Oyuncak Seçimi

Geçen hafta “Çocuk ve Oyun” yazısının devamı olarak bu hafta da “ Oyuncak Seçimi” ile ilgili yazı yazmak istedim. Çocuğun hareketlerine düzen getiren; zihinsel; bedensel ve psiko-sosyal gelişimlerinde yardımcı olan; hayal gücünü ve yaratıcı yeteneklerini geliştiren tüm oyun malzemesi oyuncak olarak tanımlanabilir. Yani oyuncak; hem oyun hem de oyunu sağlayan nesnedir. Çocukta seçme ve değerlendirme duygusunu da geliştiren oyuncaklar; bu işlevleriyle çocuğun kendi kendine karar verebilmesine ve belirli bir alanda beceri kazanmasına olanak hazırlarlar.

Oyun malzemesine ilişkin çeşitli sınıflandırmalar yapılmıştır. Bu sınıflandırmalardan birine göre; oyun malzemesi beş ana grupta ele alınabilir:

Birinci malzeme grubu; çocuğun etrafını saran dış dünyayı tanıması ve deneyim kazanmasına yardımcı olur. Ancak bunu gerçekleştirebilmesi için çocuğa; ulaşabildiği tüm objeleri yakalama ve keşfetme olanağı verilmelidir. Bunların en önemlileri su; kum; toprak; çamur ve boyalardır.

İkinci grup malzeme; çocuğun yaratıcı yeteneğini ve kendi kendini yönetebilme arzusunu uyaran; çamur; boya ve tebeşirdir.

Üçüncü grup oyun malzemesi; çocuğun hayal gücünü uyaran bebek; bebek elbiseleri ve hayvanlardır.

Dördüncü grup malzeme; çocuğun yetişkin becerilerini kazanmasına yardımcı olan fırça; süpürge; küçük ev eşyası gibi model oyuncaklardır.

Beşinci grup malzeme ise; çocuğun bedensel ve zihinsel yeteneklerinin gelişimine doğrudan doğruya yardımcı olan jimnastik gereçleriyle; inşa oyuncaklarıdır.

Anne baba tarafından çocuk için oyuncak alırken dikkat edilmesi gereken bazı esaslar vardır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:

Çocuk tarafından güvenle kullanılabilecek türden olması bu nedenle boyası çıkan; sivri köşeli; kesici; yanıcı; kolay kırılabilen; cam veya plastikten yapılmış eşyalar ile kolayca dağılan metal parçalar içeren oyuncakların çocuklar için satın alınmaması uygun olur.

• El becerisinin göz önünde bulundurulması gerekir.
• Dayanıklı ve kullanışlı olması gereklidir.

Değişebilen ve geçirmeli oyun materyallerinde esneklik çok önemli bir rol oynar. Esneklik yardımıyla çocuklar çok farklı tasarımlar yapabilirler; ayrıca oyun oynarken dikkatleri çok çabuk dağılmaz.

Değişik malzemelerden yapılmış oyun materyalleri; çocuğa farklı maddeleri deneyimleme imkanı sağlarlar.

Oyuncakların; çocuğun dış çevreyi keşfetmesine yardımcı olmalarına (su; kum; toprak; kil ve boyalar vb.) dikkat edilmelidir.

Oyuncakların; yaratıcı faaliyetleri teşvik edici nitelikte olmaları (kum; boya ve tebeşirler vb.) önemlidir. Oyun materyali çocukta hayal gücünü geliştiren; kendini kanıtlamasını ve yaratıcılığını keşfetmesini sağlayan bir araç olmalıdır.

Oyuncakların ayrıca; hayal gücünü uyarabilmesi (bebekler; çeşitli elbiseler; küçük hayvanlar vb.) beklenir. Küçük çocukların oyunları büyük oranda hayal güçlerine dayanır

Hayal gücü ile çocuk bir oyuncaktan çok çeşitli oyunlar geliştirebildiği gibi; pek çok şeyi de gene o güç sayesinde oyuncak haline getirir. Özellikle son zamanlarda konuşan; uyuyan; ağlayan bebekler; kurmalı veya (çocukların pratik çalışmalarına engel olarak onları pasifliğe iten) otomatik oyuncaklar çocukların fikir ve buluş bolluğuna engel olur; daraltırlar. Bu oyuncakların yaptıkları monoton hareketler ve konuşmalar; hayal gücünün onlara yükleyeceği pek çok role engel olurlar.

Oyun materyalinin renkleri; resimlemeleri ve tasarımı çocukta estetik değerlerin gelişmesine yardımcı olmalıdır.

Oyun materyalinin önerdiği oyun faaliyeti çocuğun o yaştaki ve gelişim düzeyindeki anlayış; koordinasyon; yetenek ve tecrübesine uygun olmalıdır.

Çocuk yaşına uygun oyun materyali ile oynamalı; özellikle eğitici oyun materyali ile oynarken ebeveyni çocuğa yardımcı olmalıdır.

Seçim yapabilecek olgunluğa eriştiği zaman çocuğun oyuncağını seçebilmesine izin verilmelidir; ancak böyle bir yaklaşımda her zaman çocuğun uygun olan oyuncağı seçememesi olanağı vardır. Bu durumda; ebeveynin öteki oyuncakların özellikleri hakkında aydınlatıcı bilgi vermesi son derece yararlıdır.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır; tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.