtisi göstermeksizin virusu kanlarında taşırlar ve hastalığın koyunlara bulaşmasında önemli rol oynarlar.Hastalık etken sokucu sineklerin olmadığı zamanlarda dahi sığır kanında 14 hafta aktif olarak kalabilmekte ve hastalık yapma gücünü taşımaktadır.Koyunlarda Mortalite oranı normalde düşüktür ancak bazıo salgınlarda % 10 un altındadır. Hastalık İnsanlara bulaşmamaktadır.
MAVİDİL HASTALIĞINDA BELİRTİLER :
Sokucu sinek tarafından kan emme sırasında virusu alan hayvanda ilk belirtiler 7 gün sonra görülmeye başlar.Bu süre hayvanın ırkına ve bireysel direncine göre uzayıp kısalabilmektedir.Örneğin Merinos ırkı koyunlar diğer koyun ırklarına göre hastalığa daya duyarlıdırlar ve çok daha fazla etkilenirler.Kuzular da koyunlardan daha duyarlıdır. Mavidil hastalığında Koyunlardaki ilk belirtiler : yüksek ateş ( 40-41 C ) ; depresyon ; ateşin başlamasından sonra görülen dudak emme hareketleri ; sindirim ve solunum mukozasında yangı ; ödem ; konjesyon;nekroz ve ülserasyonlar ; dil ve dudakta ödemler ve hastalığın en önemli ve adını verdiği dilde mavileşme –morarma ;önce sulu daha sonra irinli burun akıntısı ; ağızda ve burun girişinde ülser ve kabuklu yaralar ; bunun sonucu solunum güçlüğü ve yem alımının durması ; pneumoni komplikasyonları ; ayaklarda coroner bant ve toynak laminasında konjesyon ve tırnak aralarındaki yaralara bağlı topallık ; lenf düğümlernde hipertrofi ; dalakta büyüme ; deride kırmızılıklar; yapağıda kırılma ve dökülme; zayıflama ; dölveriminde düşme ;gelişme geriliği; genç hayvanlarda ishal ve belirtilerin görülmeye başlamsından 8- 10 gün içerisinde ölüm ; ancak bazı durumlarda ölüm çok daha uzun zaman sonra görülebilir.
Sığırlarda benzer belirtiler görülmekle beraber belirtiler çok hafiftir ve bazen fark edilmeyebilir.Ancak gebe ineklerde AH sendromu denilen anomalili buzağı doğumları ve ölü doğumlar da görülebilmektedir.
MAVİDİL HASTALIĞINDA TEŞHİS :
Hastalığın kesin teşhisi için Canlı hayvanlardan alınan Heparinli kanın Laboratuara gönderilmesi gerekmektedir.Yeni ölmüş hayvanlardan ise ; dalak ; karaciğer ; kalp kanı ; lenf düğümleri ve kırmızı kemik iliği ;alınarak soğuk zincir içerisinde (+4 C da ) dondurulmadan Laboratuara ulaştırılır.
Klinik bulgular yani hastalığın belirtileri ve otopsi bulguları her ne kadar yol gösterici olsa da kesin teşhis ancak Laboratuar muayenesi ile konur.
Bulaşıçı Ektima ; Şap Hastalığı ; Işığa duyarlılık ; Polyarthritis;ayak iltihapları;ayak çürüklüğü;bitki zehirlenmeleri;PPR Coenurosis; geyiklerin epizootik hemarajik hastalığı ile karışabilmektedir.
MAVİDİL HASTALIĞINDA MÜCADELE :
Mavidil Hastalığıyla mücadelenin esasını ; karantina ; hasta hayvanların imhası ve sokucu sineklerle mücadele ile birlikte Aşılamalar oluşturur.
Aşılar ilkbaharda ve kırkımdan 3-6 hafta önce uygulandığında daha fazla bağışıklık sağlar.Ancak aşının koçlarda gecici kısırlık yapması nedeniyle koçlar ; koç katımından sonra aşılanmalıdır. Mavidil hastalığını geçiren hayvanlar 2 yıl kadar bağışıklık kazanır. Bu hayvanlar ağız sütü (kolostrum ) aracılığı ile bağışıklığı sağlayan antikorlarını yavrularına da geçirebilirler.Bu yavrulart 6 aya kadar bağışık kalırlar.Be nedenle hastalığa karşı yapılan aşıların eğer hastalığı daha önceden geçirdi ise 6 aylıktan küçük kuzulara yapılmaması gerekir. Damızlıkta kullanılan boğa ve koçların özellikle suni tohumlamada kullanılanların belirli zaman aralıklarıyla muayenelerinin yapılması ve Mavidil Hastalığı yönünden negatif olan hayvanların kullanılmaları gereklidir.Aksi takdirde hastalığın çok geniş sahalara yayılması önlenemeyecektir.Hastalığın tamamen ortadan kalkması başka bir deyişle eradikasyonu için hasta hayvanların kesime gönderilmesi de uygun bir çözüm yoludur
LİYOFİLİZXZE KOYUN MAVİDİL MONOVALAN AŞISI :
Mavidil aşısı ; koyunların Mavidil hastalığına karşı koyun böbreği hücre kültüründe hazırlanan canlı attenüe liyofilize bir aşıdır.Her yaş ve ağırlıktaki koyun ve kuzulata deri altı (S.C.) yolla 1 cc uygulanır. Ve aşı her yıl tekrar edilir.
Sağlıklı Günler Dileği ile…..