Hanımlarımızı oldukça tedirgin eden klinik tablolardan birisi de adet

görememe yani tibbi ismiyle amenore’dir.

Bir kız çocuğu ;14 Yaşına geldiği halde;memelerde büyüme ve

gelişme olmaması; veya tüylenme gibi ikincil cinsiyet karekterlerinin

gelişmemesi veya 16 yaşına gelmesine rağmen;ilk adetin görülmemesi

veya normal adetlerini gören kadında 3 ay üstüste adet görülmemesi

durumunda adet görememe veya amenore durumundan söz edilir.16

yaşına kadar hiç adet görememe durumuna primer amenore ;adet gören

kadında adetlerin kesilmesine ise sekonder amenore denilmektedir.

Adet görememe şikayeti ile gelen kız çocukları veya

kadınlar;mutlaka araştırılmalı ve özellikle yumurtalık hormonları;tiroid

hormonları ve prolaktin(süt hormonu) hormonu bakılmalıdır.Daha sonra

hastada yeterli östrojen olup olmadığı test edilmelidir;bu amaçla hastaya 5

gün süreyle progesteron hormonu verlir ve 1 hafta içinde adet görüp

göremediği izlenir.Hasta 1 hafta sonra adet görürse;büyük bir

ihtimalle;hastada yumurtlama olmuyor demektir.Tabiiki erişkin hasta

ise;hamile olmadığından emin olmak gerekir.Eğer hastada yumurtlama

yoksa(anovülasyon);elbette bunun tedavisi yapılmalıdır.Eğer 5 günlük

progesteron verilmesine rağmen;kanama olmuyorsa;ya östrojen yetersiz

ya da kanama kanalları kapalı olabilir.Erişkin hanımlarda en sık

sebep;kürtajların arkasından oluşabilen rahim içi yapışıklıklarıdır.Bunu

anlamak için;hastaya östrojen+progesteron preparatları verilerek;adet

olup olmadığına bakılır;rahim içi yapışıksa adet olmaz.

Adet olamamanın yumurtalık veya beyin kökenli olduğunu anlamak

için de;yumurtalık hormonları ile birlikte; beyinden salgılanan gonodotrop

hormonlara bakılır;yumurtalık hormonları normal olduğu halde;beyinden

salgılanan hormonlar yüksek seviyelerde ise;beyinde hormon salgılayan

bir kitle olabilir veya yumurtalıklarda yetersizlik olabilir.Bazen bu durum

düzelebilir bazen de düzelmez ve erken menopoz oluşabilir.Bazı

hastalarda ise beyinden salgılanan hormonlar normal

seviyelerdedir;ancak yumurtalıkları uyaramazlar veya yumurtalıklar bu

hormonlara karşı duyarsızdırlar.

Tüm tetkikler normal çıkıyorsa;stres;üzüntü gibi psikolojik nedenler

veya hızlı kilo verme;aşırı egzersiz ve çevre ve iklim değişiklikleri gibi

nedenlerle de amenore görülebilir.

Daha iyi anlaşılması için;amenore denilen adet görememe

durumlarını şu şekilde maddeler halinde özetleyebiliriz :

gelişim bozuklukları ; doğumsal olarak rahim;tüpler ve vajenin

üst kısmının olmaması halidir;yumurtalıklar normal olduğu halde;adet

yoktur.

ascherman sendromu ; kürtajlara bağlı olarak;rahim içinin

yapışık olması durumudur.

testiküler feminizasyon ; kişi genetik olarak erkektir;ancak

erkeklik hormonuna karşı duyarsızlık olduğundan;karın içinde testisler

olmasına rağmen;dış görünüşleri kadın gibidir.

gonodal agenezis ; kişide yumurtalıklar gelişmemiştir.

over yetmezliği ; erken menopoz halidir.

radyasyon veya kemoterapi ; şua alınması veya çeşitli ilaçlara

bağlı olarak;yumurtalıklar fonksiyonlarını kaybederler.

hipofiz tümörleri ; en sık; süt hormonu salgılayan

prolaktinoma lar görülür ve aşırı süt hormonu seviyeleri de diğer

hormonların da salınımlarını bozar.Bu durumda öncelikle tümör tedavi

edilmelidir.

stress;üzüntü;hızlı kilo verme ve çevre değişiklikleri de amenore

nedenidir.

Sonuç olarak;buluğ çağına geldiği halde hiç adet göremeyen kız

çocuklarında veya normal adet gördüğü halde;adetleri kesilen

hanımlarda;mutlaka sebep araştırılmalıdır ve buna göre de tedavi

başlatılmalıdır.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır; tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.