Konversiyon Bozukluğu (Doyurulmamış Döl Yatağı) : Belirtiler; Bulgu; Teşhis; Tedavi
“Sevmedim seni sanma
Bu yüzden oturup ağlama
Umut edip bel bağlama
Benim gibi kararsız aşığa...”
Konversiyon Bozukluğu- Doyurulmamış Döl Yatağı
Konversiyon Bozukluğu veya Konversiyon Reaksiyonu; fiziksel fonksiyonların psikolojik olarak yitirilmesi; bunaltının bir tür bedensel işlev bozukluğuna yol açması durumu veya kişinin ruhsal sıkıntısının beden diliyle ifade edilmesidir. Konversiyonun kelime anlamı "döndürme"dir.
En sık bayılma şeklinde kendini gösterir ve genelde kalabalığın olduğu yerlerde bayılma görülür. Hastalar tek başına iken bayılma pek olmaz. Bayıma sırasında kendini yaralama ve bilinç kaybı görülmez. Bayılma genelde uzun sürelidir. Hastalar genelde ağlayarak kendine gelir. Kendine gelirken saldırgan davranışlarda bulunma saçını; yüzünü yolma gibi taşkınlık belirtileri görülebilir.
Hastalar genelde hastalıklarına karşı kayıtsızdır. Güzel aldırmazlık (la belle indiffence) hastalığın önemli belirtilerinden biridir. Hasta belirtilerinden bahsederken sanki başkasının hastalığından söz ediyormuş gibi kayıtsız kalmaktadır.
İlk kez M.Ö. 400 yıllarında Mısırlılarda bu hastalığın belirtileri tanımlanmış ve nedeninin beden içinde dolaşan rahim olduğu ileri sürülmüştür. Bu rahatsızlığın cinsel doyumsuzluktan kaynaklandığı düşüncesi ilk çağ Yunan uygarlığı dönemine dayanır ve “Histerik Nevroz” veya “Doyurulmamış Döl Yatağı” olarak adlandırılmıştır. Histeri sözcüğü Yunanca da dölyatağının dolaşması anlamına gelir. Hipokrat felç; konuşamama ve çırpınmalarla kendini gösteren bu hastaların bir bölümünün gerçek sara hastası olmayıp; histeri vakaları olduğundan bu çağda söz etmiştir. Ortaçağ Avrupasında cin çarpmasına bağlanmış ve “Şeytana Tutulma” olarak adlandırılmıştır. 19.yüzyılda Avrupasında ise organik bir hastalık olarak kabul edilmiş “Grand Hysteria” adıyla kitaplara geçmiştir. Konversiyon terimini ilk kullanan Freud’dur. Freud’a göre bilinç dışında bastırılmış ve rahatsızlık veren düşünceler döndürme mekanizmasını kullanmak suretiyle bu hastalığa neden olmaktadır. Halk dilinde “Histeri” olarak geçer.
En sık 10-35 yaş arası kadınlarda görülmektedir. Ülkemizde sık rastlanmaktadır.
Belirti ve Bulgular
Belirtiler nörolojik hastalıkları taklit eder; genelde bedenin sol tarafındadır; şiddetlidir ve hastanın günlük işleri yapmasında sorunlar ortaya çıkarır. Bu belirtilerin anlamı ise “ben ruhsal olarak bunalımdayım; çok sıkıntıdayım; çok mutsuzum; çok acı çekiyorum; yaşamaktan tat alamıyorum; ne olur bunu görün ve bunu önemseyin” şeklinde aile bireylerine uyarıda bulunmaktır.
Belirti sadece sürekli ağrı ise konversiyon bozukluğu olarak tanımlanamaz.
Belirtiler hastanın kendi istemi ile ve bilinçli olarak ortaya çıkıyorsa başka bir ruhsal hastalık aranmalıdır.
Hastalar sorunlarının ruhsal olduğunun farkında değildir ve istemli olarak bu belirtileri kontrol edemezler; yani belirtiler bilinçli olarak ortaya çıkmaz ve belirtinin bilinç dışı olması gerekir.
En sık görülen belirtiler şunlardır:
*Kol; bacak veya tüm bedenin felç olması;
*Körlük;
*Konuşamama ve ses kısılması;
*Kol ve bacaklarda duyu kaybı ve bozukluğu;
*Yürüyüş bozukluğu;
*Bayılma;
*Normal olmayan hareketler;
*Sara benzeri nöbet geçirme;
*Ayakta duramama ve yürüyememe;
*Belirli kas gruplarında titreme; silkinmeler ve tikler
*Güzel aldırmazlık (la belle indiffence) yani hasta belirtilerinden bahsederken sanki başkasının hastalığından söz ediyormuş gibi kayıtsız kalması;
*Genel görünüm normal.
Belirtilere göre hastaya kan tahlilleri; EEG; röntgen veya tomografi gibi tetkiklerin yapılması; dahiliye uzmanı; nöroloji uzmanı; göz uzmanı; KBB uzmanı gibi değişik uzmanlık alanları tarafından muayenesi; ayrıntılı öykü alma şarttır. Organik bir neden bulunmadığı taktirde en son danışılması gereken yer psikiyatridir.
Risk Faktörleri ve Nedenleri
*Kırsal kesimde yaşama;
*Kadın olma;
*Ergenlik ve gençlik dönemi;
*10-35 ve 50-60 yaşları arasında olanlar;
*Düşük sosyoekonomik koşullar;
*Düşük eğitim düzeyi;
*Düşük IQ;
*Çocuklarda dayak ve cinsel taciz;
*Ailesinde psikolojik kökenli bayılma olan kız çocukları;
*Savaş;
*Boşanma;
*Bir yakının ölmesi;
*Anne ve babasında ağır bedensel hastalık veya ağrı şikayeti olan çocuklar;
*Psikososyal stres;
*Bilinç dışı çatışmaların neden olduğu sıkıntı;
*Çevresi ile iletişim kuramayan kişilerin sıkıntılarını beden dili ile ifade etmeleri;
*Psikososyal stres içindeki hastaların yakınlarına istediklerini yaptırma ve kontrolü ele geçirme amaçları;
*Ağır bedensel hastalık geçirme;
*Depresyon ve
*Kişilik bozuklukları.
Tedavi
*Acil Servis’te alkol veya amonyak koklatmak veya herhangi bir rahatlatıcı iğne yapmak şeklindedir.
*Organik bir hastalık olmayıp psikiyatrik bir hastalık olduğu için psikiyatrik tedavisi acil değildir. Acil serviste bu hastalara psikiyatrik tedavi başlanmamalıdır. Konversiyon atağını takiben poliklinik şartlarında ilaç tedavisi; hipnoz ve psikoterapi önerilebilir.
*Tedavide aile doktorla işbirliği içinde olmalıdır.
Bu yüzden oturup ağlama
Umut edip bel bağlama
Benim gibi kararsız aşığa...”
Konversiyon Bozukluğu- Doyurulmamış Döl Yatağı
Konversiyon Bozukluğu veya Konversiyon Reaksiyonu; fiziksel fonksiyonların psikolojik olarak yitirilmesi; bunaltının bir tür bedensel işlev bozukluğuna yol açması durumu veya kişinin ruhsal sıkıntısının beden diliyle ifade edilmesidir. Konversiyonun kelime anlamı "döndürme"dir.
En sık bayılma şeklinde kendini gösterir ve genelde kalabalığın olduğu yerlerde bayılma görülür. Hastalar tek başına iken bayılma pek olmaz. Bayıma sırasında kendini yaralama ve bilinç kaybı görülmez. Bayılma genelde uzun sürelidir. Hastalar genelde ağlayarak kendine gelir. Kendine gelirken saldırgan davranışlarda bulunma saçını; yüzünü yolma gibi taşkınlık belirtileri görülebilir.
Hastalar genelde hastalıklarına karşı kayıtsızdır. Güzel aldırmazlık (la belle indiffence) hastalığın önemli belirtilerinden biridir. Hasta belirtilerinden bahsederken sanki başkasının hastalığından söz ediyormuş gibi kayıtsız kalmaktadır.
İlk kez M.Ö. 400 yıllarında Mısırlılarda bu hastalığın belirtileri tanımlanmış ve nedeninin beden içinde dolaşan rahim olduğu ileri sürülmüştür. Bu rahatsızlığın cinsel doyumsuzluktan kaynaklandığı düşüncesi ilk çağ Yunan uygarlığı dönemine dayanır ve “Histerik Nevroz” veya “Doyurulmamış Döl Yatağı” olarak adlandırılmıştır. Histeri sözcüğü Yunanca da dölyatağının dolaşması anlamına gelir. Hipokrat felç; konuşamama ve çırpınmalarla kendini gösteren bu hastaların bir bölümünün gerçek sara hastası olmayıp; histeri vakaları olduğundan bu çağda söz etmiştir. Ortaçağ Avrupasında cin çarpmasına bağlanmış ve “Şeytana Tutulma” olarak adlandırılmıştır. 19.yüzyılda Avrupasında ise organik bir hastalık olarak kabul edilmiş “Grand Hysteria” adıyla kitaplara geçmiştir. Konversiyon terimini ilk kullanan Freud’dur. Freud’a göre bilinç dışında bastırılmış ve rahatsızlık veren düşünceler döndürme mekanizmasını kullanmak suretiyle bu hastalığa neden olmaktadır. Halk dilinde “Histeri” olarak geçer.
En sık 10-35 yaş arası kadınlarda görülmektedir. Ülkemizde sık rastlanmaktadır.
Belirti ve Bulgular
Belirtiler nörolojik hastalıkları taklit eder; genelde bedenin sol tarafındadır; şiddetlidir ve hastanın günlük işleri yapmasında sorunlar ortaya çıkarır. Bu belirtilerin anlamı ise “ben ruhsal olarak bunalımdayım; çok sıkıntıdayım; çok mutsuzum; çok acı çekiyorum; yaşamaktan tat alamıyorum; ne olur bunu görün ve bunu önemseyin” şeklinde aile bireylerine uyarıda bulunmaktır.
Belirti sadece sürekli ağrı ise konversiyon bozukluğu olarak tanımlanamaz.
Belirtiler hastanın kendi istemi ile ve bilinçli olarak ortaya çıkıyorsa başka bir ruhsal hastalık aranmalıdır.
Hastalar sorunlarının ruhsal olduğunun farkında değildir ve istemli olarak bu belirtileri kontrol edemezler; yani belirtiler bilinçli olarak ortaya çıkmaz ve belirtinin bilinç dışı olması gerekir.
En sık görülen belirtiler şunlardır:
*Kol; bacak veya tüm bedenin felç olması;
*Körlük;
*Konuşamama ve ses kısılması;
*Kol ve bacaklarda duyu kaybı ve bozukluğu;
*Yürüyüş bozukluğu;
*Bayılma;
*Normal olmayan hareketler;
*Sara benzeri nöbet geçirme;
*Ayakta duramama ve yürüyememe;
*Belirli kas gruplarında titreme; silkinmeler ve tikler
*Güzel aldırmazlık (la belle indiffence) yani hasta belirtilerinden bahsederken sanki başkasının hastalığından söz ediyormuş gibi kayıtsız kalması;
*Genel görünüm normal.
Belirtilere göre hastaya kan tahlilleri; EEG; röntgen veya tomografi gibi tetkiklerin yapılması; dahiliye uzmanı; nöroloji uzmanı; göz uzmanı; KBB uzmanı gibi değişik uzmanlık alanları tarafından muayenesi; ayrıntılı öykü alma şarttır. Organik bir neden bulunmadığı taktirde en son danışılması gereken yer psikiyatridir.
Risk Faktörleri ve Nedenleri
*Kırsal kesimde yaşama;
*Kadın olma;
*Ergenlik ve gençlik dönemi;
*10-35 ve 50-60 yaşları arasında olanlar;
*Düşük sosyoekonomik koşullar;
*Düşük eğitim düzeyi;
*Düşük IQ;
*Çocuklarda dayak ve cinsel taciz;
*Ailesinde psikolojik kökenli bayılma olan kız çocukları;
*Savaş;
*Boşanma;
*Bir yakının ölmesi;
*Anne ve babasında ağır bedensel hastalık veya ağrı şikayeti olan çocuklar;
*Psikososyal stres;
*Bilinç dışı çatışmaların neden olduğu sıkıntı;
*Çevresi ile iletişim kuramayan kişilerin sıkıntılarını beden dili ile ifade etmeleri;
*Psikososyal stres içindeki hastaların yakınlarına istediklerini yaptırma ve kontrolü ele geçirme amaçları;
*Ağır bedensel hastalık geçirme;
*Depresyon ve
*Kişilik bozuklukları.
Tedavi
*Acil Servis’te alkol veya amonyak koklatmak veya herhangi bir rahatlatıcı iğne yapmak şeklindedir.
*Organik bir hastalık olmayıp psikiyatrik bir hastalık olduğu için psikiyatrik tedavisi acil değildir. Acil serviste bu hastalara psikiyatrik tedavi başlanmamalıdır. Konversiyon atağını takiben poliklinik şartlarında ilaç tedavisi; hipnoz ve psikoterapi önerilebilir.
*Tedavide aile doktorla işbirliği içinde olmalıdır.