Sıvı ve katı besinin ağza alınamaması veya ağza alınan besinlerin mideye güvenli olarak iletilememesi durumu olarak meydana gelen yutma güçlüğü (disfaji); yaşam kalitesini düşürdüğü gibi; birçok sağlık sorununu da beraberinde getiriyor. Su ve kilo kaybı; akciğer hastalıkları; kötü ağız hijyeni; boğazdan nefes borusunun dışarı açılması; burun veya mideden beslenilmesi gibi birçok probleme yol açan disfaji; hastanın ölümüne de neden olabiliyor.
Yutma güçlüğü sağlık problemlerini beraberinde getiriyor
Yutma bozukluğu su kaybına; kilo kaybına; akciğer hastalıklarına; kötü ağız hijyenine; boğazdan nefes borusunun dışarı açılmasına; burun veya mideden beslenilmesine; yaşam kalitesinin bozulmasına; hastanın ölümüne de sebep olabilir. Yutma güçlüğü her yaştan insanda görülebilir. Özellikle nörolojik hastalığı; baş-boyun kanseri olan bireylerde daha sıklıkla görülmektedir. Ancak herhangi bir hastalığı olmayan 60 yaş ve üzeri bireylerde dahi yutma güçlüğü ile karşılaşılmaktadır.
Yutma güçlüğünün (disfaji) belirtileri nelerdir?
• Tekrarlı akciğer hastalıkları;
• Sebebi bulunamayan ve sık sık ortaya çıkan ateş;
• Yemek yeme sırasında fazla çaba harcama;
• Yeme süresinde uzama;
• Boğazda takılma / kalıntı hissi;
• Yutkunma sonrası öksürük;
• Yutkunma sonrası ses değişikliği;
• Yemek alışkanlığının değişmesi;
• Su içmekten kaçınma ve tüketim miktarının azalması;
• Yutkunma miktarının ve süresinin uzaması;
• Yutkunma sonrasında boğazını temizleme ihtiyacı;
• Yeme ve/veya içme sonrasında yorgunluk;
• Yetersiz beslenme sonrası kilo kaybı.
Oral-motor rehabilitasyon programında hangi uygulamalar var?
Oral-motor rehabilitasyon programında;
•Beslenme şeklinin değiştirilerek güvenli yutmanın sağlanması;
•Postüral teknikler ile güvenli yutmanın sağlanması ve beslenmenin devamı;
•Yutma manevraları ile solunum sisteminin korunması ve yutmanın sağlanması;
•Termal taktil stimülasyon;
•Yutmadan sorumlu kaslara yönelik egzersiz programları;
•Proprioseptif nöromusküler fasilitasyon teknikleri;
•Motor öğrenme stratejileri;
•Nöromusküler elektrik stimülasyonu;
•Kardiyopulmoner rehabilitasyon;
•Kassal kuvvet eğitimi ;
• Eklem ve yumuşak doku mobilizasyon teknikleri;
• Bantlama uygulamaları bulunuyor.
Hastalığın şiddetine bağlı olarak; güvenli yutmanın gerçekleşmediği durumlarda; güvenli beslenme yöntemleri öğretilerek; böylece gıdanın akciğere kaçması ve sonucunda ortaya çıkabilecek sorunlar önlenmeye çalışılıyor.