Posa ile Gelen Sağlık
Posa bitkisel besinlerin vücutta sindirilmeden atılan kısmıdır. Vücuda enerji sağlamazlar fakat yararlarını da saymakla bitiremeyiz. Posa sadece sebze; meyve; kurubaklagil; kepeği ayrılmamış tahıl ürünleri; fındık; fıstık; ceviz de vardır. Diğer yediğimiz süt; yoğurt; et posa içermez. Besinler içerinde en fazla posa kurubaklagillerde; sebzelerde taze bezelyede ve fasulyede bulunmakta ve meyvelerin kabuğunun soyulmaması da posa miktarını artırmaktadır.
Bu kadar bilgiyi neden verdiğimizi birazdan posanı faydalarını teker taker açıkladığımızda anlayacaksınız.
1- Posanın su tutabilme özelliği vardır eğer yeterli posa alımına yeterli su tüketimi de eklenirse posa şişer ve midede doygunluk hissi yaratır.
Mide boşalmasını da geciktiren posa uzun süre tok kalmamızı sağlar. Posalı besinler bu özelliklerine ek olarak düşük kalorili;düşük yağ içeren besinler oldukları ve ağızda nispeten diğer besinlere göre daha çok çiğnendikleri için özellikle obezitenin engellenmesinde; zayıflama diyetlerinde ve sonrasındaki kilo koruma döneminde de yeterli tüketilmesi çok önemlidir..
2- Posanın mide boşalma hızını azaltma özelliği özellikle şeker (diyabet) hastalığı olan kişilerde posalı besinlerin yavaş sindirilmesi ve kan şekerini yavaş yüksetmesine neden olarak şeker hastalarının kan şekerindeki dalgalanmaları; ani düşme ve yükselmeleri engeller. Buda şeker hastaları için istenen bir özelliktir mutlaka şeker hastaları her öğünde yeterli posa tüketmelidirler.
2- Posanın şişme ve kitle oluşturma özelliği barsaklarda da geçerli olduğu için barsaklar içinde çok yararlı etkilere sahiptir. Posa dışkı miktarını; yumuşaklığını ve hareketini artırdığı için özellikle kabızlık probleminin engellenmesi ve kabızlıkla gelen diğer barsak hastalıklarından korunmak için gereklidir.
Başta kabızlık olmak üzere; barsak kanserleri;prostat; hemoroid; spastik kolan hastalığı; divertikülozisler yeterli posa alımıyla görülme sıklığı azalan hastalıklardır.
3- Yeterli miktarlarda tüketilen posa barsaktaki yararlı bakteriler tarafından kullanılarak hem beslenmemiz için elzem olan ve besinlerle direkt olarak alınamayan kısa zincirli yağ asitlerinin üretilmesini; hem de barsakta yararlı bakterinin sayısını artırarak barsak sağlığını koruyarak hastalıklara yakalanma riskini azaltmaktayız.
4- Yeterli alınan posa kullanılan bazı ilaçlar; kimyasallar; ve katkı öğeleri gibi toksik özellik gösteren maddelerin etkilerini azaltabilmektedir.
5- Yeterli posa alımı kolesterol sentezinin öncü maddelerinden olan safra asitlerinin emilmeden atılmasını sağladığı için serum kolesterol düzeyini düşürmektedir. Serum kolesterol düzeyinin düşmesi de yüksek kolesterol ile kalp hastalıkları riskini ve bu hastalıklara bağlı oluşabilecek diğer hastalıların riskini azaltmaktadır.
Bu kadar yararı olan posayı acaba yeterli miktarda tüketiyor muyuz?
Dünya Sağlık Örgütü çocuklarda günlük 12-24 gr ; genç yetişkin bireyler için günlük 25-35 gr posa tüketimini önermektedir. Günde 50-60 gr tüketilen posanın da besinlerle aldığımız Ca; Fe; Zn gibi minerallerin emilimini olumsuz etkilemektedir. Fakat yapılan araştırmalarda Türkiye de ortalama günlük 15 gr alındığı görülmekledir. Yani yeterli posanın tüketimi ne kadar yararlı ise yetersiz posa tüketimi de o kadar zararlıdır. Türkiye de çoğu birey yetersiz posa tüketimine bağlı bir çok sağlık problemiyle karşı karşıya. Bunun için yeterli posa tüketimi ve posanın tam olarak etkisini gösterebilmesi içinde yeterli su tüketimi (günde 2-2.5 lt) şart...! Yeterli posa alımı günde en az 2 porsiyon sebze yemeği; 2 porsiyon meyve; 2 porsiyon salata ile önemli ölçüde sağlanmakta ve bunlara ek olarak haftada 2 defa kurubaklagil tüketmek; ekmeği tam buğday unu; çavdar veya kepekli ekmek olarak tüketmek; prinç pilavı yerine bulgur pilavı tüketerek yeterli posa tüketimi sağlanılabilir.
Bu kadar bilgiyi neden verdiğimizi birazdan posanı faydalarını teker taker açıkladığımızda anlayacaksınız.
1- Posanın su tutabilme özelliği vardır eğer yeterli posa alımına yeterli su tüketimi de eklenirse posa şişer ve midede doygunluk hissi yaratır.
Mide boşalmasını da geciktiren posa uzun süre tok kalmamızı sağlar. Posalı besinler bu özelliklerine ek olarak düşük kalorili;düşük yağ içeren besinler oldukları ve ağızda nispeten diğer besinlere göre daha çok çiğnendikleri için özellikle obezitenin engellenmesinde; zayıflama diyetlerinde ve sonrasındaki kilo koruma döneminde de yeterli tüketilmesi çok önemlidir..
2- Posanın mide boşalma hızını azaltma özelliği özellikle şeker (diyabet) hastalığı olan kişilerde posalı besinlerin yavaş sindirilmesi ve kan şekerini yavaş yüksetmesine neden olarak şeker hastalarının kan şekerindeki dalgalanmaları; ani düşme ve yükselmeleri engeller. Buda şeker hastaları için istenen bir özelliktir mutlaka şeker hastaları her öğünde yeterli posa tüketmelidirler.
2- Posanın şişme ve kitle oluşturma özelliği barsaklarda da geçerli olduğu için barsaklar içinde çok yararlı etkilere sahiptir. Posa dışkı miktarını; yumuşaklığını ve hareketini artırdığı için özellikle kabızlık probleminin engellenmesi ve kabızlıkla gelen diğer barsak hastalıklarından korunmak için gereklidir.
Başta kabızlık olmak üzere; barsak kanserleri;prostat; hemoroid; spastik kolan hastalığı; divertikülozisler yeterli posa alımıyla görülme sıklığı azalan hastalıklardır.
3- Yeterli miktarlarda tüketilen posa barsaktaki yararlı bakteriler tarafından kullanılarak hem beslenmemiz için elzem olan ve besinlerle direkt olarak alınamayan kısa zincirli yağ asitlerinin üretilmesini; hem de barsakta yararlı bakterinin sayısını artırarak barsak sağlığını koruyarak hastalıklara yakalanma riskini azaltmaktayız.
4- Yeterli alınan posa kullanılan bazı ilaçlar; kimyasallar; ve katkı öğeleri gibi toksik özellik gösteren maddelerin etkilerini azaltabilmektedir.
5- Yeterli posa alımı kolesterol sentezinin öncü maddelerinden olan safra asitlerinin emilmeden atılmasını sağladığı için serum kolesterol düzeyini düşürmektedir. Serum kolesterol düzeyinin düşmesi de yüksek kolesterol ile kalp hastalıkları riskini ve bu hastalıklara bağlı oluşabilecek diğer hastalıların riskini azaltmaktadır.
Bu kadar yararı olan posayı acaba yeterli miktarda tüketiyor muyuz?
Dünya Sağlık Örgütü çocuklarda günlük 12-24 gr ; genç yetişkin bireyler için günlük 25-35 gr posa tüketimini önermektedir. Günde 50-60 gr tüketilen posanın da besinlerle aldığımız Ca; Fe; Zn gibi minerallerin emilimini olumsuz etkilemektedir. Fakat yapılan araştırmalarda Türkiye de ortalama günlük 15 gr alındığı görülmekledir. Yani yeterli posanın tüketimi ne kadar yararlı ise yetersiz posa tüketimi de o kadar zararlıdır. Türkiye de çoğu birey yetersiz posa tüketimine bağlı bir çok sağlık problemiyle karşı karşıya. Bunun için yeterli posa tüketimi ve posanın tam olarak etkisini gösterebilmesi içinde yeterli su tüketimi (günde 2-2.5 lt) şart...! Yeterli posa alımı günde en az 2 porsiyon sebze yemeği; 2 porsiyon meyve; 2 porsiyon salata ile önemli ölçüde sağlanmakta ve bunlara ek olarak haftada 2 defa kurubaklagil tüketmek; ekmeği tam buğday unu; çavdar veya kepekli ekmek olarak tüketmek; prinç pilavı yerine bulgur pilavı tüketerek yeterli posa tüketimi sağlanılabilir.