Birtakım hastalıklara karşı bağışıklık sağlamak için vücuda verilen; o hastalığın mikrobuyla hazırlanmış eriyiğe aşı denir.

Aşı; Vücuda önceden belli Maddeler (ölü mikrop; Canlı mikrop; mikrop antijenleri gibi) vererek kişide belli hastalıklara karşı özel dayanıklılık durumu geliştirme işlemidir.

Mikropların vücuda girip çoğalmalarına “ enfeksiyon ”; vücuda yabancı olup da vücutta karşı reaksiyon uyandıran maddelere de “ antijen ” denir.

Vücutta yabancı maddeye karşı çıkan savunma maddelerine “ Antikor ” denmektedir. Başta çeperleri olmak üzere mikropların maddeleri vücut için iyi birer antijendirler.

Birçok enfeksiyon hastalığında; hastalığı geçirdikten sonra; kişide; o hastalıklara karşı bir dayanıklılık durumu yani bağışıklık ortaya çıkar. O halde; bu hastalıklara karşı suni tedbirlerle kişilere bağışıklık kazandırmak imkanı vardır.

Bu bağışıklık kazandırma; ya insan vücuduna zararsızlaştırılmış; etkisizleştirilmiş antijenleri münasip yollarla vererek veya başka bir bünyenin (insan; at; sığır) o mikroba karşı yaptığı antikorları alıp vermekle (serumları ile) olur. Bu işlerden birincisine aktif bağışıklama; ikincisine de pasif bağışıklama denir.

Aktif bağışıklık:

Antijen verilir. Vücut kendi gayretiyle antijene karşı savunma maddelerini; yani antikorlarını hazırlar.

Pasif bağışıklık:

Başka organizmada; o mikroba karşı meydana gelmiş antikorlar (gamma globulinli serum) verilir. Tesiri çok çabuk başlar; ama bir kaç hafta gibi çok kısa bir zaman devam eder. Aktif bağışıklamada ise (aşılama ile) bağışıklık süresi yıllarla ölçülür.

Bakterilerce ifraz edilen (salınan) zararlı maddelere; diğer bir deyişle bakteri zehirlerine toksin (ekzotoksin) denir. Toksinlerin zararsızlaştırılmasıyla; bakterilerin toksinlerine karşı da aşılar yapılmıştır. Bunlardan en başta gelenleri difteri ve tetanos aşılarıdır (toksoit).

Mikropları genel olarak dört ana grupta toplamak mümkündür. Bunlar: Bakteriler; mantarlar; virüsler ve parazitlerdir. Bu mikroorganizmalardan virüsler hariç; diğerleri canlılık özellikleri gösterirler. Bunların kendi başlarına hayatlarını devam ettirebilme ve üreme özellikleri vardır. Virüsler ise kendi başlarına yaşama özellikleri olmayan; hücreler içine girerek ancak onlarda üreyebilen varlıklardır. Virüs; kendisi için gerekli maddeleri; içinde parazit olarak yaşadığı hücreye yaptırır.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır; tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.