Brucellosis Nedir?
BRUCELLOSİS NEDİR?
• Gebe hayvanlarda (sığır; koyun; keçi; at köpek; domuz vs.) yavru atmaya; erkek hayvanlarda ise kısırlığa neden olan ve insanlara da bulaşan (zoonoz) bir hastalıktır.
• Evcil hayvanlarda bulaşıcı yavru atma hastalığı; peynir hastalığıolarak bilinen hastalık;
• İnsanlarda dalgalı humma; banghastalığı;malta humması ve akdeniz hummasıolarak da bilinmektedir..
HASTALIK NASIL BULAŞIR?
Hayvandan Hayvana Bulaşma
• Anneden yavruya kan yolu ile;
• Mikroplu süt emen buzağı ve kuzulara bulaşma;
• Atık yavru suları; zarları; bulaştırdıkları su; ot; saman;
• Çiftleşme (koçlar; boğalar önemli rol oynar);
• Mikrobun solunması ve göz yolu ile bulaşır.
• Sinek; kene; bit ; pire de hastalığın naklinde rol oynar
• Mikrobu alan hayvanların %80-90’ı yavru atar.
Hayvandan İnsana Bulaşma
• Süt ve süt ürünleri (peynir; yağ; dondurma; vs) ile;
• Direkt temasla (hayvanla uğraşanlar)
• Çiğ et ve et ürünleri ile bulaşır.
• Çoban köpekleri de bulaşmada rol oynar
• Hastalığın insanlara bulaştırılmasında köpeklerin; özellikle de çoban köpeklerinin de önem taşıdığı;
• Ayrıca; hasta hayvanlarla direkt temasta olan hayvan sahipleri; bakıcılar; çobanlar; güç doğumlara müdahale eden hekimler; laboratuar elemanları; özellikle; atık yavru ve plasenta (eş) atıklarından hastalığı alabilirler.
• İnsanlar; ayrıca Brucella etkenlerini etlerden de almaktadırlar. Özellikle; mezbaha çalışanları ile; çiğ et yeme alışkanlığı bulunan yörelerdeki insanlar her zaman risk altındadırlar
• Hastalığın naklinde sinek; sivrisinek; tahta kurusu; kene; pire; yabani tavşan; sıçan; fare gibi kemiricilerin rolü olduğu;
İnsandan İnsana Bulaşma
• Kan Nakilleri
• Cinsel Yolla
HASTA HAYVANLARDA HANGİ BELİRTİLER OLUR?
• Sürüde yavru atmaların yaygın olması;
• Erkek hayvanların testisleri şişmesi;
• Memenin şişmesi
• Genel durum bozuklukları (halsizlik; iştahsızlık; ileri dönemde ateş yükselmesi; eklemlerde şişlik; topallık; öksürük; sinirsel bozukluklar)
• Hastalığın kesin teşhisi için Veteriner Hekime başvurmak gerekir
İNSANLARDA NE GİBİ BELİRTİLER OLUR?
• Dalgalı ateş (3-4 gün ateş; sonra düzelme; tekrar ateş)
• Halsizlik; terleme; titreme;
• Eklemlerde ağrı; bel ağrısı; baş ağrısı;
• Kısırlık
• Hamile bayanlarda düşük
• Çocuklarda menenjit
Brucellosis in SOSYAL VE EKONOMİK ÖNEMİ
• Hayvanlarda neden olduğu yavru kaybı; süt veriminde azalma; damızlık değeri kaybı; kısırlık gibi zararlar
• Hastalığın çabuk yayılması; kontrol ve mücadelesinin güçlüğü;
• Tedavisinin uzun süre alması ve masraflı olması
• İnsan sağlığı açısından taşıdığı risk hastalığın önemini daha da artırmaktadır. İnsanlarda uzun süren bir hastalığa neden olan brucellosis fizik yetersizliği ve iş gücü kaybına neden olurken; tedavi ve hastane giderleri de önemli bir ekonomik kayba neden olmaktadır.
• Hastalık kontrol programları ile hayvanlarda hastalık oranının azaltılamadığı ve gelişmekte olan ülkelerdeki insanlarda brucellosis oldukça yaygın görülmektedir.
• Sütlere ısıtma işleminin (pastörizasyon vb.) uygulanmadığı; çiğ süt ve süt ürünlerini tüketme gibi beslenme alışkanlıkları ve kötü hijyenik şartlar insanlarda hastalık riskini arttırır.
Hayvanlar Brucellosisten Nasıl Korunur?
• Brucellosisin kontrolü genel hijyenik tedbirlerin uygulanması; karantina; hasta hayvanların sürüden çıkarılması (test ve kesim) ve aşılama yöntemleri ile olur
• Yavru atan hayvanların tüm atıkları ile bu atıkların temas ettiği yem ve altlıklar ya derine gömülerek üzerine yanmamış kireç dökülmeli veya yakılarak imha edilmelidir. Ahır ve ağıllarda dezenfeksiyon yapılmalıdır
• Hastalığın yayılmasını önlemek için brucellosis tespit edilen hayvanlar satılmamalı ve satın alınmamalıdır
• Bütün atık vakalarında zaman geçirilmeden Bakanlık İl ve İlçe Tarım Müdürlüklerine veya bir Veteriner Hekim’e müracaat edilmelidir. Hayvanlar brucellosise karşı aşılatılmalıdır. Sürüye yeni katılan hayvanların da aşılatılmasına dikkat edilmelidir.
İnsunlar Brucellosisten Nasıl Korunur?
• Sütleler çiğ veya az pişmiş olarak tüketilmemeli.
• Sütler pastörize edilmeli;
• Peynirler kaynatılmış ve pastörize edilmiş sütlerden yapılmalı.
• Çiğ ; az pişmiş veya pastörize edilmemiş sütlerden yapılan peynirler taze olarak tüketilmemeli.
• Bu şekilde yapılan peynirler; yapılmasından itibaren tuzlu suda 3 ay kadar bekletildikten sonra tüketilmeli.
• Atık yavru ve yavru zarlarına çıplak elle temas edilmemeli eldiven giyilmeli.
Bu bilgiler benim ve diğer çalışma arkadaşlarımın 2006 yılında faaliyete geçen DAKP projesi eğitim kitabında yer almıştır. Bilgilerin toplanıp biraraya getirilmesi bana aittir.
• Gebe hayvanlarda (sığır; koyun; keçi; at köpek; domuz vs.) yavru atmaya; erkek hayvanlarda ise kısırlığa neden olan ve insanlara da bulaşan (zoonoz) bir hastalıktır.
• Evcil hayvanlarda bulaşıcı yavru atma hastalığı; peynir hastalığıolarak bilinen hastalık;
• İnsanlarda dalgalı humma; banghastalığı;malta humması ve akdeniz hummasıolarak da bilinmektedir..
HASTALIK NASIL BULAŞIR?
Hayvandan Hayvana Bulaşma
• Anneden yavruya kan yolu ile;
• Mikroplu süt emen buzağı ve kuzulara bulaşma;
• Atık yavru suları; zarları; bulaştırdıkları su; ot; saman;
• Çiftleşme (koçlar; boğalar önemli rol oynar);
• Mikrobun solunması ve göz yolu ile bulaşır.
• Sinek; kene; bit ; pire de hastalığın naklinde rol oynar
• Mikrobu alan hayvanların %80-90’ı yavru atar.
Hayvandan İnsana Bulaşma
• Süt ve süt ürünleri (peynir; yağ; dondurma; vs) ile;
• Direkt temasla (hayvanla uğraşanlar)
• Çiğ et ve et ürünleri ile bulaşır.
• Çoban köpekleri de bulaşmada rol oynar
• Hastalığın insanlara bulaştırılmasında köpeklerin; özellikle de çoban köpeklerinin de önem taşıdığı;
• Ayrıca; hasta hayvanlarla direkt temasta olan hayvan sahipleri; bakıcılar; çobanlar; güç doğumlara müdahale eden hekimler; laboratuar elemanları; özellikle; atık yavru ve plasenta (eş) atıklarından hastalığı alabilirler.
• İnsanlar; ayrıca Brucella etkenlerini etlerden de almaktadırlar. Özellikle; mezbaha çalışanları ile; çiğ et yeme alışkanlığı bulunan yörelerdeki insanlar her zaman risk altındadırlar
• Hastalığın naklinde sinek; sivrisinek; tahta kurusu; kene; pire; yabani tavşan; sıçan; fare gibi kemiricilerin rolü olduğu;
İnsandan İnsana Bulaşma
• Kan Nakilleri
• Cinsel Yolla
HASTA HAYVANLARDA HANGİ BELİRTİLER OLUR?
• Sürüde yavru atmaların yaygın olması;
• Erkek hayvanların testisleri şişmesi;
• Memenin şişmesi
• Genel durum bozuklukları (halsizlik; iştahsızlık; ileri dönemde ateş yükselmesi; eklemlerde şişlik; topallık; öksürük; sinirsel bozukluklar)
• Hastalığın kesin teşhisi için Veteriner Hekime başvurmak gerekir
İNSANLARDA NE GİBİ BELİRTİLER OLUR?
• Dalgalı ateş (3-4 gün ateş; sonra düzelme; tekrar ateş)
• Halsizlik; terleme; titreme;
• Eklemlerde ağrı; bel ağrısı; baş ağrısı;
• Kısırlık
• Hamile bayanlarda düşük
• Çocuklarda menenjit
Brucellosis in SOSYAL VE EKONOMİK ÖNEMİ
• Hayvanlarda neden olduğu yavru kaybı; süt veriminde azalma; damızlık değeri kaybı; kısırlık gibi zararlar
• Hastalığın çabuk yayılması; kontrol ve mücadelesinin güçlüğü;
• Tedavisinin uzun süre alması ve masraflı olması
• İnsan sağlığı açısından taşıdığı risk hastalığın önemini daha da artırmaktadır. İnsanlarda uzun süren bir hastalığa neden olan brucellosis fizik yetersizliği ve iş gücü kaybına neden olurken; tedavi ve hastane giderleri de önemli bir ekonomik kayba neden olmaktadır.
• Hastalık kontrol programları ile hayvanlarda hastalık oranının azaltılamadığı ve gelişmekte olan ülkelerdeki insanlarda brucellosis oldukça yaygın görülmektedir.
• Sütlere ısıtma işleminin (pastörizasyon vb.) uygulanmadığı; çiğ süt ve süt ürünlerini tüketme gibi beslenme alışkanlıkları ve kötü hijyenik şartlar insanlarda hastalık riskini arttırır.
Hayvanlar Brucellosisten Nasıl Korunur?
• Brucellosisin kontrolü genel hijyenik tedbirlerin uygulanması; karantina; hasta hayvanların sürüden çıkarılması (test ve kesim) ve aşılama yöntemleri ile olur
• Yavru atan hayvanların tüm atıkları ile bu atıkların temas ettiği yem ve altlıklar ya derine gömülerek üzerine yanmamış kireç dökülmeli veya yakılarak imha edilmelidir. Ahır ve ağıllarda dezenfeksiyon yapılmalıdır
• Hastalığın yayılmasını önlemek için brucellosis tespit edilen hayvanlar satılmamalı ve satın alınmamalıdır
• Bütün atık vakalarında zaman geçirilmeden Bakanlık İl ve İlçe Tarım Müdürlüklerine veya bir Veteriner Hekim’e müracaat edilmelidir. Hayvanlar brucellosise karşı aşılatılmalıdır. Sürüye yeni katılan hayvanların da aşılatılmasına dikkat edilmelidir.
İnsunlar Brucellosisten Nasıl Korunur?
• Sütleler çiğ veya az pişmiş olarak tüketilmemeli.
• Sütler pastörize edilmeli;
• Peynirler kaynatılmış ve pastörize edilmiş sütlerden yapılmalı.
• Çiğ ; az pişmiş veya pastörize edilmemiş sütlerden yapılan peynirler taze olarak tüketilmemeli.
• Bu şekilde yapılan peynirler; yapılmasından itibaren tuzlu suda 3 ay kadar bekletildikten sonra tüketilmeli.
• Atık yavru ve yavru zarlarına çıplak elle temas edilmemeli eldiven giyilmeli.
Bu bilgiler benim ve diğer çalışma arkadaşlarımın 2006 yılında faaliyete geçen DAKP projesi eğitim kitabında yer almıştır. Bilgilerin toplanıp biraraya getirilmesi bana aittir.