Obsesif Kompulsif Bozukluk (Vesvese-Evham-Temizlik-Takıntı Hastalığı)
İstemsiz olarak saçma veya doğru olmadığını bildiğimiz halde bizi rahatsız eden düşüncelerin gelmesi(obsesyon) ve bu düşüncelerin gitmesi için yapılan davranışlar(kompulsiyon)la giden ve psikiyatride sık görülen bir hastalıktır.
n OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUĞUN TANI KRİTERLERİ
n A. Obsesyonlar ya da kompulsiyonlar vardır:
Obsesyonlar aşağıdakilerden (1); (2); (3); (4) ile tanımlanır:
n (1) Bu bozukluk sırasında kimi zaman istenmeden gelen ve uygunsuz olarak yaşanan ve belirgin anksiyete ya da sıkıntıya neden olan; yineleyici ve sürekli düşünceler; dürtüler ya da düşlemler
n (2) Düşünceler; dürtüler ya da düşlemler sadece gerçek yaşam sorunları hakkında duyulan aşırı üzüntüler değildir.
n (3) Kişi; bu düşünceleri; dürtüleri ya da düşlemlerine önem vermemeye ya da bunları baskılamaya çalışır ya da başka bir düşünce ya da eylemle bunları etkisizleştirmeye çalışır.
n (4) Kişi; obsesyonel düşüncelerini; dürtülerini ya da düşlemlerini kendi zihninin bir ürünü olarak görür (düşünce sokulmasında olduğu gibi değildir).
n Kompulsiyonlar aşağıdakilerden (1) ve (2) ile tanımlanır:
n (1)Kişinin; obsesyona bir tepki olarak ya da katı bir biçimde uygulanması gereken kurallarına göre kendini yapmaktan alıkoyamadığı yineleyici davranışlar (örn. El yıkama; düzene koyma; kontrol etme) ya da zihinsel eylemler (örn. Dua etme; sayı sayma; bir takım sözcükleri sessiz bir biçimde söyleyip durma)
n (2)Davranışlar ya da zihinsel eylemler; sıkıntıdan kurtulmaya ya da var olan sıkıntıyı azaltmaya ya da korku yaratan olay ya da durumdan korunmaya yöneliktir; ancak bu davranışlar ya da zihinsel eylemler ya etkisizleştirilmesi ya da korunulması tasarlanan şeylerle gerçekçi bir biçimde ilişkili değildir ya da açıkça çok aşırı bir düzeydedir
- En sık görülen durum kontaminasyon (kirlenme) obsesyonları (elinin veya vücudunun mikrop; pislik; kan; meni; idrar ile kirlendiği düşüncesi) ve bunu izleyen yıkama ve temizleme obsesyonları ve kontamine olunan nesneden kompulsif kaçınmadır.
- İkinci sıklıkta görülen durum şüphe obsesyonları (ocağın altını kapattım mı?; kapıyı kilitledim mi?) ve bunu izleyen kontrol etme kompulsiyonlarıdır (ocağı; elektrik düğmelerini veya kilitleri defalarca kontrol etmek hatta bunun için eve geri dönmek ).
Örnek : Kapı koluna dokundum- 5 kere el yıkamam lazım; bardakları sıralı koymazsam çocuğumun başına kaza gelecek; bıçakla ekmek kesersem yakınlarıma zarar veririm onun için bıçak kullanmamalıyım; abdestim olmadı kirli su sıçradı düşüncesi ile defalarca abdest alma veya 3 saat süren gusül abdesti alma gibi……
Bazı insanlar bu benim alışkanlığım normal diyebiliyor ancak vaktimizin çoğunu alıyorsa; günlük işleri aksatıyorsa; insan ilişkilerini bozuyorsa artık hastalık diyoruz.
Etiyoloji : Genetik - yetişme tarzı (2 yaş civarı katı disiplin; tuvalet eğitimi) ve beyinin bir bölgesinde serotonin mekanizması bozulmasıdır. Beyin istem dışı vesvese üretmektedir.
Tedavi: Psikoterapi ve ilaç tedavisi. Tek taraflı tedavi olmaz. Sadece terapi ile kimyasal bozukluk; sadece ilaç ile de alışılmış davranışlar bozulmaz.
Her iki tedavinin uzman hekimlerce; profosyenelce yapılması gerekir. Uzun süreli bir tedavidir. Ortalama 2 yıl gibi . Ancak hastada istekli ise düzelme ileri düzeyde olabilmektedir.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır; tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.