1-5 transvers kesit protokolü (5TKP) nedir? :

• 5 transevers kesit; fetal kalbin fetal toraks boyunca birbirine paralel 5 kesit şeklinde karın çevresi kesitinden yukarıya doğru sistematik şekilde değerlendirilmesidir.
• 5 transvers kesit protokolü 20. hafta döneminde pratik ve zaman almayacak şekilde bütün kalp hastalıklarının saptanması amacı ile tasarlanmıştır.(Teşhis ve ayrıntılı değerlendirme amacı yoktur).
• Eğer kalp normal ise 5 transvers kesitin normal olarak görülmesi gerekir. Zaman zaman kesitler çok net görülemeyebilir; kol ve kostalar artefakt yapabilir; bebeğe veya anneye bağlı sebepler ile iyi görüntü alınamayabilir veya eski ultrasonografi ve probe ayarları yeterli olmayabilir.
• Eğer normal kesit görülemezse ANOMALİ varlığından şüphe edilmelidir. Hastanın detaylı ve kesin değerlendirme için perinatoloji ve fetal kardiyoloji uzmanına yönlendirilmesi gerekebilir.

2-Kardiyak anomali nezaman refere edilmelidir?

• Anormal görüntü; büyüme gelişme oransızlığı ; yapısal veya kalp dışı anomaliler ve soft markerların varlığı da eşlik ediyorsa.............
• Kliniklerin rutin protokolü içindeki değerlendirmeye göre eğer normal görüntü saptanamaz ise hastaya ileri değerlendirme önerilmelidir.......
• Uygun fetal pozisyon sağlanamaz ise değişik manevralar ile görüntü iyileştirilmeye çalışılabilir; klinikteki diğer uzmanlardan yardım istenebilir; hala uygun görüntü alınamıyor ise hasta tam fetal eko değerlendirmesi ise bir merkeze yönlendirilir........
• Hastaya 2 hafta sonra tekrar değerlendirme için yeni randevu verilmesi önerilmiyor; bu şekilde tanının geciktiği çok sıklık ile görülüyor. Bir çok merkez ; gözden kaçmış veya atlanmış DKH vakası yerine ; şüpheli anomali vakasını tercih etmektedir.

3-5 transvers kesitmi yoksa 5 farklı görüntünün bulunması mı?

• Ultrason probunu döndürülmesi ve kaydırılması ile farklı kesitlerin alınması ilave eğitim ve pratik ile mümkündür. Bu şekilde ultrasonografist uygun fetal pozisyon ve duruşu saptayarak 5 görüntüyü kolayca bulabilir.
• Büyük arter bağlantılarının ve ilişkilerinin görülmesinde probun rotasyonu büyük önem kazanmaktadır.
• 5 transvers kesit protokolü; her aşamada probun kaydırılması ve döndürülmesine dayanarak kesitlerin elde edilmesine göre çok daha kolay bir uygulamadır.
• Doğru planların alınması çok önemlidir. Her görüntü yatay harizontal kesitler şeklinde olmalı bütün damarlar eşit boyutlarda görülmelidir. Distorsiyone olmamış görüntülerde eğer boyutlarda uygunsuzluk varsa kolayca görülebilecektir.

4-Dört odacık görüntüsü nekadar önemlidir...........?
Dört odacık görüntüsü hala çok önemli bir yer tutmaktadır; çnkü kalbin büyüklüğü pozisyonu ve kalp odacıklarının durumu hakkında oldukça değerli bilgiler sağlar. Bu nedenle dört odacık görüntüsü genellikle kalp anomalilerinin yarısını yakalayabilecek değerdedir.
Bununla birlikte çok önemli bazı kalp problemleri dört odacık görüntüsü ile saptanamaz ve gözden kaçar. Örneğin Fallot Tetralojisi; Büyük Arter Transpozisyonu; Aort Koarktasyonu ve bazı küçük septal defektle dört odacık görüntüsünde tamamen normal olarak değerlendirilebilir.
Bunu destekleyen yazılar literatürde geniş bir şekilde yer almaktadır.
Detection of Transposition of the Great Arteries in Fetuses Reduces Neonatal Morbidity and Mortality; Bonnet et al.; Circulation.1999;99:916-918
Dört odacık görüntüsünün antenatal dönemde kalp hastalığı taramasında kullanılması 20 sene kadar öncesine dayanmaktadır. Bu dönemde dört odacık görüntüsünün tanı koyma gücü düşüktü. Muhtemelen bunda kullanılan cihazların teknik yetersizliği etkili oluyordu.
Günümüzde gelişen teknoloji ile çok hızlı ve çok küçük olmasına rağmen bebek kalbi daha detay lı ve doğru şekilde değerlendirilmektedir.
5-Modern Ultrasonografi Cihazlarının kullanımı........................:
Son 4-5 yıl içerisinde ultrasonografi teknolojilerinde çok hızlı gelişmeler oldu ve modern ekipmanların kullanımı doğru probe seçimleri ve cihaz ayarları ile önceki yıllarda yaşanan yetersiz inceleme sorunlarının çoğu giderilmiş oldu.
Bu gelişmelerin en büyük yararı ise ; daha hızlı ve daha doğru şekilde daha çok hasta değerlendiri lmesi yönünde oldu.
6-Renkli Dopler Ultrasonografi......................................................:
Renkli dopler tekniği özellikle büyük damarlar içinde ters akım varlığını araştırmada faydalıdır. 5. kesitte yani 3 damar görüntüsünde saptana ters akım çok küçük kalp problemlerinin bulgusu olabilir. 5TKP uygulanırken son olarak Renkli dopler uygulamsınında yapılması bir çok merkez tarafından önerilmektedir.
7- 5TKP de hangi durumlar gözden kaçabilir...............................?:
Total pulmoner venöz drenaj anomalileri gibi çok nadir durumlar 5TKP de gözden kaçabilir. Aynı zamanda çok hafif veya geç gelişen ve bulgu veren DKH da 20. hafta rutin taramasında gözden kaçabilir.
Dikkatli ve düzenli bir tarama programı ile vakaların hemen hemen tamamı yakalanacaktı (Bu arada 99 a kadar bir oran da bebek normal olarak değerlendirilecektir.)
20 . gebelik haftasında DKH oranı binde 7 dir. Bu bebeklerin yarısınnda çok ciddi kalp problemleri vardır. Doğum sonrası dönem ile karşılaştırlınca bu oldukça yüksek bir orandır.
8-Transvers olmayan kesitler (Yanlış negatif sonuçlar)......................:
Transvers olmayan kesitler ve görüntüler kesin teşhis aşamasında kullanılmaktadır ancak tarama programlarında önerilmemektedir. Bazı vakalarda yanlış negatif sonuçlar vermektedir.
Aortik arkın sagital görüntüsü bazı aort koarktasyonu vakalarında normal görülebilmektedir. Fakat transvers kesitlerde büyük arter kesitlerinde uyumsuzluk görülerek aort koarktasyonu tanısı konabilmektedir. Bizim deneyimlerimizde transvers kesitlerin her zaman daha güvenilir olduğudur.
9-Erken Tarama ( 11-14 hafta taraması)...........................................:
Ense kalınlığı (Nuchal Translusens) 11-14 hafta döneminde artmış olarak bulunabilir ve özellikle Down sendromu erken tanısında değerlidir. Aynı zamanda gebelik haftası da doğru olarak tespit edilmiş olur. Down sendromunun DKH ile birlikteliğide bilinen bir gerçektir.
Bununla birlikte bir çok DKH da anöploidi yoktur ve 18-23 hafta taraması normal olarak değerlendirilir.
10- Geç tarama (3. trimester taraması)...............................................:
Eğer büyüme gelişme takibi için geç dönem 3. trimester taraması yapılıyorsa kardiyal 5TKP uygulanması yine önerilmektedir. BU sayede geç ortaya çıkabiliecek hafif problemlerin de tanınması sağlanmış olur. Bu işlem hem zaman alıcı değildir hemde bir çok yatdası olabilir.
11- Doğum sonrası tarama yapılması......................................................:
Doğum sonrası ultrasonografi değerlendirmesi geç gelişen veya çok hafif bulguların saptanmasına yardımcı olabilir ancak biz bunu sıklık ile ailelere önermiyoruz çünkü zaten bir anomali varsa kalp bu durumdan yeterince zararı görmüş durumda oluyor.