MİDE HASTALIKLARINDA BESLENME TEDAVİSİ

Mide hastalıkları genel olarak bir çok insanın karşılaştığı sağlık sorunlarındandır. Araştırmalara göre her iki insandan birinde görülen mide hastalıkları ilk başlarda kendini belli etmez. Bu yüzden teşhis koymak çok da kolay değildir. Tedavileri kolaydır ancak önemli nokta hastalığı belirlemek ve teşhis ve tedavi konusunda hızlı hareket edebilmektir. Birçok etkeni beslenmeye bağlı olmakla birlikte stres ilaç kullanımı enfeksiyonlar vb. etkenler mide hastalıklarının oluşumuna sebeptirler.

Helikobackter pylori mide yüzeyinde kronik iltihaplara sebep olan midenin çok asit olmayan bir tabakasına yerleşen bir bakteridir. Midede gastrit ülser dispepsi ve mide kanserlerine kadar uzanan bir tabloyla sizi karşı karşıya bırakabilir. Günümüzde mide ülserlerinin yaklaşık %70 ‘ine helikobakter pylori sebep olmaktadır. Helikobakter pilori enfeksiyonları; midede kalıcı ve bazen ömür boyu devam eden kronik bir gastrit olan ‘atrofik gastrit’ e kendini dönüştürebilir.Tedavi edilmeyen gastrit veya reflü hastalıkları ileride mide kanserine sebep olabilmektedir.

Mide iç yüzeyindeki mukoza tabakasının iltihaplanmasına gastrit denir.Özellikle yetişkin insanlarda sık görülen bir mide hastalığıdır. Bu hastalarda genel olarak artmış bir mide asit salgısı vardır. Eğer mide mukoza iltihaplanması tedavi edilmezse ileride mide yaraları dediğimiz ülsere kadar ilerleyen bir tabloyla karşı karşıya kalırsınız.

Düzensiz beslenme alışkanlığı ve hazır yiyecekler gastritin en büyük tetikleyicileridir. Özellikle sigara ve alkol kullanımı gastritin oluşumunda başı çekmektedir. Sigara içen insanlarda asit üretimi normal insanlara göre daha fazladır .Asitli gıdalar ve alkol tüketimi asit oluşumunu yoğun bir şekilde artmasına sebep olmaktadır. Genel de bu kişiler ekşimiş yanan ve ağrıyan  bir mideden şikayetçilerdir.

Gastritin bir diğer etkeni stres ve ilaç kullanımıdır. Stres sahibi insanlarda mide asit salgısı üretimi daha fazladır . Kullanılan ilaçlar ise mide mukozasına zarar vererek orada iltihaplanmaya sebep olabilmektedir. Bunun dışında yağlı yiyecekler aşırı kafein kullanımı da gastriti tetikleyen diğer etkenler arasındadır.

Mide ülseri ise gastritin biraz daha ilerlemiş bir tablosudur. Mide zarında meydana gelen iltihaplanmaların açık yara şekline dönüşmüş halidir. Bu kişilerin şikayetleri gastrite göre daha fazla olmakla birlikte kusma kronik karın ağrısı hazımsızlık midede yangı  ve aşırı şişkinlik hastalarda görülen semptomlar arasındadır.

Türk toplumunun yaklaşık %65’inde ise reflü görülmektedir. Reflü; mide içindeki sıvının özofagus (yemek borusu) içine geri kaçmasıdır. Bu geriye kaçan sıvı asit içerikli olduğu için hastaların bir kısmında yemek borusuna zarar verebilmektedir. Geriye kaçan sıvı içinde mide asidi ve protein sindirilmesinde kullanılan pepsin adlı bir enzim bulunmaktadır. Bu sıvıda yemek borusuna en zararlı madde asittir.Çoğu insan reflü şikayetinin olduğunu bilmemektedir.

Doktora başvuran kişilerin %70’ine yakın kesiminde reflü tanısı konmaktadır.Reflü hayat  boyu devam eden özellikle yanlış beslenme uyuma düzeni ve yaşam tarzından ara ara semptomlar gösteren bir hastalıktır. Genel hastalık şikayeti ise yemek borusunda ekşiyor gibi aşırı bir yanma geğirme şişkinlik hissedilmesidir.

Toplumda en çok görülen mide hastalıkları gastrit ülser ve reflü olmakla birlikte diğer mide rahatsızlıklarının temelinde de beslenme önemli bir role sahiptir. Mide hastalıklarında genel olarak beslenme önerilerini sıralayacak olursak;

*Neredeyse tüm mide hastalıklarının temelinin helikobakter pilori enfeksiyonu olduğunu söylemiştik. Helikobakter pilori alkali bir ortamda yaşamayı sever. Bu yüzden alkali diyet &alkali su gibi popüler hale gelmiş diyetlerden uzak durunuz!

*Yağda kızartılmış sebzeler   etler salamura yiyecekler gibi besinlerden uzak durunuz. Haşlanmış veya fırında sebze ve etler tüketebilirsiniz.

*Yemeklerinizi yaparken yağın yanmamasına özen gösteriniz. Yemeğinizin pişmesine yakın yağ ilave ediniz.

*Alkol kullanımı reflü şikayetlerini çok rahat olduğunuz bir anda bile başlatabilir.Bu yüzden alkolü kesinlikle kullanmayınız.

*Yemekleri çok hızlı yemeyiniz. Yavaş yavaş ve iyi çiğneyiniz.

*Çok soğuk veya sıcak besinler mide için uyarandır. Bu yüzden ne çok sıcak ne de çok soğuk besinleri tüketiniz.

*Çok tuzlu peynirlerden ve baharatlı  işlenmiş etlerden ( sucuk salam sosis vb.) uzak durunuz.

* Turşu zeytin acılı soslar baharatlar soğan sarımsak sirke limon tuzu nane ve nane şekeri salça mideniz için uyarandır. Bu besinleri tüketmeyiniz.

-*Çok ekşi ve asitli meyveleri ( greyfurt portakal mandalina vb.) tüketmemeye özen gösteriniz.

*Tüm sebze ve meyveleri tüketebilirsiniz ancak meyve ve sebze kabukları mideniz için uyaran olabilir. Kabuğu soyulabilir meyve ve sebzelerin kabuğunu soyup tüketebilirsiniz. Eğer yine de rahatsız ediyorsa bir miktar sıcak suya batırıp çıkartarak veya bir miktar haşlayarak kullanabilirsiniz.

*Çiğ kavrulmamış kuru yemişleri abartıya kaçmadan uygun porsiyonlarda tüketebilirsiniz.

*Hazır çorbalar et bulyonlar kremalı çorbaları tüketmeyiniz. Yağda kavrulmadan hazırlanmış et suyu kullanılmayan kremasız ve az yağlı çorbaları tercih ediniz.

*Demli çay kahve enerji içecekleri gibi kafeinli içecekler soda gazoz kola gibi asitli içecekleri tüketmemeye özen gösteriniz. Günde 2-3 bardak açık çay tüketilebilir.Ayran süt cacık sahlep bitki çayları vb. içecekleri tercih edebilirsiniz. Taze sıkılmış meyve sularının ise çok ekşi olmamasına dikkat ediniz. Aksi halde midenizde ekşime ve ağrı yapabilir.

*Mayalı besinler hamur işleri ağır şerbetli tatlılardan uzak durunuz. Krema içermeyen sütlü ve meyveli tatlılar kullanılabilir.

*Kurubakliyatlar ( mercimek barbunya nohut kuru fasülye) mideniz için uyaran olabilir. Bu yüzden kurubakliyatları iyice pişirdiğinizden emin olup ve tüketim sıklığını azaltabilirsiniz.

*Kremalı çikolatalı soslu besinlerden uzak durunuz. Makarna irmik erişte şehriye tüketebilirsiniz.

*İlaç tedavinize güvenerek bilinçsizce yiyip içmeyiniz.

*Eğer fazla kilonuz varsa mutlaka beslenme ve diyet uzmanına başvurunuz. Kilo vermek en etkili çözüm yolarından biridir.

*Az az ve sık sık beslenmek mide hastalıklarında çok etkili bir yöntemdir. Midenizi fazla şişirmeden az tüketerek günde en az 6-7 öğün yapınız.

***Kudret narı bitkisinin mide hastalıklarında özellikle helicobacter  Pylori enfeksiyonlarında bakteri sayısını azaltarak bakterinin  aktivitesini baskıladığı ve üremesini engellediği çalışmalarda görülmüştür. Mide rahatsızlığı olan bireylerde sabah 1 tatlı kaşığı zeytinyağı içinde bekletilmiş kudret narı kullanmaları tedavilerine yardımcı olabilir.

Beslenme önerilerinin dışında bir diğer korunma yaşam tarzı değişiklikleridir.

* Günlük 30-40 dakika orta tempolu yürüyüşler yapabilirsiniz.

*Sıkı kıyafetler korse kemer vb. giysileri giymekten kaçınınız.

*Sigara kullanmayınız.

*Midenizi sıkıştıracak şekilde yüzüstü veya sol tarafa dönük uyumamaya çalışınız.

*Öne eğilme yere eğilme  gibi karın egzersizleri yapmayınız.

*Reflüsü olan bireyler ise yemeklerden hemen sonra uzanmamalı ve uyumamalıdırlar. Uzandıkları zaman yatağın baş kısmını yastık desteği ile yaklaşık 15-20 cm yükseltmeleri gece boyunca oluşacak reflü riskini azaltacaktır.

Diyetisyen Gizem Taşkın