En uyumlu çocuklar bile zaman zaman büyüklerleriyle tartışabilir; onlara karşılık verebilir; söz dinlemeyebilir; meydan okuyabilir. Bu durumlar özellikle çocuk yorgun; aç; stresli veya üzgün olduğunda yaşanır. Çocukların 2-3 yaş ve erken ergenlik döneminde de karşıt olma ve karşı gelme davranışı sergilemeleri normal kabul edilir. Bu davranışlar sık ve tutarlı bir şekilde görülüyorsa; çocuğun sosyal; aile ve akademik hayatını olumsuz etkiliyorsa KOKGB yönünden ciddiye almak gerekir.
Çocuklarda KOKGB olduğunu düşündüren belirtiler;
- Sık öfke nöbetleri
- Alınganlık
- Kolay sinirlenme
- Yetişkinlerle sık tartışma
- Kuralları sorgulama ve uymama
- Bilerek başkalarını kızdırma
- Kendi hataları için başkalarını suçlama
- Üzüldüğünde kaba ve nefret dolu konuşma
- Düşmanlık
- Kin gütme ve intikam arayışı
KOKGB belirtileri genellikle okul öncesi yıllarda başlar. Bazı çocuklarda belirtiler ilk başta sadece evde görülebilir; ancak zamanla okul ve arkadaş gibi diğer ortamlarda da gözlenmeye başlar.
Okul çağındaki çocuklarda ve ergenlerde görülme oranı yaklaşık %3’tür. KOKGB nin nedenleri tam olarak bilinmiyor. KOKGB’nin görülmesinde biyolojik; psikolojik; sosyal ve çevresel faktörlerin etkili olduğu söylenebilir. KOKGB için risk faktörleri;
- Genetik
- Çocuğun mizacı
- Çocuğun beyin yapısındaki farklılıklar
- Ailenin yetersiz ilgilenmesi ve gözetmesi
- Hatalı yetiştirme ve disiplin tutumları
- Aile içi sorunlar
- Çocuğun ihmali ve istismarı
- Ailede ruhsal bozukluk ya da bağımlılık olması
- Karşıt olma ve karşı gelmenin desteklendiği/pekiştirildiği bir çevrede büyümektir.
KOKGB semptomları olan çocuk ve ergenlerin ayrıntılı bir psikiyatrik muayenesinin yapılması gerekir. KOKGB’ye sıklıkla dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB); öğrenme bozukluğu; depresyon; bipolar bozukluk ve anksiyete/kaygı bozuklukları eşlik eder. Bu açıdan muayene sırasında eşlik eden ruhsal bozuklukların tanınması; gözden kaçırılmaması tedavinin başarıya ulaşması için çok önemlidir. Eşlik eden ruhsal bozuklukları tedavi etmeden KOKGB’yi iyileştirmek güç olabilir.
KOKGB tedavisinde;
- Aile ve çocuğa bozukluk hakkında bilgi verme
- Hatalı anne-baba tutumlarını değiştirme
- Ebeveynlik becerilerini artırma
- Aile içi iletişim ve anlayışı arttırma
- Çocuğa öfke kontrol becerisi kazandırma
- Çocuğun sosyal becerisini arttırma
- Çocuğa duygu yönetim becerisi kazandırma
- Gerekirse KOKGB ve eşlik eden ruhsal bozukluk belirtilerini kontrol altına almak için ilaç tedavisi uygulanır.
KOKGB’nin tedavi edilmemesi durumunda;
- Otorite figürleriyle ilişkilerinde sorun yaşama
- Arkadaş ilişkisi kuramama ve sürdürememe
- Okul ve işte başarısızlık
- Dürtü kontrol sorunları
- Davranım bozukluğu
- Madde kullanımı
- İntihar riski artar.
KOKGB’in erken tanı ve tedavisi çoğun ruhsal durumunun kötüleşmesini önler; sosyal ilişkilerinin düzelmesini ve özgüvenini geri kazanmasını sağlar.