Diyabet Yönetiminde Diyetisyenin ve Tıbbi Beslenme Tedavisinin Etkisinin Kanıtı
Diyabet Yönetiminde Tıbbi Beslenme Tedavisinin Etkisinin Kanıtı
Diyabet yönetiminde ve tıbbi beslenme tedavisinde (TBT) pek çok gelişme; diyabetli kişilerde ilgi çekmektedir. Geçmiş araştırmalarda; tıbbi beslenme tedavisinin sağladığı yarar; klinik veya davranışsal araştırmalardan yoksundur. Son yapılan çalışmalarda; diyabetli kişilerde TBT etkinliği bildirilmiştir.
TBT; 1994 yılında American Dietetic Association (ADA) tarafından beslenme tedavisinin gelişimini daha iyi açıklamak için ortaya konmuştur.
Hastalık; yaralanma veya sağlıklı durumda; hastanın beslenme durumunu değerlendirmede ve beslenme tedavisi gereken; spesifik supplementasyon gereken durumlarda uygulanabilir olarak tanımlanmaktadır.
TBT şu durumlarda uygun şekilde kullanıldığında fayda görülür:
- Hastanın diyabet ve beslenme konusundaki bilgisi iyi değerlendirildiğinde
- Beslenme durumunu bireysel olarak ayarlayabildiğinde
- Beslenme tedavisi; yemek planlamayı dikkatle ayarlamayı ve hastanın rahatça uygulayabileceği ve akılda kalıcı olan eğitim materyallerini gerektirir.
- Sonuçları değerlendirme ve monitörizasyonu gerektirir.
Son çalışmalara göre TBT’nide içeren yaşam tarzı değişikliğinin; Tip 2 diyabetten korunmada etkili olduğunu göstermektedir.
2002 ADA’ nın; diyabet ve ilişkili komplikasyonlardan korunma ve tedavide tavsiyeler ve prensipleri içeren çalışmasına göre; beslenme konularının kompleks olmasından dolayı; medikal beslenme tedavisi takımına üye bir diyetisyenin bilgi ve becerileri diyabet eğitimi ve mücadelede beslenme tedavisinde gerektirmektedir.
Randomize- kontrollü çalışmalar; gözleme dayalı çalışmalar ve meta analizlere göre; beslenme tedavisi kan şekeri ve HbA1c düzeyi gibi metabolik sonuçlar da iyileşmeler sağlamaktadır. Hastalığın tanısı sırasında TBT çok yararlıdır. Ve ileriki dönemlerde TBT hastaların yaşam kalitesini artırmada etkilidir.
UK Prosoektif Diyabet Çalışması (UKPDS); 15 merkezde 30444 yeni tanı almış Tip 2 DM’ li hastayı içeren bir çalışmada; diyetisyenle 3 ay boyunca etkin şekilde görüşen hastalar üzerinde ki olumlu etkisine bakılmıştır. Tüm hastalar üzerinde; ilk görüşmedeki durumlarına göre HbA1c %1;9 luk plazma glikozu 46mg/dl’ ye azalmış ve yaklaşık üç ay sonunda ~5 kg ağırlık kaybı sağlanmıştır.
Bir başka çalışmada; Tip 2 DM‘ li 179 hasta sık olarak diyetisyenle görüşen ve diyetisyene bir kez giden olarak değerlendirmeye alınmış ve sonuç olarak diyetisyenle sık görüşen kişilerin yaşam tarzında değişikliklerin daha iyi olduğu ve kan şekeri düzeyinde anlamlı gelişmeler olduğu gözlemlenmiştir.
DCCT (Diabetes Control and Complications Trial) çalışmasında tip 1 diyabetli 623 yoğun kontrol altındaki hastada glisemik kontrolde beslenme davranışlarının etkisini değerlendirmeyi amaçlayan yapılan çalışmada ise Kontrol grubu diyetisyenle 6 ay da bir; çalışılan grup ise her ay görüşmüştür. Sonuç olarak HbA1c düzeyini klinik olarak anlamlı şekilde azaltan dört beslenme alışkanlığı:
- Verilen yemek ve ara öğünlere uyma
- Yenilen yemeğe göre insülin dozunu ayarlama
- Hipoglisemiyi kontrol etmek
- Hipogliseminin aşırı tedavisinden kaçınmak
Diyabetik bireylerin diyetisyenle sürekli ve etkin bir şekilde aldığı TBT ve eğitimler yaşam kalitesinde yükselmeyi sağlamaktadır. Ama şunu unutmamak gerekir ki tüm diyet tedavilerinde olduğu gibi TBT tedavisi de tamamen kişiye özgü olarak ayarlanmalı bireyin sosyokültürel-ekonomik durumu göz önünde bulundurulmalıdır.
Medikal tedavinsin yanı sıra kan şekeri kontrolünün sağlanmasında beslenme tedavisi kanıtlanmış geçerli bir yöntemdir.
Deneyimli diyetisyeninizden alacağınız beslenme tedavisi yaşam kalitesini artırmakta; diyabetin yol açtığı diğer hastalıkların oluşumunu geciktirmekte ve sosyal bir hayat sürmenize yardımcı olmaktadır.
Sağlıklı günler dilerim…….
Dünya göz hastanesi İzmit şubesi
Diyabet birimi
Diyetisyen
Volkan ÖZKAYA