• DİZ EKLEMİ NEDİR?

Diz; vücuttaki en büyük eklemdir. Günlük rutin aktivitelerin yapılabilmesi için normale yakın bir diz fonksiyonun ihtiyaç duyulur. Uyluk kemiğinin (femur) altucu; incik kemiği (kaval/tibia) üstucu ve diz kapağı (patella) diz ekleminin oluşturur. Femur ve tibiaya tutunan büyük bağlar dizin sağlamlık dengesini; uzun uyluk kasları ise kuvvetini sağlar. Bu ücü kemiğin görevi bir biri ile temasta olduğu eklem yüzeyleri kıkırdak ile kaplıdır; yastıkçık görevi olan bu kıkırdak sayesinde kemikler birbirleri üzerinde kolay hareket eder.

• TOTAL DİZ PROTEZİ NEDİR?

Aşınmış olan eklem yüzeylerinin; metal ve polietilenden imal edilen; ağrısız eklem hareketi için tasarlanmış özel parçalar ile kaplanarak yapay bir eklem oluşturulmasıdır.

• TOTAL DİZ PROTEZİ ÇOĞUNLUKLA HANGİ HASTALARA UYGULANIR?

Total diz protezi genelikle ileri derecede eklem aşınması oaln kişilere uygulanır.

Ağrı kesici; diz içi enjeksiyon uygulamaları ve fizik tedavi gibi yöntemlerle günlük ağrınızın tedavi edilememesi;

Ağrınızın rutin günlük aktivitelerinize müsaade etmediği durumlarda;

Dizinizde hareket ile beraber ileri derecede eğrilik; hareket kısıtlılığı veya her ikisininde olduğu durumlarda uygulanır.

• DİZ EKLEMİNDE HASARA YOL AÇAN NEDENLER NELERDİR?

1. Diz kireçlenmesi (osteoartrit)
2. Diz eklem içinin iltihaplanması (romatoid artrit)
3. Diz kırığı
4. Eklem içi kırıklar

• TOTAL DİZ PROTEZİ KİMLERE UYGULANMAZ?

1. Diz ve çevresinde aktif enfeksiyon varsa;
2. Aşırı osteoporoz (kemik erimesi) varsa;
3. Genel durum bozukluğu varsa;
4. Diz bölgesindeki kaslar yeterince güçlü değilse;
5. Diz çevresi sinir yaralanması varsa;
6. Hastada genel olarak enfeksiyon varsa veya geçirilmiş enfeksiyon hikayesi varsa uygulanmaz.

• DİZ PROTEZİNDE YAŞ SINIR VAR MIDIR?

Diz protezi zorunlu haller dışında genç hastalra uygulanmamaktadır. Diz protezi için bildirilen maximum yaş sınırıda yoktur. Fakat 55-60 yaşın altındaki hastalarda mümkün olduğu kadar protez uygulanmasından kaçınımaktadır. 60 yaş ve üzerindeki hastalarda daha sık kullanılmaktadır.

• DİZ PROTEZİNİN ÖMRÜ VAR MIDIR?

Çok değişik rakamlar bildirilmesine rağmen ortalama olarak 15 yıl boyunca %90 oranında protez değişiminin gerekmeyeceğini söyleyebilir. Buna rağmen bu süre hastanın yaşına; kilosuna; kemik kalitesine; genetik yapısına; aktivite durumuna ve uygulanan protezin yapsına göre değişebilmektedir.

• TOTAL DİZ PROTEZİ AMELİYATININ RİSKLERİ NELERDİR?

1. Sİnir hasarı (%1 den daha düşük oranda)
2. Damar hasarı (%1 den daha düşük oranda)
3. Protez çevresinde kırık oluşması (%1 den daha düşük oranda)
4. Çok nadiren aşırı kemik oluşumu ve buna bağlı hareket kısıtlılığı
5. Kesi yapılan deri çevresinde his kaybı
6. Erken dönemde protezde gevşeme olması (%3 den daha düşük oranda)
7. Enfeksiyon oluşması ve protezin çıkarılması (%3 civarında)

• TOTAL DİZ PROTEZİNİN GÖRÜNÜŞÜ NASILDIR? ÇEŞİTLERİ NELERDİR?

1. Protez 4 ana parçadan oluşur;
2. Femoral kompenent: Uyluk kemiğine ait eklem yüzeyi hazırlanıp buraya yerleştirilir.
3. Tibial kompenent: Tibia denilen kaval kemiğine ait eklem yüzeyi hazırlanıp yerleştirilir.
4. Patellar kompenent: Patellanın eklem yüzeyine yerleştirilir.
5. İnsert: Bu parça polietilen malzemeden yapılmış olup tibial ve femoral kompenent arasına yerleştirilen ara parçadır.

Diz protezi tipleri:

1. Tek bölmeli protezler
2. İki bölmeli protezler
3. Üç bölmeli protezler
4. Bağlantısız protezler
5. Yarı bağlantılı protezler
6. Tam bağlantılı protezler

• DİZ PROTEZİ KOMPLİKASYONLARI NELERDİR?

1. Dizde bir mikrar ağrı olması
2. Tromboflebit
3. Enfeksiyon
4. Hareket kısıtlılığı
5. Eklem instabilitesi
6. Kırıklar
7. Patella tendonu kopması
8. Peroneus siniri yaralanmaları
9. Protez gevşemesi
10. Protez aşınması veya kırılması
11. Yumuşak doku sıkışması
12. Protezin revizyonu

• YAPAY BİR DİZDEN BEKLENTİM NASIL OLMALIDIR?

Yapay bir diz normal bir diz değildir ve doğal bir diz kadar iyi olamaz. Ameliyat ile ağrılarınız en az 15 yıl süre geçmiş olacaktır. Eğer eşlik eden aşka sağlık sorunlarınız yok ise günlük normal aktivitelerin çoğunu rahatlıkla yapabilirsiniz. Doktorunuzun talimatları ile yapay dizinizle spor aktivetelerine katılabilirsiniz. Yapay dizinize aşırı yük bindirecek aktivitelerden kaçınmalısınız. Dizlerinde hareket kısıtlılığı olan hastaların %90 ı total diz protezi sonrası daha iyi bir hareket kabiliyetine sahit olur.

• AMELİYATIM NASIL OLACAK?

Hastaneye; ameliyat öncesi hazırlık için bir gün önceden yatmanız gerekebilir. Eğer mevcut hastalıklarınız varsa (şeker hastalığı; kalp hastalığı; tansiyon hastalığı; akciğer ahstalığı vb.) ilgi uzmanlar tarafından değerlendirilerek ameliyat olup olmayacğınız belirlenir. Anestezi uzmanı tarafında da değerlendirileceksiniz.

Genellikle kullanılan 2 tip anestezi vardır;

1. Genel anestezi;
2. Spinal ve epidural anestezi

Ameliyat sırasında ağrı/acı duymanız söz konusu değildir. Ameliyat sonrası ağrıyı engellemek için epidural veya damaryolundan takılan ağrı pompaları kullanılır. Ortopedi cerrahınız hasarlı kıkırdak ve kemik kısımlarını çıkarıp yerine metal ve plastikten oluşan yeni eklem yüzeylerini yerleştirecektir; bu suretle dizinizin şekil bozukluğu ve fonksiyonları düzelmiş olacaktır.

• AMELİYATTAN SONRAKİ SÜREÇ NASILDIR?

Ameliyatın bitiminden sonra hasta odasına alınır. Ağrı kesiciler; koruyucu antibiyoktikler ve kan sulandırıcı ilaçlar verilir. Ertesi gün yara yerindeki kanın dışarı atılmasını sağlayan dren çekilir. Hasta ayağa kaldırılıp yürütülür. Yürüteç yardımıyla hastaameliyatlı dizine tam yük verdirilerek yürütülebilir. Tuvalete gidebilir; koltukta veya sandalyede oturabilir. Ameliyattan sonraki kalış süresi 3-7 gün arasında olup; hastanın durumuna göre değişiklik göstereblir. Pıhtı riskini azaltmak için hastalara 6 hafta süreyle varis çorabı giydirilir. 15-20 günler arası dikişler alınır. Genellikle ameliyattan 1 ay sonra hasta değneksiz; bağımsız halde yürüyeblir.

TOTAL DİZ PROTEZİ SONRASI SIK SORULAN SORULAR;

1-AMELİYAT İZİNİN YERİ VE BÜYÜKLÜĞÜ NE KADARDIR?

Yaklaşık 15 cm uzunluğundadır.

2-AMELİYAT NE KADAR SÜRECEK?

Yaklaşık olarak 1 - 1 ½ saat sürebilir.

3-HASTANEDE KAÇ GÜN KALIRIM?

Ortalama 4-5 gün kalabilirsiniz.

4-YANIMDA REFAKATÇI KALMASI GEREKİR Mİ?

Evet; özellikle ilk günler gerekecektir.

5-GÜVENLİK ALARMLARININ ÇALMASINA NEDEN OLUR MU?

Evet; özellikle birden fazla eklemde protez varsa alarmlar devreye girer. Hava alanları gibi ileri teknoloji ile kontrol yapılan yerlerde bu durum daha sık olur.

6-NE ZAMAN DUŞ ALABİLİRİM?

Dikişleriniz alındıktan 24 saat sonra duş alabilirsiniz. Dikişleriniz genellikle ameliyattan 15-20 gün sonra alınır.

7-NE KADAR SÜRE DİKKAT ETMEM GEREKİR?

En az 6 hafta dikkatli olmalısınız. Daha detaylı bilgi doktorunuz tarafından poliklinik kontrollerinde size söylenecektir.

• DİZ PROTEZİ AMELİYATI SONRASI EGZERSİZLER NELERDİR?

Aşağıda tarif edilen egzersizleri ameliyattan hemen sonra kendinizi iyi hissettğinizde uygulmaya başlayın. Bu egzersizler; ilk yaptığınızda bir mikrar rahatsızlık verebilir. Fakat gerçekte hem iyileşmeyi hem de ameliyat sonra ağrınızı azaltır.

Bacak kaslarını yatağın üzerindeyke sıkın ve dizinizi aşağıya bastırarak düzleştirmeye çalışın ve 10 a kadar sayın. Bu egzersizi 10 kez tekrarlayın.

Yatar pozisyondayken bacağınızı düz olarak kaldırın; 5-10 saniye kadar tutun ve yavaşça bırakın. Bunu yoruluncaya kadar tekrarlayın.

Ayağınızı ayak bileğinden ileri geri basıp çekerek yorulunncaya kadar uygulayın. Bu egzersizi her 5-10 dakikada tekrarlayın. Bu egzersiz ameliyattan hemen sonra başlanabilir ve tamamen iyileşinceye kadar devam edilmelidir.

Ayak bileğinizin altına havlu veya destek yerleştirin. Dizinizi aşağıya doğru kasları sıkıştırarak bastırıp 5-10 saniye kadar tutun. Bu egzersizi yoruluncaya kadar tekrarlaryın.

Dizinizi yatağın üzerinde kaydırarak kıvırmya çalışın. Kıvırabildiğiniz son noktada 5-10 saniye kadar tutun ve bu egzersizi yoruluncaya kadar tekrarlayın.

Sağlam bacağınızı ameliyat olan bacağınızın arkasına destek olarak yerleştirin. Bacaklarınızı dizden kıvırabildiğiniz kadar kıvırın ve burada 5-10 saniye kadar tutup bekleyin. Egzersizi yoruluncaya kadar tekrarlayın.

Sandalye üzerinde oturuken dizinizi bükerek topuğunuzu yere değdirmeye çalışın. Bu pozisyonda 5-10 saniye tutup tekrar dizinizi tam düz yapmaya çalışın. Bunu yoruluncaya kadar tekrarlayın.

• AMELİYAT SONRASI YÜRÜYÜŞ OLMALIDIR?

Ameliyattan 2 gün sonra odanızda ve servis koridorlarındakısa mesafeli yürüyüşlere başlamanız gerekmektedir. Bu yürüyüşler hem iyileşmenize yardımcı olur hem de dizinizin eski gücü ve hareketini kazanmasına yardımcı olur.