Çocuklarda Genel Diş Hekimliği
DİŞ GELİŞİMİ
Çocuğunuzun ilk dişlerine süt dişleri denir. Bu dişler çocuğun çiğnemesini sağladığı ve konuşmasını geliştirmesine yardımcı olduğu için çok önemlidir. Süt dişleri aynı zamanda altlarından gelecek daimi dişlerin yerlerini koruma görevi yapar. Süt dişlerinin sağlığının korunması ilerde ortodontik tedavilere gereksinim duyulmasını önler. En önemlisi de güzel ve sağlıklı bir gülümsemenin çocuğunuzun özgüveninin gelişmesinde rolüdür. Süt dişlerindeki problemlerin tedavi edilmemesi büyük sıkıntılar yol açabilmektedir.
BİBERON ÇÜRÜKLERİ
Bebekler ve küçük çocuklarda sıkça rastlanan sorun biberon çürükleridir. Bu çürükler sütte; mamalarda; meyva sularındaki şeker ve tatlıların dişlere uzun süre temasıyla oluşurlar. Uyku sırasında şekerli sıvılarla uykuya dalan çocuk risk altındadır. Çünkü uyku sırasında salya artış gösteririr ve şekeri tüm ağıza yayar. Çürük yapıcı bakterilerin de bu şekeri kullanıp asit üretmeleri sonucu dişler etkilenir. Çocuğunuzun dişleri düzenli kontrol edilmesi ve çürük belirtisi olan kahverengi lekelerin mutlaka takip edilmesi gerekir. Düzenli diş fırçalamaya ilk diş çıktıktan sonra hemen başlanmalıdır. Ancak bir gazlı bez yardımıyla henüz dişler sürmeden bile önce ağzı düzenli olarak silmek en uygunudur. Biberon çürüklerini önlemenin en basit yolu çocuğun biberonla ve tatlıya batırılmış emzikle uyumasını engellemektir.
PARMAK EMME
Genellikle 5 yaş altı çocuklarda parmak emme zararsız bir alışkanlıktır ancak ilk daimi dişlerin sürdüğü 6 yaştan sonra devam ederse sorun yaratır. 8 yaşına kadar çene kemiği çok yumuşak ve esnektir. Parmak emme sırasında parmağın yaptığı basınç hassas olan çenenin gelişimini etkiler ön dişleri ileri iterken alt dişleri geriye doğru çeker. Eğer çocuk bu alışkanlığından vazgeçemiyorsa ilk etapta bir ödül ceza sistemi kurabilirsiniz. Parmak emmediği günler ödüllendirip emdiğinde ceza uygulayabilirsiniz. Problem bu şekilde sonuçlanamıyorsa diş hekiminize başvurun. Diş hekiminizin yapacağı bir aparey çocukta bu kötü alışkanlığı bir kaç günde kesecektir.
Süt dişleri çürürse ne olur?
Süt dişleri de daimi dişlerimiz gibi çürümeye yatkındır. Bu sebeple küçük yaştan itibaren çocuklarda ağız bakımı özenle uygulanmalıdır. Süt dişleri çürürse çocuklarda ağrıya; enfeksiyona; beslenme bozukluklarına yol açar altlarından gelecek olan daimi dişler etkilenir.
Süt dişlerinde tedavi nasıldır?
Halk arasında yaygın bir düşünce süt dişlerinin ne de olsa değişeceği o sebeple tedavi yerine diş çekiminin daha iyi olduğu şeklindedir. Bu çok yanlıştır. Süt dişleri çürüdüğünde aynı daimi dişlerde olduğu gibi tedavi edilip alttaki daimi dişler çıkana kadar mutlaka ağızda kalmalıdırlar.
Süt dişleri çekilirse ne olur?
Bütün süt dişleri belli bir yaşta yerlerini daimi dişlere bırakırlar. Daimi dişler alttan çıkmaya başlayıp üstteki süt dişini eritirler. Süt dişleri zamanından önce çekilirse kalan dişlerin çekim boşluklarına doğru hareketleri yüzünden daimi dişin sürmesi gereken yuva daralır. Daimi diş ya hiç süremez yada bulduğu ilk boşluktan düzensiz bir şekilde sürer. Bu çene bozukluklarına; çapraşık ve yamuk dişlere sebep olur.
Tedavi seçenekleri nelerdir?
Süt dişlerinde daimi dişlere uygulanan tüm tedaviler uygulanabilir. Çok derin olmayan çürürüklere dolgu yapılır; çok çürümüş dişlere kanal tedavisi uygulanır; kurtarılamayacak kadar çürümüş olan dişler çekilir.
Flor nedir niçin gereklidir?
Çocuklarda ve yetişkinlerde dişin çürük yapıcı bakterilere karşı kendini koruma mekanizması vardır. Flor bu mekanizmayı uyarır ve dişleri çürümeye karşı korur. 6 ayda bir çocuklara flor uygulaması önerilir.
Fissür örtücü nedir?
Dişlerin çiğneyici yüzeylerinde girintili çıkıntılı oyuklar vardır. Bu oyuklar genellikle temizlenmeleri çok zor ve çürüğe elverişli alanlar yaratır. Daimi dişler ilk sürdüklerinde bu oyuklar ince bir dolgu maddesiyle kapatılırsa bu dişlerde çürük oluşma ihtimali çok büyük ölçüde bitecektir. İşte bu uygulamaya fissür örtücü uygulaması denir. İlk daimi dişlerin sürdüğü 6 yaşlarında uygulanır genellikle daimi dişlere uygulanması tercih edilse de süt dişlerinde de ihtiyaç olduğunda uygulanabilir.
Yer tutucu nedir?
Süt dişleri vaktinden önce çekilirse alttan gelecek dişin yamuk ve düzensiz olacağından bahsetmiştik. Süt dişleri daimi dişlerin çıkacakları yeri korurlar eğer süt dişleri erken zamanda çekilmek zorunda kalınırsa daimi dişlerin çıkma alanı korunmalıdır. Yer tutucular bu amaçla kullanılır. Daimi dişe ait aralığı diş çıkana kadar korurlar diğer dişlerin bu boşluğu kapatmalarını engellerler. Kalan dişlerin durumu ve çocukların uyum durumuna bağlı olarak hareketli (takmalı çıkarmalı) veya sabit (yapışmalı) olarak hazırlanabilirler.
Sealantlar güvenilir; ağrısız ve ucuz bir tedavidir. Genellikle çocuk hastalarda tercih edilir. Sealantlar 20 yılı aşkın bir süredir çocuklarda; dişlerin küçük oyuklarına bakteri ve gıda girmesini engellemek amacıyla kullanılmaktadır. Çocuk çürükleri genelde bu fırça ulaşmayan alanlarda oluşur. Bahsedilen alanlarda mine de çok ince ve dayanıksızdır. Çürük; bakterilerin yiyecekleri sindirdikten sonra oluşturdukları asitlerin; mineyi eritmesiyle oluşur. Çürük başlayıp dişte açılma başladıktan sonra dolgu yapılmalıdır. Flor her ne kadar çürüğü azaltsa da dişin fissür ve oyuklarında etkisi yetersizdir. İşte bu sebeple çürüğe bariyer oluşturarak etki gösteren sealantlar çok önemlidir.
Çocuklar sealantlar için daha iyi adaylardır çünkü selantlar sadece çürüksüz dişlere uygulanır. Bu da en kolay yeni sürmüş çocuk dişlerinde olur. Çocuklarda fissür ve oyuklar diğer alanlara göre çürüğe en müsait bölgelerdir. Sealantlar koruyucu bir bariyer oluşturarak bakterilerin bu oyuklara yerleşmelerini engellerler.
Çocuklara ne zaman sealant uygulanmalıdır?
5 – 7 yaşında ilk daimi diş ağızda sürdüğü anda sealantlar uygulanmalıdır. 2. büyük azı 11-14 yaş arasında sürer sürmez sealantlanmalıdır. Çünkü çürüğün en çabuk oluştuğu zaman ilk bir yıldır. Bununla birlikte dişte çürük olmadığı taktirde sealant için hiçbirzaman geç değildir.
Süt dişlerine sealant uygulanır mı?
Süt dişlerine genellikle sealant uygulanmaz. Ancak cürük riski çok yüksekse hekiminiz uygulamayı tavsiye edebilir. Bazı süt dişleri yer tutucu özelliktedir eğer kaybedilirlerse yerine çıkacak daimi dişlerde çapraşıklık olabilir. Bu dişlerin sağlıkları çok önemlidir.
Sealantlar ne kadar dayanırlar?
Genelde uzun süre dayanırlar. Rutin kontrollerde sealantlar değerlendirilir eğer gerekirse yenilenir. Bazı sert yiyecekler örneğin; şeker; buz; yapışkan yiyecekler sealantı bozabilir ve mümkün olduğunca uzak durulmalıdır.
Sealantlar hangi durumlarda tavsiye edilmez?
Eğer çürük süreci başlamışsa sealant uygulamak için çok geçtir. Sealant altında çürük başlayamaz çünkü bakterilerin ihtiyacı olan oksijen ortama giremez.
İlk önce diş iyice temizlenir kaplanacak yüzeyde plak bulunmaması önemlidir. Diş kurutulur ağıza pamuk tamponlar yerleştirilerek kuru kalması sağlanır. Dişin sealant uygulanacak alanı asitle pürüzlendirilir.
İkinci basamakta sealant fırça yada pamuk vasıtasıyla dişe sürükür. Tüm oyuklar dolguyla doldurulur. Dişler arasındaki alanlara sürülmez bu sayede diş fırçalayabilir ve dişipi kullanabilirsiniz. Sealant mavi ışıkla sertleştirilir.
En son olarak dişin tüm çiğneyici bölgeleri kontrol edilir. Tüm boşlukların sealantla dolduğundan emin olunur. Isırma kontrol edilir. Sealantın çiğnemenizi etkilemediğinden emin olunur. Sealant uygulandıktan hemen sonra bile yiyip içebilirsiniz.
Aşağıda da görüldüğü gibi sealantlar beyaz; diş benzeri estetik materyallerdir. Ağızda çirkin bir görüntü oluşturmazlar. Bazen rahat takip edilmesi için daha renkli sealantlar da kullanılabilmektedir.
Sealant maddesi oldukça sağlamdır ama yinede arasıra yerinde olup olmadığına bakmak gereklidir. (buz çiğnemekten; sert şekerler ve yapışkan gıdalar yemekten mümkün oldukça kaçınmak gerekir)
Aşağıdaki aburcurlar sealantlar ve florla birleşince diş çürüğü şansını azaltırlar. Tavsiye edilmektedirler.
• fıstık ezmesi
• patlamış mısır
• taze sebzeler (havuç; salatalık)
• meyveler (kabuklu elma; portakal; muz; üzüm)
• yoğurt
• şekersiz mısır gevreği
• peynir
Sealantların uygulanması; dişin çürüğe müsait bölgelerini yiyecek ve bakteriden korur böylece çürük oluşumu engellenir. Bazı insanlar sealant uygulamakla işin bittiğini düşünür oysa fırçalama; dişipi kullanımı; flor yine mutlaka gereklidir.
Sealantlar hakkında detaylı bilgiyi doktorunuza danışabilirsiniz.
Çocuğunuzun ilk dişlerine süt dişleri denir. Bu dişler çocuğun çiğnemesini sağladığı ve konuşmasını geliştirmesine yardımcı olduğu için çok önemlidir. Süt dişleri aynı zamanda altlarından gelecek daimi dişlerin yerlerini koruma görevi yapar. Süt dişlerinin sağlığının korunması ilerde ortodontik tedavilere gereksinim duyulmasını önler. En önemlisi de güzel ve sağlıklı bir gülümsemenin çocuğunuzun özgüveninin gelişmesinde rolüdür. Süt dişlerindeki problemlerin tedavi edilmemesi büyük sıkıntılar yol açabilmektedir.
BİBERON ÇÜRÜKLERİ
Bebekler ve küçük çocuklarda sıkça rastlanan sorun biberon çürükleridir. Bu çürükler sütte; mamalarda; meyva sularındaki şeker ve tatlıların dişlere uzun süre temasıyla oluşurlar. Uyku sırasında şekerli sıvılarla uykuya dalan çocuk risk altındadır. Çünkü uyku sırasında salya artış gösteririr ve şekeri tüm ağıza yayar. Çürük yapıcı bakterilerin de bu şekeri kullanıp asit üretmeleri sonucu dişler etkilenir. Çocuğunuzun dişleri düzenli kontrol edilmesi ve çürük belirtisi olan kahverengi lekelerin mutlaka takip edilmesi gerekir. Düzenli diş fırçalamaya ilk diş çıktıktan sonra hemen başlanmalıdır. Ancak bir gazlı bez yardımıyla henüz dişler sürmeden bile önce ağzı düzenli olarak silmek en uygunudur. Biberon çürüklerini önlemenin en basit yolu çocuğun biberonla ve tatlıya batırılmış emzikle uyumasını engellemektir.
PARMAK EMME
Genellikle 5 yaş altı çocuklarda parmak emme zararsız bir alışkanlıktır ancak ilk daimi dişlerin sürdüğü 6 yaştan sonra devam ederse sorun yaratır. 8 yaşına kadar çene kemiği çok yumuşak ve esnektir. Parmak emme sırasında parmağın yaptığı basınç hassas olan çenenin gelişimini etkiler ön dişleri ileri iterken alt dişleri geriye doğru çeker. Eğer çocuk bu alışkanlığından vazgeçemiyorsa ilk etapta bir ödül ceza sistemi kurabilirsiniz. Parmak emmediği günler ödüllendirip emdiğinde ceza uygulayabilirsiniz. Problem bu şekilde sonuçlanamıyorsa diş hekiminize başvurun. Diş hekiminizin yapacağı bir aparey çocukta bu kötü alışkanlığı bir kaç günde kesecektir.
Süt dişleri çürürse ne olur?
Süt dişleri de daimi dişlerimiz gibi çürümeye yatkındır. Bu sebeple küçük yaştan itibaren çocuklarda ağız bakımı özenle uygulanmalıdır. Süt dişleri çürürse çocuklarda ağrıya; enfeksiyona; beslenme bozukluklarına yol açar altlarından gelecek olan daimi dişler etkilenir.
Süt dişlerinde tedavi nasıldır?
Halk arasında yaygın bir düşünce süt dişlerinin ne de olsa değişeceği o sebeple tedavi yerine diş çekiminin daha iyi olduğu şeklindedir. Bu çok yanlıştır. Süt dişleri çürüdüğünde aynı daimi dişlerde olduğu gibi tedavi edilip alttaki daimi dişler çıkana kadar mutlaka ağızda kalmalıdırlar.
Süt dişleri çekilirse ne olur?
Bütün süt dişleri belli bir yaşta yerlerini daimi dişlere bırakırlar. Daimi dişler alttan çıkmaya başlayıp üstteki süt dişini eritirler. Süt dişleri zamanından önce çekilirse kalan dişlerin çekim boşluklarına doğru hareketleri yüzünden daimi dişin sürmesi gereken yuva daralır. Daimi diş ya hiç süremez yada bulduğu ilk boşluktan düzensiz bir şekilde sürer. Bu çene bozukluklarına; çapraşık ve yamuk dişlere sebep olur.
Tedavi seçenekleri nelerdir?
Süt dişlerinde daimi dişlere uygulanan tüm tedaviler uygulanabilir. Çok derin olmayan çürürüklere dolgu yapılır; çok çürümüş dişlere kanal tedavisi uygulanır; kurtarılamayacak kadar çürümüş olan dişler çekilir.
Flor nedir niçin gereklidir?
Çocuklarda ve yetişkinlerde dişin çürük yapıcı bakterilere karşı kendini koruma mekanizması vardır. Flor bu mekanizmayı uyarır ve dişleri çürümeye karşı korur. 6 ayda bir çocuklara flor uygulaması önerilir.
Fissür örtücü nedir?
Dişlerin çiğneyici yüzeylerinde girintili çıkıntılı oyuklar vardır. Bu oyuklar genellikle temizlenmeleri çok zor ve çürüğe elverişli alanlar yaratır. Daimi dişler ilk sürdüklerinde bu oyuklar ince bir dolgu maddesiyle kapatılırsa bu dişlerde çürük oluşma ihtimali çok büyük ölçüde bitecektir. İşte bu uygulamaya fissür örtücü uygulaması denir. İlk daimi dişlerin sürdüğü 6 yaşlarında uygulanır genellikle daimi dişlere uygulanması tercih edilse de süt dişlerinde de ihtiyaç olduğunda uygulanabilir.
Yer tutucu nedir?
Süt dişleri vaktinden önce çekilirse alttan gelecek dişin yamuk ve düzensiz olacağından bahsetmiştik. Süt dişleri daimi dişlerin çıkacakları yeri korurlar eğer süt dişleri erken zamanda çekilmek zorunda kalınırsa daimi dişlerin çıkma alanı korunmalıdır. Yer tutucular bu amaçla kullanılır. Daimi dişe ait aralığı diş çıkana kadar korurlar diğer dişlerin bu boşluğu kapatmalarını engellerler. Kalan dişlerin durumu ve çocukların uyum durumuna bağlı olarak hareketli (takmalı çıkarmalı) veya sabit (yapışmalı) olarak hazırlanabilirler.
FİSSUR ÖRTÜCÜLER (SEALANTLAR)
Sealant dolgu benzeri bir maddedir. Dişin çiğneyici yüzeyine çürük oluşturan bakterilerin yerleşmesine engel olan koruyucu bir yapıdır. Dişin temizlenmesi zor bölgeleri olan oyuklarını; fissürlerini doldurur bu bölgelere gıda girmesini engeller. Sealantlar güvenilir; ağrısız ve ucuz bir tedavidir. Genellikle çocuk hastalarda tercih edilir. Sealantlar 20 yılı aşkın bir süredir çocuklarda; dişlerin küçük oyuklarına bakteri ve gıda girmesini engellemek amacıyla kullanılmaktadır. Çocuk çürükleri genelde bu fırça ulaşmayan alanlarda oluşur. Bahsedilen alanlarda mine de çok ince ve dayanıksızdır. Çürük; bakterilerin yiyecekleri sindirdikten sonra oluşturdukları asitlerin; mineyi eritmesiyle oluşur. Çürük başlayıp dişte açılma başladıktan sonra dolgu yapılmalıdır. Flor her ne kadar çürüğü azaltsa da dişin fissür ve oyuklarında etkisi yetersizdir. İşte bu sebeple çürüğe bariyer oluşturarak etki gösteren sealantlar çok önemlidir.
Çocuklar sealantlar için daha iyi adaylardır çünkü selantlar sadece çürüksüz dişlere uygulanır. Bu da en kolay yeni sürmüş çocuk dişlerinde olur. Çocuklarda fissür ve oyuklar diğer alanlara göre çürüğe en müsait bölgelerdir. Sealantlar koruyucu bir bariyer oluşturarak bakterilerin bu oyuklara yerleşmelerini engellerler.
5 – 7 yaşında ilk daimi diş ağızda sürdüğü anda sealantlar uygulanmalıdır. 2. büyük azı 11-14 yaş arasında sürer sürmez sealantlanmalıdır. Çünkü çürüğün en çabuk oluştuğu zaman ilk bir yıldır. Bununla birlikte dişte çürük olmadığı taktirde sealant için hiçbirzaman geç değildir.
Süt dişlerine sealant uygulanır mı?
Süt dişlerine genellikle sealant uygulanmaz. Ancak cürük riski çok yüksekse hekiminiz uygulamayı tavsiye edebilir. Bazı süt dişleri yer tutucu özelliktedir eğer kaybedilirlerse yerine çıkacak daimi dişlerde çapraşıklık olabilir. Bu dişlerin sağlıkları çok önemlidir.
Sealantlar ne kadar dayanırlar?
Genelde uzun süre dayanırlar. Rutin kontrollerde sealantlar değerlendirilir eğer gerekirse yenilenir. Bazı sert yiyecekler örneğin; şeker; buz; yapışkan yiyecekler sealantı bozabilir ve mümkün olduğunca uzak durulmalıdır.
Sealantlar hangi durumlarda tavsiye edilmez?
Eğer çürük süreci başlamışsa sealant uygulamak için çok geçtir. Sealant altında çürük başlayamaz çünkü bakterilerin ihtiyacı olan oksijen ortama giremez.
Uygulama
Sealant uygulaması diş hekimi muayenehanesinde anesteziye gerek duyulmadan yapılan oldukça basit bir tedavidir. Hastada herhangi bir sıkıntı oluşturmaz. Üç aşamayla uygulanır bunlar ; İlk önce diş iyice temizlenir kaplanacak yüzeyde plak bulunmaması önemlidir. Diş kurutulur ağıza pamuk tamponlar yerleştirilerek kuru kalması sağlanır. Dişin sealant uygulanacak alanı asitle pürüzlendirilir.
İkinci basamakta sealant fırça yada pamuk vasıtasıyla dişe sürükür. Tüm oyuklar dolguyla doldurulur. Dişler arasındaki alanlara sürülmez bu sayede diş fırçalayabilir ve dişipi kullanabilirsiniz. Sealant mavi ışıkla sertleştirilir.
En son olarak dişin tüm çiğneyici bölgeleri kontrol edilir. Tüm boşlukların sealantla dolduğundan emin olunur. Isırma kontrol edilir. Sealantın çiğnemenizi etkilemediğinden emin olunur. Sealant uygulandıktan hemen sonra bile yiyip içebilirsiniz.
Aşağıda da görüldüğü gibi sealantlar beyaz; diş benzeri estetik materyallerdir. Ağızda çirkin bir görüntü oluşturmazlar. Bazen rahat takip edilmesi için daha renkli sealantlar da kullanılabilmektedir.
Sealantla Yaşam
Aşağıdaki aburcurlar sealantlar ve florla birleşince diş çürüğü şansını azaltırlar. Tavsiye edilmektedirler.
• fıstık ezmesi
• patlamış mısır
• taze sebzeler (havuç; salatalık)
• meyveler (kabuklu elma; portakal; muz; üzüm)
• yoğurt
• şekersiz mısır gevreği
• peynir
Sealantların uygulanması; dişin çürüğe müsait bölgelerini yiyecek ve bakteriden korur böylece çürük oluşumu engellenir. Bazı insanlar sealant uygulamakla işin bittiğini düşünür oysa fırçalama; dişipi kullanımı; flor yine mutlaka gereklidir.
Sealantlar hakkında detaylı bilgiyi doktorunuza danışabilirsiniz.