Beslenme uzmanlarının son yıllarda beslenmemizde posayı arttırmamız gerektiğine dair yaptığı uyarılar sonucunda; belki siz de kepekli ekmek tüketmeye başlayanlardan oldunuz. Her gün posa tüketiminizi arttırmak için gösterdiğiniz çabanın nedenini ve posanın gerçekte ne olduğunu ise öğrenmenin zamanı geldi.
POSA NEDİR?
Vücutta sindirilemeyen ve enerji olarak kullanılamayan karbonhidratlara ve lignin gibi diğer sindirilemez öğelere posa adı verilir. Karbonhidrat türlerinden biri olan nişasta dışında yer alan polisakkaritler adı verilen grup; posa adını alan grubu oluşturmaktadır. Posa kendi arasında iki gruba ayrılmaktadır. Bu gruplar; posaların suda çözünebilme özelliklerine göre oluşturulmuştur. Suda çözünebilme özelliğine sahip posalar “çözünen posa” ve suda çözünemeyen posalara da “çözünmez posa” adı verilir.
POSANIN SAĞLIĞA OLAN OLUMLU ETKİLERİ NELERDİR?
Posanın sağlığımıza birçok yararı vardır. Formda kalmamızı sağlamasının yanı sıra; kan şekerimizin dengelenmesinde; kan yağlarımızın istenilen düzeylerde kalmasında; barsak sağlığımızı düzenlemede ve bazı kronik hastalıklardan korunmamızda önemli etkilere sahiptir.
Posalı besinlerin enerji içeriği daha düşüktür; bunun yanı sıra daha çok çiğnememizi sağlayarak daha çabuk doymamıza yardımcıdırlar. Midede kalma süreleri uzun olduğundan acıkma hissinin geç gelişmesine neden olurlar… Yani formumuzu korumaya yardımcıdırlar…
Posalı besinler barsağa daha fazla su çekilmesini sağlarlar. Böylelikle kabız olma riskimiz azalır. Yani barsak sağlığımızı koruma da yardımcıdırlar…
Posalı besinlerin içindeki posa; barsaktaki zararlı maddeleri kendine bağlar; böylelikle daha kolay atılmalarını sağlarlar. Bunun yanı sıra; barsaktaki yararlı bakteriler için enerji kaynağıdırlar. Bu iki etkileri ile kolon kanserine yakalanma riskini azaltmada yardımcıdırlar…
Posalar; -çözünür posa- karaciğerde sentezlenen kolesterol miktarını azaltır. Ayrıca kolesterole bağlanarak vücuttan atımını arttırır. Yani kan kolesterolünün azaltılmasında yardımcıdır.
HANGİ BESİNLER POSA KAYNAĞIDIR?
Beslenmemizde yer alan doğal posa kaynakları; tam tahıl ürünleri; arpa; yulaf; kuru baklagiller; fındık; fıstık; badem gibi yağlı tohumlar; sebze ve meyvelerdir.
GÜNLÜK POSA TÜKETİMİMİ NASIL ARTTIRABİLİRİM?
Günlük posa tüketiminizi arttırmak; sanıldığının aksine kolaydır. Birkaç küçük değişiklikle posa alımınızı arttırabilirsiniz…
Rafine tahıl ürünleri; işleme esnasında içerdikleri posanın büyük bir kısmını kaybetmektedir. Bu nedenle; posa kaynağı olan tam tahıl ürünlerini tercih etmeniz daha uygundur. Tam buğday unundan yapılmış ekmek; makarnayı ve kahverengi pirinci tercih edebilirsiniz.
Öğünlerinizde yapacağınız ufak değişiklikler; posa alımınızı arttırabilir. Ara öğünlerde abur cubur ürünler yerine meyve tüketerek veya kahvaltıda yulaflı ezmelere yer vererek posa alımınızı kolayca arttırabilirsiniz.
Haftada 2–3 kez kuru baklagil yemeği veya gün aşırı kuru baklagil çorbası tüketmek; çabanızda size destek olacaktır.
Sebzeleri püre haline getirmek yerine salata olarak ve kabuklu yenebilecek meyveleri soymadan tüketmeniz posa alımınızı desteklemenizin en kolay yollarından biridir.
BİLMENİZ GEREKENLER:
• Farklı yaş gruplarının günlük posa ihtiyacı birbirinden farklıdır.
• Çocuklara kepekli ekmek verilmemelidir.
• Posa desteklerinin (tabletleri) posanın olumlu etkilerine sahip olduğu hakkında bilimsel bir bilgi yoktur.
• Her şeyde olduğu gibi; posanın da aşırısı zararlıdır. Vücutta minerallerin yeteri kadar kullanılamamasına sebep olur; ishal; gaz ve şişkinlik gibi problemlere yol açabilir (Posa tabletleri kullanmadan aşırı miktarlara beslenme ile ulaşmak zordur)
Sağlıklı günler dilerim…
27.05.2007 tarihinde Eskişehir Anadolu Gazetesi nde yayınlanmıştır.