TANIM:
Skolyoz; Omurganın; 10 derecenin üzerinde; sebebi bilinmeyen; yana doğru eğilmesix olarak tanımlanır. Bu eğilme omurlarda rotasyona (dönmeye) yol açar.
Bu tanımın anlaşılabilmesi için normal omurganın nasıl bir dizilime; genel vücut yapısı içinde nasıl bir yerleşime sahip olduğunun bilinmesi gerekir.
Ayakta dik duran bir insanda: sırt tarafından baktığınızda; omurga düz bir çizgide durur. Yana doğru eğilme yoktur.
Ayakta dik duran insana; sırt tarafından değilde yandan (sağdan veya soldan) bakıldığında; boyun bölgesinde (mavi) öne; sırt bölgesinde (pembe) sırta; arkaya; bel bölgesinde (sarı) yine öne doğru bir kavis vardır.Yan pozisyonda eğrilikleri olan; ön-arka bakışta düz olan omurganın ön-arka planda yana doğru eğilmesi ve buna eşlik eden rotasyonu skolyoz olarak adlandırılır.
GENEL ÖZELLİKLERİ:
Skolyoz insan yaşamında sıklıkla 3 dönemde görülür.
Yeni doğan-3 Yaş arası dönem: Bebeklik çağı skolyozu; (İnfantil skolyoz)
4-10 yaş arası dönem: Çocukluk çağı skolyozu (Juvenile skolyoz)
En sık görüldüğü dönem ise; 9-10 yaşından; büyüme çağının tamamlanmasına kadar olan dönemde görülen; büyüme çağı skolyozudur. (Adolesan idiopatik skolyoz)
Bu yazıda özellikle "Büyüme çağı skolyozu" (Adolesan İdiopatik Skolyoz) incelenmektedir.
Tıbbi deyimiyle; Adolesan idiopatik skolyoz; halk dili ile büyüme çağı skolyozunun asıl önemi; büyüme ile eğriliğin artma gösterebilecek olmasıdır.
9-10 yaşında 20 derece eğriliği olan bir bozuklukta; 15-16 yaşında eğrilik 40-50 derecelere ulaşarak ciddi şekil bozukluğuna yol açabilir. Bu nedenle erken tespit edilmesinin önemi vardır.
SKOLYOZUN SEBEBİ:
Büyüme çağı skolyozlarının büyük çoğunluğunun sebebi bilinmemektedir (İdiopatik: sebebi bilinmeyen). Birtakım sebepler bildirilmiş; bazı teoriler öne sürülmüştür. Ancak henüz ispatlanmış bir teori yoktur. Birçok faktörün hastalığın oluşmasında katkısı olduğu düşünülmektedir. %30 Olguda genetik faktörlerin rolü olduğu gösterilmiştir.
KLİNİK ÖZELLİKLERİ:
Skolyoz; genellikle 10-11 yaşlarında anneler; beden eğitimi öğretmenleri veya çocuk doktoru muayenesi ile sırtta eğrilik olarak veya başka nedenlerle çekilen filmde tesadüfen farkedilir. Ağrı; sızı; hareket kaybı gibi şikayetlere yol açmaz. İleri derecelere varmadan ağrı olmaz. Ağrı varsa sebebi araştırılmalıdır.
Yapılan istatistikler kız çocuklarında erkeklere göre 4-7 kat daha fazla görüldüğünü göstermiştir. Ailesinde veya yakınlarında skolyoz tespit edilen büyüme çağının başlangıcındaki özellikle kız çocuklarının aile tarafından kontrol edilmesinde yarar vardır.
Çocukta skolyoz var mı; yok mu kontrol etmek amacıyla öne eğilme testi yapılır. Kız çocuklarında 9-11; erkek çocuklarda 12-14 yaşlarında bu kontrolün yapılması; 6 ay aralarla 2 yıl kadar tekrarlanması gerekir. Bu testte; testi yapan çocuğun arkasında durur. Ayakta dik duran çocuğun kalçadan öne doğru eğilmesi ile çocuğun omurgasında; sağa veya sola sapma varmı; omurların arka çıkıntıları bir çizgi üzerindemi yoksa sapma varmı kontrol edilir. İki taraf göğüs duvarı aynı seviyede mi kontrol edilir.
Aynı zamanda; omuzlar aynı seviyede mi; göğüs duvarında şekil bozukluğu var mı kontrol edilmeli.Eğer şüphe varsa; çocuk bir ortopedist tarafından muayene edilmelidir.