Fibromiyalji; kronik; yaygın kas iskelet sistemi ağrısı ile beraberinde uyku bozukluğu; sabah tutukluğu; simetrik dağılım gösteren ağrılı hassas noktalarla karakterize olmuş günümüzde sık karşılaşılan bir hastalıktır. Toplumun %2-8’inde; 40 ile 60 yaş arası ve kadınlarda erkeklere oranla 3 kat daha fazla görülür.
Fibromiyaljinin sebebi tam olarak bilinmese de; yapılan araştırmalar genetik; nörohormonal; hormanal; psikolojik; uyku ve çevresel faktörlerin hastalık oluşumuna katkıda bulunduğu; beraberinde kas dokusu kan akımının; sinir ve enerji metobolizmasının fonksiyonlarında azalma olduğunu göstermiştir.
Fibromiyalji Belirtileri
Fibromiyaljide kronik yaygın kas iskelet sistemi ağrısı; yorgunluk; bitkinlik; sabah tutukluğu; yumuşak dokularda şişlik hissi; karıncalanma; titreme; aşırı terleme; ekstremitelerde soğukluk hissi; kronik baş ağrısı (migren); çene eklem disfonksiyonu; daha nadir olarak irritabl barsak hastalığı; menstürasyon bozukluğu ve premenstruel sendrom gibi yakınmalar saptanır. Ayrıca dizüri (kadın üretral sendromu); kardiyak ve solunum sistemi belirtileri; ağız; göz ve cilt kuruluğu gibi semptomlar eşlik edebilmektedir.
Fibromiyalji depresyona meyilli; uyku bozukluğu olan ve anksiyetesi yüksek kişilerde daha sık görülür. Bu hastalarda ağrıya aşırı duyarlılık vardır.
Fibromiyalji Teşhisi
Fibromiyalji teşhisinde hastanın öyküsü; hastalık belirtileri ve fiziki muayenesi çok önemlidir. Tanı koyarken laboratuvar değerlendirilmelerinde hastalığa ait spesifik bir belirteç yoktur. Ancak sıklıkla başka hastalıklarla karıştırılan fibromiyaljide; ayırıcı tanı için yapılacak tetkikler büyük önem taşır.
Fibromiyalji teşhisi koyabilmek için çeşitli tanı kriterleri geliştirilmiş olup bu tanı kriterlerinde özetle hastanın yaygın vücut ağrısı ve hassas noktaların değerlendirilmesi; şikâyetlerinin süresi; eşlik eden semptomların değerlendirilmesi ve diğer yaygın ağrı yapabilecek sebeplerin dışlanması gibi temel unsurlar üzerinde durulmuştur.
Fibromiyalji Tedavisi Nasıl Yapılır?
Fibromiyalji tedavisinde en önemli prensip hasta-hekim işbirliğidir. Hastalığın özelliği; hayatı tehdit etmediği hastaya açıkça anlatılması gerekir.
Nonsteroid antienflamatuar ilaçlar ve kas gevşeticilerin günümüzde fibromiyalji tedavisinde etkinliklerinin olmadığı gösterilmiştir. Etkinliği kanıtlanmış ilaçlar arasında antidepresanlar; opioid analjezikler; pregabalin; gabapentin gibi çeşitli ilaçlar bulunmaktadır.
Hastaların günlük yaşam aktivitelerinin düzenlenmesi; hasta eğitimi; bilişsel davranışçı terapi; besin desteği kullanımı ve diyet değişiklikleri kişiye özel uygulanan tedavi seçenekleri arasındadır. Hastalığa eşlik eden yorgunluk; uyku bozukluğu; depresyon; vitamin ve mineral eksikliği; hormanal bozukluklar varsa tedavi edilmelidir. Fizik tedavi ve rehabilitasyon yöntemleri; egzersiz programları; masaj; manuel terapi; germe- gevşeme eğitimleri; bölgesel enjeksiyon yöntemlerinden biri ya da hepsi uygulanabilir. Bu hususta dikkat edilecek nokta; tedavi yöntemlerinin hastaya özel olmasıdır.