Özellikle; öfke; kızgınlık gibi güçlü duyguların devrede olduğu iletişim durumlarında; tepkilerimiz üç ana davranışsal kalıba dayanır.

Bunlardan birincisi; duruma yönelik "pasif" tepkiler vermektir.

Böyle olunca; durumun düşündürdükleri ve hissettirdiklerini ifade etmekte zorlanırız;

Kendi talep; çıkar ve haklarımız söz konusu olsa dahi ayak uydurur; boyun eğeriz veya durumu yok sayarak; tetiklenen duygulardan kaçınırız.

Pasif kalarak tepki verdiğimiz durumların sayısı ve sıklığı arttıkça; bu davranış artık kalıcı bir şekilde karakterize edilebilir. 

Böylece; ifade bozuklukları; hayır diyememe; sınır çizememe; düşük özgüven ve özsaygı; kendini suçlama gibi sonuçlar ile karşı karşıya kalabiliriz.

İkincisi ise bunun tam tersi olarak "agresif" yani saldırgan bir pozisyon üstlenip; duruma; duygu ve dürtülerin baskınlığıyla tepki vermektir. 

Sonuç olarak; hakkımızı; taleplerimizi veya çıkarlarımızı ifade etmiş olsak da pasif etkileşim gibi agresif etkileşim de işlevsel değildir. 

Zira bu sefer de kendisine fazlasıyla yoğunlaşan birey; karşı tarafın haklarını; isteklerini; duygu ve düşüncelerini ihlal etmiş olur. 

Öyledir ki; agresif etkileşimde öfkenin boyutuna göre; fiziksel veya çoğunlukla psikolojik şiddet de devreye girebilir. 

Nitekim; duygu ve düşünce; bu iki reaksiyon ile "işlevsel" bir biçimde aktarılamaz. 

Ne demiştik üç ana davranış! 

Dolayısıyla; yukarıda bahsetiğimiz pasif ve agresif tepkinin tam arasında yer alan bir üçüncü yapı; "asertifliktir." 

Basitçe tanımlayacak olursak asertiflik (girişkenlik de denir); bir kişinin duygu; düşünce; ihtiyaç ve haklarını ifade ederken; ne "agresif" tehditler savurarak başkalarını görmezden gelmesi; ne de "pasif"; çekingen ve boyun eğici bir rol ile başkalarının kendi hak ve ihtiyaçlarını görmezden gelmesine müsaade etmesidir. 

Bir başka deyişle; doğrudan; güvenli; dürüst ve uygun bir yol ile; ifade etmek istediğiniz her ne ise; onu karşı tarafa aktarmaktır.

Asertif iletişim kurarak aktarılan mesaj karşı tarafa ulaşırken; 

Agresif ve pasif etkileşimde bu pek de mümkün değildir. 

Çünkü yoğun agresyon sonucu yüksek ses tonu; düşük empati; ben merkezci yaklaşım yalnızca yaptırıma sonuç verebilir. 

Diğer taraftan; çegingen ve itaatkar kişi zaten ya mesajı ifade edememiştir; ya da yok sayılacak kadar kaçıngan tavırlar almıştır. 

Dolayısıyla; aktarmak istediklerimizi iletebilmek ve anlayış; empati doğurabilmek için en iyi iletişim; asertiflik ile gerçekleşir.

Kendinizi bu hafta gözlemleyin.

Yargılamadan ve yorumlarına kaçmadan; sadece bu tip durumlarda hangi tarz davranışı daha sıklıkla yaptığınızı tespit edin.

Farkındalık; her zaman birinci adımdır.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır; tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.