Terminoloji olarak anal fissür ile karıştırılmaktadır; aynı bölge hastalığı olmalarına karşın tamamen farklı iki hastalıktır.

Perianal fistül anal bölgede (makatta) gelişmiş enfekte bir tüneldir. Tünelin iki ucu vardır; bir tanesi anüsün iç kısmında; diğer delik ise dışta; anüse yakın yerde; cilttedir. Bu dıştaki delikten akıntı olur bu perianal fistülün en önemli ve en sık görülen belirtisidir.

Perianal fistüller genellikle gelişmiş olan bir apse sonucunda oluşur. Anal kanal dediğimiz kalın bağırsağın son kısmında; çıkmaya yakın yerde gland dediğimiz yapılar vardır; bu glandlarda gelişen bir enfeksiyon apseleşmeyle sonuçlanır.

Perianal bölgede gelişmiş olan apse ya kendi kendine boşalır veya doktor boşaltır; apse iyileştikten sonra %50 oranında geriye perianal fistül kalır.

Perianal fistülün tedavisinde ilaçlar faydasızdır; beklemekle de iyileşmez; hatta büyüyebilir veya komplike hale gelebilir. Tünele benzettiğimiz fistül traktı yok edilmeden fistül iyileşmez.

Fistülün bir parçası olan tünel şeklindeki enfekte yol (=fistül traktı)farklı boyut ve şekillerdedir; anüs çevresindeki tuvalet tutmaya yarayan kaslarla da yakın ilişkidedir.

 Tedaviyi zorlaştıran da fistül traktının kaslarla olan ilişkisi ve traktın izlediği komplike yoldur.

Farklı perianal fistül çeşitleri vardır: 

Perianal fistüller;traktın izlediği yola ve anüs kaslarıyla olan ilişkisine göre sınıflandırılır. Basitten komplikeye doğru sınıflarsak;

• Superficial  fistula; ( basit fistül)

• Intersfinkterik fistüller  (basit fistül- en sık görülen)

• Transsfinkterik fistüller (komplike fistül)

• Suprasfinkterik fistül (komplike fistü)

• Ekstrasfinkterik fistül (komplike fistül- en az görülen)

• Atnalı fistüller (komplike fistüldür)

Perianal fistülün belirtileri

• Anüs çevresindeki bir delikten; yani fistül ağzından akıntı olması; en sık belirtidir.

• Perianal bölgede ağrı

• Anüs çevresindeki ciltte tahriş

• Fistül ağzı çevresinde sertlik

• Anal kaşıntı ve ıslaklık ; akıntıya bağlı olarak

 

Tetkik yöntemleri

• Transanal ultrasonografi; fistülün seyri ve kaslarla olan ilişkisini gösterir; tetkik sırasında fistül ağzından  hidrojenperoksit verilmesi tetkikin başarısını arttırır.

• Fistülografi ; fistül ağzından ilaç verildikten sonra çekilen filmdir; fistül traktının seyri hakkında bir fikir verir  (düz bir trakt mı yoksa kavisli mi; tek bir bir yol mu var yoksa tünelde yan yollar da var mı);  barsak içindeki diğer deliğin yerini bulmamızda ve ameliyat planlamasında yardımcı olur.

• Pelvik MR (kontrastlı); damardan  ilaç verildikten sonra çekilen bir filmdir; fistül traktının seyri hakkında bir fikir verir  (düz bir trakt mı yoksa kavisli mi; tek bir bir yol mu var yoksa tünelde yan yollar da var mı).  Makatın kontrolünü sağlayan kaslarla  fistül traktının ilişkisini gösterir ve ameliyat planlamasında yardımcı olur.

• Pelvik CT (kontrastlı) damardan  ilaç verildikten sonra çekilen bir filmdir; fistül traktının seyri hakkında bir fikir verir  (düz bir trakt mı yoksa kavisli mi; tek bir bir yol mu var yoksa tünelde yan yollar da var mı).  Makatın kontrolünü sağlayan kaslarla  fistül traktının ilişkisini gösterir ve ameliyat planlamasında yardımcı olur.

 

Tetkikler ancak fikir verir; güvenirliği çok yüksek değildir; önemli olan girişim esnasındaki bulgulardır; ameliyat başlangıcında fistül ağzından mavi bir boya verilir ve bu boya takip edilerek fistül çıkarılmaya çalışılır.

Tedavi seçenekleri

• Fistülotomi: Basit yüzeyel fistüller için kullanılır; ameliyat sonrası pansuman gerektirir ve bu pansumanların ameliyatı yapan doktor tarafından yapılması ameliyat başarısını arttırır.

• Fistülektomi: Fistül traktının çıkarılmasıdır; fakat iç deliğin tam yapılmadığı durumlarda tekrarlama ihtimali yüksektir.

• Seton tekniği:  Fistül traktının  (tünelin) içinden ip vs..  geçirilip uçlar bağlanır ve bu ip aracılığıyla dokular haftalar içinde kesilir;  ipin buzu kestiği gibi.

• Rerouting (yeni yol oluşturma) tekniği: Komplike fistülün yolunu değiştirerek fistülü basit hale getirme yöntemidir.

• Laser fisülectomy (FİLAC- Fistula LaserClosure)

Uygulanabileceği durumlar

• Komplike fistüller

• Anüs (makat) kaslarında zayıflık olanlar

• Birçok kez başarısız ameliyat geçirenler

Uygulanamayacağı durumlar

• Rectovaginal fistüller

• Yüzeyel fistüller

• Fistül traktı ile iştirakli apse varsa

• Fistülün yan yolları varsa 

Fistül tedavisinde birkaç teknik beraber kullanılabilir; bu cerrahın tecrübesiyle karar vereceği bir şeydir. 

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır; tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.