İnsan vücudundaki bir çok kemik; diğer kemiklere eklemlerle bağlıdır. Fakat; diğer kemiklere bağlanmayan bir kaç kemik vardır. Kemiklerin yerine; sadece tendonlara bağlanırlar veya kasların içine gömülürler. Bunlar; sesamoidlerdir. Diz kapağı (patella) en büyük sesamoidtir. Diğer; çok küçük iki sesamoid (mısır tanesi büyüklüğünde) biri; ön ayağın alt tarafında ayak baş parmağının yanında; ayağın dış kısmında; diğeri ise orta ayağın yakınındadır.

Sesamoidler; makara (kasnak) gibi hareket ederler. Böylelikle; sesamoidler tendon kayarken; tendonların kas kuvvetini iletebilme yeteneklerini arttırarak; düz bir yüzey sağlarlar. Ön ayaktaki sesamoidler; ağırlık yüklenmesine de yardım ederler ve ayak baş parmağı kemiğini yükseltebilirler. Diğer kemikler gibi; sesamoidler de kırılabilirler. İlave olarak; sesamoidlerin etrafını saran tendonlar; irrite edilebilirler veya (inflame olabilirler= alevlenebilirler)inflamasyon gelişebilir. Bu duruma sesamoidit adı verilir ve tendinitin bir şeklidir. Bu durum; bale dansçıları; koşucular ve beyzboldaki top tutucularında yaygındır.

Belirtiler ve semptomlar

• Ayak tabanının üzerinde; baş parmağın altında odaklanan ağrı. Sesamoidit ile birlikte; ağrı; yavaş yavaş gelişir; kırık sonucu oluşan ağrı ise hemen oluşan ağrıdır.
• Şişme ve berelenme olabilir veya olmayabilir.
• Ayak baş parmağınızı bükmede ve düzleştirmede güçlük yaşamanız.

Muayene ve teşhis

Muayene sırasında; doktorunuz; sesamoid kemiklerdeki hassasiyete bakacaktır. Doktorunuz; hafifçe; ayak baş parmağınızın eğilip bükülmediğine elle bakacak; ya da size eğilip bükülmediğini soracaktır. Doktorunuz; ayak baş parmağınızı; ayağınızın tepesine doğru bükerek veya düzleştirerek ağrının yoğunluğunu görecektir.

Doktorunuz; doğru bir teşhisi garanti etmek için; ön ayağınızın rontgen grafilerini isteyebilir. Bir çok insanda; ayağın merkezine yakın olan yerdeki sesamoid kemiğin; (medial sesamoidin) iki parçası vardır (iki parçalı). Medial sesamoidin iki parçalı kenarından dolayı; sesamoidin kırık kenarı; genellikle çentiklidir ve rontgende ayırıcı tanıda çok faydalıdır. Doktorunuz; kemik yapısıyla karşılaştırmak için; diğer ayağınızın filmini de isteyebilir. Eğer; rontgen normal görünüm veriyorsa; doktorunuz kemik taraması (scan) isteyebilir.

Tedavi

Tedavi; genellikle ameliyat içermez. Bununla birlikte; eğer konservatif kriterleri kafi gelmezse; doktorunuz; ameliyat tavsiye edebilir ve sesamoid kemik çıkartılır.

Sesamoiditlerde:

• Ağrıya neden olan aktiviteyi durdurun.
• Ağrıyı hafifletmek için aspirin veya ibuprofen alın.
• İstirahat edin ve ayak tabanınıza buz uygulayın.
• Buzu; deriye direkt olarak uygulamayın; bir paket içinde veya buzu havluya sararak uygulayın.
• Yumuşak tabanlı; alçak topuklu ayakkabılar giyin. Takunya gibi sert tabanlı ayakkabılar da rahat olabilir.
• Baskıyı hafifletmek için; keçe destekler kullanın
• Aktivitenize yavaş yavaş geri dönün ve sesamoid kemikleri desteklemek için; sesamoidlerin altına konulan; köpüğün yoğun olduğu; kauçukla yastıklanmış petler giymeye devam edin. Ayağınızın üzerine yük bindiren aktivitelerden kaçının.
• Ayak baş parmağınızı bantlayın; böylece; parmak bir parça aşağıya doğru eğilir. (plantar fleksiyon)
• Doktorunuz; şişliği azaltmak için bir steroid enjeksiyonu tavsiye edebilir.
• Eğer semptomlar devam ederse; dört ile altı ay kadar ; kısa;bacak kırığı desteğini giymeye ihtiyacınız olabilir.

Sesamoid kırıkları

• Sert tabanlı ayakkabı veya kısa bacak kırık desteğine ihtiyacınız olacaktır.
• Doktorunuz; ayak baş parmağınızın hareketlerini kısıtlamak amacıyla; parmağı bantlayabilir (bantla bağlayabilir).
• Kırık iyileşirken; sesamoidin etrafındaki bölgenin; basıncını hafifletmek için J- biçimli pet kullanmalısınız.
• Aspirin ve ibuprofen gibi ağrı kesiciler tavsiye edilebilir.
• Bu rahatsızlığın durulması birkaç ayınızı alabilir.
• Kırığın iyileşmesinde; yastıklama petleri gibi ortopedik cihazlar; sıklıkla yardımcı olurlar.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır; tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.