D vitaminin %10-20’si kadarı gıdalarla alınırken büyük çoğunluğu (%80-90) güneş ışınları etkisiyle ciltte sentezlenir. Sentez için cilde direkt güneş ışını teması gereklidir. Cam ve tül arkasından güneşlenme D vitamini sentezini engeller. Faktör düzeyi 15 veya üzerindeki güneş koruyucu kremlerin kullanılması güneş ışınlarının deriye ulaşmasını %99 oranında engelleyerek D vitamini oluşumunu engellemektedir. Ülkemizin bulunduğu enlemde en etkin sentez mayıs-kasım ayları arasında ve saat 10-15 arasında olmaktadır. Tüm vücuda güneş ışığı teması olması durumunda 15-45 dakika arasında yeterli D vitamini sentezi olabilmektedir.

D vitaminin diğer önemli kaynağı gıdalardır. D vitamininin doğal olarak bulunduğu gıdalar arasında yağlı balıklar (somon; ton; uskumru; sardalya…); balık yağı; tereyağı; süt; yulaf; tatlı patates; yumurta sarısı; sıvı yağlar; karaciğer; maydanoz; ısırgan otu; yonca sayılabilir.

Özellikle kış aylarında D vitamini eksikliği sık görülür. Yeterli güneşlenememe; D vitamininden zengin besinlerin az tüketilmesi; çeşitli nedenlerle barsaklardan yeterince emilimin olmaması ve D vitamini metabolizmasında rol alan karaciğer ve böbrek gibi organların rahatsızlıklarıdır.

D vitamini eksikliği; risk taşıyan bireylerde D vitamini düzeyleri ölçülerek anlaşılır. Özellikle risk altındaki kişiler; zamanlarının çoğunu iç mekanlarda geçirenler; yatağa/eve bağımlı kişiler; bakımevleri/huzurevlerinde kalanlar; karaciğer hastalığı olanlar; böbrek hastalığı olanlar; kemik erimesi olanlar; kemik kırığı olanlar; kan kalsiyumu düşük olanlar; kan fosforu düşük olanlar; obezler; hiperparatiroidisi olanlar; kortizon alanlar; kapalı giyim tarzı olanlarda D vitamini düzeylerine bakılmalıdır. Serum 25(OH) vitamin D düzeyi 30 ng/ml’nin (75 nmol/L) üzerinde olmalıdır.

Çoğu hastada herhangi bir belirti ve bulguya rastlanmamakla birlikte ciddi ve uzun süreli D vitamini eksikliğinde kemik erimesi; yaygın kemik-kas ağrısı; kemik hassasiyeti; kas güçsüzlüğü; yürümede zorluk ve kemik kırıkları gelişebilir.

D vitamini seviyesi 30 ng/ml’nin altında ise tedavi gerekir. 

Tedavide hedef; serum 25(0H)D vitamini seviyesini 30-50 ng/ml arasında tutmaktır. 

Yetişkinlerde günlük D vitamini ihtiyacı 800-1500 lU olarak belirlenmiştir. 

D vitamini ile birlikte yeterli kalsiyum alımı (günlük 1000 mg) sağlanmalıdır.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır; tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.