Dünya Sağlık Örgütü’ne göre şişmanlık “yağ miktarının sağlık için risk oluşturacak şekilde artması” şeklinde tanımlanmaktadır. Şişmanlığın neden olduğu sağlık sorunlarının başında kalp damar hastalıkları diyabet hipertansiyon bazı kanser türleri kas-iskelet sistemi hastalıkları gelmektedir. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre her yıl dünya çapında üç milyona yakın insan kilolu ya da şişman olması nedeniyle yaşamını yitirmektedir. Her yıl kilolu olma ya da şişmanlık sonucu oluşan bir hastalık nedeniyle yaşamını kaybetmenin yanı sıra hastalık yükünü de iki kat artırmaktadır. Ayrıca şişmanlık yaşam kalitesinin düşmesine de neden olmaktadır.
Son yüzyılın en önemli çocukluk dönemi halk sağlığı sorunlarının başında şişmanlık yer almaktadır. Türkiye Sağlık ve Beslenme Araştırması 2010 verilerine göre 6-18 yaş arası çocuklarda şişmanlık oranı %8 3’tür. Ev dışında yenilen hazır besinlerin tüketimin artması televizyon bilgisayar karşısında geçirilen vaktin artması bunun sonucunda hareketsizliğin artması kalıtım hormonal durum psikolojik etmenler şişmanlığın nedenleri arasında yer almaktadır.
Okul çocuklarının beslenmesi yalnızca büyüme gelişme açısından değil aynı zamanda ileri dönemde ortaya çıkabilecek kronik hastalıkların önlenmesi açısından da önemlidir. Yetersiz ve dengesiz beslenen öğrencilerin büyüme ve gelişmelerinin aksadığı dikkat sürelerinin kısaldığı algılamalarının azaldığı ve öğrenmede güçlük çektikleri bildirilmiştir.
Çocuklarda şişmanlığı önlemek yeterli ve dengeli beslenmeyle başlamaktadır. Öğünler atlanmamalıdır. Gün içerisinde en önemli öğün kahvaltıdır. Yapılan araştırmalarda kahvaltı etmeden okula giden çocukların düzenli kahvaltı yapanlara göre daha zor öğrendikleri derslere karşı odanlanmadıkları ve başarı düzeyinin düşük olduğu ortaya çıkmıştır. Derslere odaklanmayı sağlanmak için kahvaltıda 2 adet ceviz ya da 6-10 adet badem/fındık tüketilmelidir.
Vitamin ve mineral gereksinimi için tüm besin gruplarından yeterli miktarda vücuda alınmalıdır. Gün içerisinde en az 5 porsiyon meyve ve sebze tüketilmelidir. Değişik sunum yaparak sebzelerin çocukların hoşuna gitmesi sağlanmalıdır. 2-3 porsiyon et tavuk balık tüketilerek protein gereksinimi karşılanmalıdır. Ancak her ailenin bütçesi et/tavuk/balık almaya gücü yetmediği için kurubaklgiller de yerine tercih edilebilir. Kemiklerin güçlü olması için günde 2-3 porsiyon süt yoğurt grubundan tüketilmelidir. Basit şeker yerine tam tahıl arpa yulaf çavdar gibi kompleks karbonhidratlar tercih edilerek tokluk süresi uzatılır.
Ev dışında dışarıda satılan çikolata gofret bisküvi cips hamburger patates kızartması şekerleme meyve suları gazlı içecekler gibi hazır besinlerden uzak durulmalıdır. Çünkü o tür besinler oldukça yağlı ve şekerli besinlerdir. Kan şekerini hızla yükseltip iki saat sonra tekrar acıkma hissi yaratacaktır. Bu yüzden beslenme çantası çok önemlidir.Ancak yapılan bir araştırmada beslenme çantalarının besin grupları açısından değerlendirme yapıldığında tahıla dayalı olduğu hazır meyve suyu şeker cips gibi sağlıklı olmayan besinleri içerdiği gözlenmiştir. Öğün araları seçilen besinler konusunda dikkatli olunmalıdır. Süt+meyve ekmek+peynir+domates yarım simit+ayran gibi sağlıklı besinlerden oluşan öğünler seçilmelidir.
Televizyon bilgisyar karşısında geçirilen vakit hareketsizliği artırmaktadır. Ayrıca reklamlar yüksek yağlı ve şekerli ürünleri cezbetmekte ve satın almaya yöneltmektedir. Bunun yerine o saatlerde çocuklarınızla beraber yürüyüs yapınız oyun oynayınız sevdiği bir spora teşvik ediniz. Böylece metabolizma hızlanmaktadır.
Küçük yaşlarda çocuklar anne ve babayı örnek almaktadır. Bu yüzden birlikte geçirdiğiniz vakit boyunca sağlık beslenmeye özen göstermelisiniz. Eve gelirken dışarıdan abur cubur alınmamalıdır. Yemekleri küçük tabaklara koyunuz. Sevmediği yiyecek konusunda baskı yapmayınız. Dışarıda yemek yediğiniz zaman patates kızartması yerine salata gazlı içecekler yerine ayran sipariş veriniz.
Uyku düzeni büyüme ve gelişme çağında oldukça önemlidir. Büyüme hormonu hızla artar stress hormonları azalır. 6-8 saat düzenli uyunmalıdır.
Eğer çocuğunuz hafif kilolu ya da obez grubuna giriyorsa en yakın diyetisyene başvurunuz.