Bilinçli farkındalık; son derece eski bir Budist uygulamasıdır ve esasen Bilinçli yaşam tekniğidir (Özyeşil ve ark.; 2011). Bilinçli farkındalık bir fikir olarak; kişinin şu anda olup bitenlere eleştirel ve hoşgörülü bir şekilde konsantre olma kapasitesi olarak ve olduğu gibi kabul ederek tanımlanabilir ( Özyeşil ve ark.; 2011; çelik ve çetin; 2014; Brown ve Ryan; 2003). Bilinçli farkındalık; bireyin kendisi; toplum ve diğerleri ile yüksek bir aşinaya sahip olmasıdır. Her şey bilinçli farkındalık olarak kabul edilir; dikkatli olmak; kendine ve genel çevresine dikkat ederek; hayatını sürdürmektedir (Demir; 2014; McKee; Johnston ve Massimilian; 2006).

BF teriminin başlangıç noktası; 2500 yıllık bir Budist dili olan sati kelimesi anlamına gelmektedir. Kelimenin anlamı ise hatırlatma; dikkat ve farkındalık olarak anlamlandırmıştır (Germer; 2004). Sati kelimesinin anlamı hatırlamak olduğunu ancak daha çok zihnin var olduğu anlamı kullanılabilir ( Özyeşil ve ark.; 2011).

Weinstein ve ark.; (2009) 65 üniversite öğrencileri ile yapılan bir sınavda; yüksek farkındalık farkındalığı olan kişilerin yapıcı eleştirel düşünme stratejilerini daha fazla kullandıklarını ve stresle uyum sağlamada daha iyi oldukları bulunmuştur (Özyeşil ve ark.; 2011). Bilişsel farkındalık temelli uygulamaların; kişinin akla gelebilecek stres faktörlerinden farkındalık derecesini arttırdığı; geliştirdiği ve tahliye ettiği ifade edilmiştir (Demir; 2014; Bishop ve ark.; 2004). Roemer ve ark.; (2009) yapılan bir çalışmada 395 üniversite öğrencisi ile üzüntü ve huzursuzluk ile ilgili genel kaygı bozukluğu olan öğrencilerin çalışmalardaki; kontrol grubunda bilişsel farkındalık seviyelerinin derecesinde esasen daha düşük olduğu görülmüştür ( Özyeşil; 2011).

Hatırlamak; hatıralarla olan yaşamı anlamına gelmez. Hatıraları tolere etmek; mevcut karşılaşmalarla ilgili düşüncenin yeniden yönlendirilmesini gerektiği anlamına gelir (Özyeşil; 2011). Farkındalık ve bilinç; yaşadığımız olayların bilinçinde olma durumu ve dikkatlilik olarak daha çok tanınan anlamlarıdır (Brown ve Ryan; 2003). Bilinçli farkındalık; yaşadığımızı stresi minimum seviyeye indiren ve yapıcı bireysel değişim için adım atan tüm karşılaşmalarla tanımlamak için temel bir yöntemdir (Siegel ve ark.; 2009). Kabat-Zinn (2012) tarafından belirtildiği gibi yargılamadan mevcut anı kasıtlı bir şekilde değerlendirmektir.

Bu tanımın bir parçası olan ‘hatırlamak’; hatıralarla yaşamak anlamına gelmez. Hatıraları tolere etmek; mevcut karşılaşmalarla ilgili düşüncenin yeniden yönlendirilmesini gerektiği anlamına gelir (Özyeşil; 2011). Bilinçli farkındalık; acıyı azaltan ve yapıcı bireysel değişim için adım atan tüm karşılaşmalarla tanımlamak için temel bir yöntemdir (Siegel ve ark .; 2009). Kabat-Zinn (2012) tarafından belirtildiği gibi yargılamadan mevcut anı kasıtlı bir şekilde değerlendirmektir.

Bilinçli farkındalık üç öğeden oluşmaktadır(Hyland ve ark.; 2015). Birincisi şu ana odaklanma olarak belirlenmiş farkındalıktır (Dane; 2011). Sonraki bileşen; hem dışsal hem içsel olarak dikkat etmektir ( Brown ve Ryan; 2003). Üçüncü kısım açıklık ile onaylamaktır. Buna göre; şimdiki ana “Evet” diyerek; kişinin yapacağı duyguları algılaması için açık bir kapı ortaya çıkacaktır (Liebermeister; 2009). Pratiğin en erken başlangıç noktasından gelen bilinçli farkındalık uygulamalarının; bir yer ve gelişen şeyler elde etmeye çalışmakla bağlantılı olmadığını hatırlatılır (Kabat-Zinn; 2003).

Bilinçli farkındalığın tutumlarını 7 temel bölümde sıralamıştır (Kabat-Zinn; 2009b).

1. Sabır: hoşgörü; her şeyin gönüllü olarak zamanında olduğu bir gelişmedir. Tolerans yaratmak farkındalığı geliştirir. Kendini geliştirmek isteyenlerin özünde sabır olduğunu ve ona göre hareket ederek farkındalık üzerine pratikler uygulanır. Sabır göstermek; varlığın her anlık görüntüsünü her durumda şeffaflıkla kabul etmek ve her şey için bir süre olduğunu fark etmektir.

2. Yargısızlık: beynin ilerlemesi görüldüğünde; karşılaşmaların durmaksızın bir değerlendirmeye maruz kaldığı; iç ve dış karşılaşmalarda kesintisiz bir yargı ve tepki getirdiği görülür. Zihnin bu tavrını görmek ve onu durdurmaya çalışmadan ne kadar doğru veya yanlış; olumlu veya olumsuz; harika veya iğrenç olduğunu görmek yeterlidir.

3. Güven : Belirli bir istek tutarlılık yapısı içinde yaratacağı inancıdır. Bu tavır; kişi; tüm süre içinde; içinden ne gelirse tahammül ederek kabul görmesi ve güven duyması gerektirir.

4. Zihnin Başlangıcı: Zihin deneyimlerle ilk defa karşılaştığında ona odaklanıp ve dikkatli bir şekilde yaklaşmadır. İlk etapta akılda olmak; yeni şeyleri kavramak ve olanları görmeyi kolaylaştırır. Her şeyden önce zihninde olmak; geçmiş koşullarımızla ilgili varsayımlar yerine; her şeyden ayrı olarak var olan zenginliği gösterir.

5. Hırslanmamak: Bf eylemleri; dürüstlüğün olma halidir. “Hiçbir şeyi dönüştürmeye kalkmadan olduğu gibi kabul etmektir. İnsanlar bir şeyi başarmak için neredeyse her şeyi yaparlar. Farkındalık tutumlarında; bu tavır bir tıkanıklığı temsil eder. Şu anda gerçekleşmesi beklenenden başka bir şeye ihtiyaç duymayı bıraktığınız noktada; bunun gerçekleşme durumu yükselir. Efor kendisine bırakabilir.

6. Kabul: Huzursuzluk; kaygı; sinirlilik; üzüntü gibi belirli hisleri ve düşünceleri kabul etmeden ya da gözden kaçırmaktan kaynaklanan sorunları denetlememize izin veren bir tavırdır (Özseşil; 2011). Böyle durumları yönetmek için en iyi yaklaşım; amaçsızca bir şeyle kaldığınızı ve inatla ayakta durduğunuzu kabul etmektir.

7. Oluruna Bırakmak: gitmesine izin vermek; bir düşünceyi; hisleri; duyguları veya isteklere bağlı olmadan oluruna bırakmaktır. Nesnelere bağlı kalmadan ve onları olduğu gibi olmalarına izin vermektir. İlgisini çeken ve hoşuna giden deneyimlere tutunma; istenmeyen olanları göz ardı etmek veya reddetmek otopilot reaksiyonlarıdır.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır; tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.