GEBELİK DÖNEMİNDE BESLENME

Gebelik annenin normal metabolizması üzerine hamileliğinde eklenmesi sonucu anne de büyük değişiklikler oluşturur.Enerji ve besin ögeleri ihtiyaçları tamamen değişir.Yeterli vedengeli beslenme hamilenin yaşı fiziksel aktivitesi hamilelik ayı gibi faktörlerine uygun enerjide annenin ve bebeğin sağlığı için zorunlu karbonhidrat protein yağ vitamin ve minerallerden zengin beslenme programıdır..Gebelikte yetersiz ve dengesiz beslenme hem annenin hemde bebeğin sağlığını tehlikeye düşürmektedir.

GEBELİKTE ANNEDE GÖRÜLEBİLECEK HASTALIKLAR VE TEDAVİSİ

Bulantılar ve önlenmesi : Hormonal değişiklikler ve özellikle östrojenin artışıyle beraber ortaya çıkar.Ağırlık sıvı ve elektrolit kaybına neden olabileceği için dikkat edilmelidir.Bulantıyı azaltmak için baharatlı ve yağlı yiyeceklerden uzak durmak yoğun kokulu ortamlarda bulunmamaya özen göstermek az az sık sık beslenmek ve kahvaltılık tahıllar sade krakerler ekmek gibi karbonhidrat kaynağı besinleri tüketmek önerilir.

Kabızlık ve önlenmesi : Barsakların hamileliğe bağlı olarak gevşemesi sonucunda oluşur.Kabızlığı önleyebilmek için tam buğday ekmeği yerine beyaz ekmek tüketmek muz şeftali elma gibi pektin içeriği yüksek meyveleri tüketmemek onların yerine erik ve kayısı tüketmek kurubaklagiller ciğ sebze ve meyveler gibi posa içeriği yüksek besinlerin tüketimini sınırlandırmak ve yoğurt ve kefir gibi probiyotik kaynaklarının tüketimini arttırmak önerilir.

Anemi ve önlenmesi : Vücutta demir kullanımının azalması demir ihtiyacının artması kan hacminin artması ve pika sebebiyle gebelik döneminde kansızlık fazlasıyla görülür.Önlenmesi için günlük 30 gr demir alınmalıdır.Bunun sağlanabilmesi için demirin kaynakları olan pekmez fındık fıstık kurumeyve yeşil yapraklı sebze kırmızı et kurubaklagil gibi gıdaların tüketimi arttırılmak kuşburnu turunçgil kivi yeşil biber asma yaprağı gibi c vitamininden zengin gıdalar demir emilimini arttırıran besinlerin tüketimini arttırmak vesüt ve süt ürünleri gibi kalsiyum kaynakları demirin emilimini azaltan besinlerin demir kaynaklarıyla beraber alımını azaltmak gerekmektedir.

Gestasyonel diyabet ve önlenmesi: 
Gebelik döneminde östrojen progesteron gibi hormonların artmasıyla bu hormonlar insüline direnç geliştirirler insülininde faaliyetlerini yerine getirememesi sonucu kan glukoz seviyesi artar ve diyabet oluşur.Tedavi edilmezse erken doğum düşük iri ağırlıklı doğum kalp ve şiskelet anormallikleri ve hipoglisemi gibi rahatsızlıklar görülecektir.Gestasyonel diyabetin önlenmesi için 4 altın öneri söyledir 
1)Şeker bal reçel çikolata kola gazoz hazır meyve suları gibi basit karbonhidrat kaynaklarının tüketimi azaltılmalı.Tatlı kaynağı olarak meyve içecek olarak süt ürünleri ve taze sıkılmış meyve suyu
2)Kan şekerininin daha dengeli seyretmesi için her 2-2.5 saat aralıklarda ara öğün yapılmalı.Gün içinde 3 ana 3 araöğün yapmaya dikkat edilmeli
3)Beyaz ekmek patates pirinç makarna gibi kan şekeribi hızlı yükselten besinlerin tüketimi sınırlandırılmalı.Bunların yerine tam tahıllı besinler tüketilmeli
4)Gün içinde mutalak 5 porsiyon sebze ve meyve tüketilmelidir.

Gebelikte yeterli ve dengeli beslenilmezse bebekte görülebilecek rahatsızlıklar düşük prematüre düşük doğum ağırlığı bedensel ve zihinsel büyüme geriliği sağırlık cücelik hipotriodi noral tüp defekti mikrosefali ve görme kayıplarıdır.

Görüldüğü gibi hamilelik döneminde yetersiz ve dengesiz beslenme durumunda annede ve bebekte oluşabilecek hastalıklar çok fazla olup beslenme durumu çok önemlidir.

GEBELİKTE YETERLİ VE DENGELİ BESLENMENİN 5 İLKESİ

1)Enerji protein ve kalsiyum ihtiyacı artar : Sağlıklı bir gebelik için annenin gebeliğin her ayında ortalama 1-1.5 kg alması gerekmektedir.annenin ihtiyacının karşılanması ve bebeğin büyüme ve gelişmesi için günlük ek 300 kal alması gerekmektedir.Bebeğin büyümesi için gebelik süresi boyunca bebeğin 950 gram protin depolaması gerekmektedir bu sebeple annenin günlük ek 60 gr protein alması gerekmektedirGebelik süresince değişen hormonal değişimlerin kalsiyum metabolizmasını etkilemesi ve gebelik boyunca ihtiyaçların artması sebebiyle annenin ek 500 ml kalsiyum kaynağı alması gerekmektedir.Artan enerji protein ve kalsiyum ihtiyaclarının karşılanması için protein ve kalsiyumun en iyi kaynaklarından olan süt ve süt ürünleri tüketimi arttırılmalıdır.Çay kahve gibi kafein içeriği yüksek içecekler yerine süt ve ayran tüketiminin arttırılması sağlıklı tercihler olacaktır.
2)A vitamini : Eksikliğinde erken 
doğum mikrosefali ve görme kayıpları görülebilir.Haftanın 2 günü balık eti tüketimi a vitamini omega3 ve fosfor ihtiyacınızı karşılayacak aynı zamanda bebeğin beyin gelişimine katkıda 
bulunacaktır.

3)C vitamini :Hormon sentezi 
kolesterol dengesi ve toksik ögelerinin etkilerinin azaltılmasında görevlidir en iyi kaynakları olan yeşil yapraklı 
sebzeler turunçgiller kivi çilek sivri 
biber kuşburnunun tüketilen 
miktarının arttırılması ihtiyacı 
karşılayacaktır

4)İyot : Eksikliğinde bebekte hipotrioidi mental gerilik cücelik sağırlık okul başarısında azalma büyüme ve gelişme geriliği görülür.önlenmesi için iyotlu tuz kullanımı önerilir.

5)Folik asit : İnteuterin yaşamın 4. haftasının sonuna kadar kapanması gereken nöral tüp defektinin açık kalması sonucu anensefali onfosel meningosel meningomyelosel gibi ağır rahatsızlıklar görülür önlenmesi için ise doğurganlık çağından itibaren 400 mikrogram günlük folik asit alınmalıdır.İhtiyacın karşılanması için folik asitten zengin yiyeceklerin maydanoz nane tohumlu gıdalar kuruyemişler ıspanak mercimek diyetle alımı arttırılmalıdır

Ayrıca gebelikte ilaçların teratojen etki gösterebileceği düşüncesi ve bitkisel ürünlerin daha çabuk ulaşılabilir olması bulantı kusma depresyon idrar yolları enfeksiyonları doğumu kolaylaştırma sağlayacakları düşüncesiyle çoğunlukla zencefil frambuaz yaprağı papatya mavi cocosh ekinezya sarı kantaron gibi bitkiler kullanılır.Bu bitkilerin bir çoğunun kanama hipotansiyon hipoglisemi alerji gastrointestinal bozukluklar düşük gibi çok ciddi rahatsızlıklara sebep olablieceği bilimsel çalışmalar sonucu kanıtlanmış olup yararlı olduklarına dair bilgiler oldukça kısıtlıdır.Aktarlardan alınan bitkilerin evde hazırlanması yerine kuşburnu nane ıhlamur turunçgillerin hazır paket formlarının günde 2 kupadan fazla olmayacak şekilde tüketilmesi önerilir.Unutmayın bitkisel destek ürününü uzun süre önerilen miktarın üstünde tüketmek organlarınıza ve bebeğinize günde güne daha çok zarar verecektir.